Accessibility links

Кайнар хәбәр

Urıs xalqı nigezendä berdäm küpmillätle cämğiät tözü tatarğa faydağamı?


Bu könnärdä milli tormış öçen bik ähämiätle bulğan ber xäbär kilde. Süz “Kommersant” gäzitendä basılğan Rusiäneñ milli säyäsät konsepsiäseneñ yaña proyektı xaqında. Älege proyekt 1996 yılda Rusiäneñ elekkege prezidentı Boris Yel'sin färmanı belän raslanğan konsepsiägä barı tik tözätmälär kertü öçen eşlängän ide. Läkin näticädä elekke konsepsiädän şaqtıy ayırılğan yaña dokument barlıqqa kilgän. Anıñ töp ideyäse - rus milläte töp rol'dä bulğan berdäm küpmillätle cämğiät tözü. Töbäklärdäge üseş ministrlığı tözegän bu dokumentnı tormışqa aşıru öçen 10mlrdqa yaqın aqça kiräk. Zamança sotsial'-iqtisadi üseş taläplärenä cawap birä torğan federatsiä tözü, repressiälärgä duçar bulğan xalıqlar aldında däwlätneñ cawaplılığı turında yaña konsepsiädä äytelmi. Ä konsepsiädä tatar-başqortlarğa qağılğan öleş ni xäldä soñ. Ğomumän, bu konsepsiä tormışqa aşa qalğan oçraqta, tatarlarğa ni fayda da, ni zıyan bula soñ? Rusiäneñ milli säyäsät konsepsiäseneñ yaña proyektı xaqında jurnalist Flürä Nizamova fikere:

Bu proyekt mine ğäcäpländermäde. Rusiädä şulay buldı, bara, häm baraçaq ta. Rusiä tarqalğançı şulay bulır dip uylıym. Bu üzenä kürä ber dialektika. Läkin monıñ ikençe yağın- qarşılığın da kürä belergä kiräk. Ruslar berençe sortlı, tatarlar, çuaşlar, başqortlar häm başkаlar - ikençe, seber xalıqları - öçençe, dürtençe sortlı xalıq bulıp sanaldı. Bu ğömer buyı şulay bulğan. Patşa waqıtında qılıç, qan qoyu räweşendä, sovet zamanında yalğan formulalar belän ber millät yasarğa tırışqannar. Bu bügen dä däwam itä. Läkin monıñ faydalı yağı da bar. Bezneñ monıñ qädär kürgän, alda da küräçäkbez. Häm bez köçle bulsaq qına bu çoñğıldan çığa alaçaqbız. Bezneñ immunitet arta. Bezgä yäşägez, millät bularaq üsegez dip şartlar tudırıp torsalar, bälki bez kiresençä inde küptän erep betkän bulır idek. Bezne şulay suğa taşlıylar ikän, bez üzebez yözärgä, üz balığıbıznı üzebez totarğa tieş dimäk. Bälki bu proyekt näq şunı küzdä totıp tözelgänder.

Al'bina Zäynulla

XS
SM
MD
LG