Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tatarstannıñ ictimaği palatasın prezident häm parlament oyıştıraçaq


Bu könnärdä matbuğatta Tatarstannıñ ictimaği palatası turında qanun basılıp çıqtı. Saylawlar şawqımı belän, bu waqiğa sizelmi ütep kitte. Ämma älege ictimaği palata, cämğiättä, räsmidän ayırıla torğan, al’ternativ fiker äytä torğan urın bulırğa tieş. Çınnan da şulay bulırmı, älegä ber kem äytä almıy. İctimaği palata oyıştıru tärtibe eşne demokratik yul belän alıp barırğa mömkinlek biräme? İctimaği palata, ayırım watandaşlarnıñ fikeren isäpkä alu maqsatınnan oyıştırıla. İctimaği palata turındağı qanunnıñ 1nçe bülegendä şundıy yullar bar. Rusiädä ictimaği palata inde formalaşıp betä diärlek. Belgänegezçä, federal oyşma, 3 bülektän tözelä, Prezident bilgelägän keşelärdän, ictimağyı oyışma wäkillärennän häm töbäklär yullağan şäxeslärdän formalaşa. Ä Tatarstanda, ictimaği palatanıñ yartısın Tatarstan Prezidetnı bilgeli, ikençesen Däwlät Şurası raslap quyaçaq. Barlığı 50 äğzä bulırğa tieş. Ber ictimağyı oyışma, ber keşene genä kürsätä ala. İctimaği palatadağı urınnarnı räsmi terkälgän oyışmalar ğına däğwä itärgä xoquqlı . Qanunda yazılğança, üz wäkilen yullarğa telägän berläşmälär, bu xaqta Prezident yäki Däwlät Şurası isemenä möräcäğät itärgä tieş. Täqdim itelgän keşelärdän 25 wäkilne Prezident saylap alaçaq. Nindi prinsiplar belän häm nindi tärtiptä, anı respublika citäkçese üze bilgeli. Qanunda şulay dielgän. Qalğan 25 palata äğzäsen raslaw tärtibe, şulay uq, Däwlät Şurasınıñ üzeneñ qaramağında.

İctimağıy palata 2 yılğa oyıştırıla, annan soñ, anıñ eş mötdäte betä, palatanıñ yaña äğzäläre bilgelänergä tieş.

Şulay käğäzlär cıyıp, bilgelänü tärtiplären uzğannan soñ, ul ictimaği palatanıñ nindi wäqälätläre bula soñ? Qanunda bolay dielgän : ictimaği palatanıñ qararları täqdim räweşendä genä bula ala, ämma älege berläşmä yullağan möräcäğätlärneñ däwlät oyışmalarında, munisipal xakimiätlärdä qaraluı, häm alarğa cawap birelüe mäcbüri. İctimaği palata däwlät oyışmalarınnan, däwlät sere dip sanalğan ölkälärdän qala, teläsä nindi problemağa qarata añlatmalar, tulı mäğlümat birüne taläp itä ala. Parlamentta qabul itelä torğan qanunnarğa da, cämäğätçelek fikeren belderü xoquqı da birelgän. Xätta, ayırım fiker belderü kebek matdä dä bar qanunda. Mäsälän, palata qabul itkän qarar belän kemder qänäğät bulmasa, ul ayırım fiker belderä ala, andıy ayırımlanğan möräcäğät tağın 3 keşe imzası belän raslanırğa tieş. Älege ayırım fiker, palatanıñ räsmi möräcäğäte belän bergä taralırğa tieş ikän.

İctimaği oyışma bulğaç, anda eşläw dä, buşlay bulır dip planlaştırıla. Palatanıñ qararı belän, räiskä, anıñ ber urınbasarına häm

särkätipkä eş xaqı bilgelänergä mömkin ikän. Anıñ külämen Prezident

üze bilgeli, dielä qanunda. Palatanıñ matdi-texnik bazasın xökümät tä’min itä, ä cıyılışlar ütkärergä aqçanı Tatarstan byudjetınnan bülenep birelä.

Xakimiät firqäsennän häm räsmi genä fikerlär östenlek itä torğan bügenge şartlarda, ictimaği palata, oppozitsion fikerle, sistemağa qarşı çığarğa qurıqmıy torğan, başqalar yäşergänne äytä torğan fikerlärne yañğıratu urını bulırğa tieş. Ämma, oyıştıru waqıtında da, eşne alıp barğan waqıtta da ictimaği oyışma wäkilläre räsmi xakimiätlärgä bäyle bulaçaq.

Bikä Timerova.

XS
SM
MD
LG