Finlandiädä yäşäwçe ber uç Tatar (äytülärenä kürä, 800 keşe genä qalğannar) Törek mätbuğatında Tatar isemen işetterügä öleş kertep toralar. Monnan 20-30 yıl elek alar turında Törek mätbuğatında "Finlandiä Törekläre" digän termin qullanılsa, soñğı yıllarda "Finlandiä Tatarları" dip atala başladılar. Elektän alar Skandinav illärendäge berdän-ber Törki Möselman törkeme bulu säbäple, Helsinkigä cibärelgän barlıq Törek wäkilçelekläre, yägni ilçeläre Finlandiä Tatar cämağäte belän yaxşı mönäsäbättä toralar ide.
Soñğı 10-15 yılda Finandiägä urnaşqan Törek watandaşları, töreklär häm kördlärneñ sanı bik arttı. Alar da üzläreneñ dini üzäklären, mäçetlären, oyışmaların tözedelär. Başqa süzlär belän äytkändä, törek säyäsätçeläre öçen Finlandiä Tatarlarınıñ kiräge qalmadı kebek toyılsa da, eş xiç tä alay tügel ikän. Törek säyäsätçeläre äle dä Helsinkigä vizit yasağanda Tatarlar belän mönäsäbät urnaştıruğa ähämmiät birälär. Çönki alar şäräfle Finlandiä watandaşları, cämağät citäkçelegeneñ Finlandiä däwläte aldında abruyı yuğalmağan. Alar Finlandiägä tuğrılıqlı xezmät itkännär, bigräk tä Fin-Sovet suğışında Finlandiä öçen şähitlär birgännär. Monı Fin citäkçeläre istän çığarmağan. Dimäk mäsälä sanda ğına tügel, ä sıyfatta da.
Finlandiädä yäşäwçe azcılıq bulu säbäple Awropanıñ Azraq Qullanılğan Tellär isemlegenä Tatar tele dä kerep qalğan. Tatar tele üz watanında şundıy zur qıyınlıqlar kiçergändä, xätta Tatar balalarına da keşe şikelle uqıtılmağanda, telägän älifbasın qullana almağanda, 800 keşeneñ telenä Awropada kürsätelgän xörmätkä şaqqatası ğına qala.
17 Üktäberdä Törek Tışqı eşlär Ministere Abdullah Gül 2006 yılnıñ yünendä AB-neñ Ağımdağı citäkçelegen üz östenä alaçaq Finlandiägä vizit yasadı. Anı Finlandiä Prezidentı Tarja Halonen dä qabul itte. Şunnan soñ Gül Fin parlamentında Tışqı Mönäsäbätlär Komitetı citäkçese Lissia Jakonsaari häm başqalar belän oçraşıp küreşte. Ä bezneñ öçen qızıq bulğanı Törek Tışqı Eşlär Ministere Abdullah Gülneñ waqıt tabıp Helsinkidäge Tatarlarnıñ İslam Cämağäte Oyışması binasına vizit yasawı buldı. Anı biredä Cämğiät Räise, barçağızğa da mäğlüm, Okan Daher qarşı aldı häm añarğa käpäç häm qayber başqa istäleklär büläk itte. Ul da käpäçe belän räsemgä töşte. Qayber Törek gazetaları Milliyet, Tercüman häm Radikal bu turıda xäbär ittelär häm Radikal gazetasınıñ 18 Üktäber sanında da Gülneñ Okan Daher häm başında käpäçe belän töşkän fotoräseme dä urnaştırılğan ide. Qızıqlı yağı şul ki här öç gazeta da Finlandiä Tatarları tözegän Finlandiä İslam Cämağäte häm Tatar milli baş kiyeme Käpäç turında yazdılar.
Qısqası, bıyıl Törek kiñ küläm mäğlümät äsbaplarında Qazannıñ meñ yıllığı uñayı belän dä Tatarstan häm Tatarlar turında baytaq xäbärlär yasaldı, mäxsüs programalar tapşırıldı. Tik monıñ ğına Tatarlarnı Töreklär adlında tanutuna citmäwen, xätta uqımışlı Töreklärneñ dä Tatarstan belän Qazaqstannı butawında kürergä mömkin. Ğärçä, bu ike xalıq tuğandaş, ber-berlärenä büläklär birep, ber-berendä qunaqta bulıp toralar. Şulay da, Tatarnıñ iseme yaxşıraq belensä ide digän teläk tua. Ämma üz ilendä dä tuğan teldä täwlek buyına eşli alğan radiosı, televiziäse bulmağan ber il xalığın çitlär niçek belsen, başqalar belän niçek butamasın, di. Yarıy Törkiädä Qırım Tatarları bar. Alar arqasında ğına “Tatar” iseme az-maz belenä.
Äxtäm İbrahim, İstanbul
Soñğı 10-15 yılda Finandiägä urnaşqan Törek watandaşları, töreklär häm kördlärneñ sanı bik arttı. Alar da üzläreneñ dini üzäklären, mäçetlären, oyışmaların tözedelär. Başqa süzlär belän äytkändä, törek säyäsätçeläre öçen Finlandiä Tatarlarınıñ kiräge qalmadı kebek toyılsa da, eş xiç tä alay tügel ikän. Törek säyäsätçeläre äle dä Helsinkigä vizit yasağanda Tatarlar belän mönäsäbät urnaştıruğa ähämmiät birälär. Çönki alar şäräfle Finlandiä watandaşları, cämağät citäkçelegeneñ Finlandiä däwläte aldında abruyı yuğalmağan. Alar Finlandiägä tuğrılıqlı xezmät itkännär, bigräk tä Fin-Sovet suğışında Finlandiä öçen şähitlär birgännär. Monı Fin citäkçeläre istän çığarmağan. Dimäk mäsälä sanda ğına tügel, ä sıyfatta da.
Finlandiädä yäşäwçe azcılıq bulu säbäple Awropanıñ Azraq Qullanılğan Tellär isemlegenä Tatar tele dä kerep qalğan. Tatar tele üz watanında şundıy zur qıyınlıqlar kiçergändä, xätta Tatar balalarına da keşe şikelle uqıtılmağanda, telägän älifbasın qullana almağanda, 800 keşeneñ telenä Awropada kürsätelgän xörmätkä şaqqatası ğına qala.
17 Üktäberdä Törek Tışqı eşlär Ministere Abdullah Gül 2006 yılnıñ yünendä AB-neñ Ağımdağı citäkçelegen üz östenä alaçaq Finlandiägä vizit yasadı. Anı Finlandiä Prezidentı Tarja Halonen dä qabul itte. Şunnan soñ Gül Fin parlamentında Tışqı Mönäsäbätlär Komitetı citäkçese Lissia Jakonsaari häm başqalar belän oçraşıp küreşte. Ä bezneñ öçen qızıq bulğanı Törek Tışqı Eşlär Ministere Abdullah Gülneñ waqıt tabıp Helsinkidäge Tatarlarnıñ İslam Cämağäte Oyışması binasına vizit yasawı buldı. Anı biredä Cämğiät Räise, barçağızğa da mäğlüm, Okan Daher qarşı aldı häm añarğa käpäç häm qayber başqa istäleklär büläk itte. Ul da käpäçe belän räsemgä töşte. Qayber Törek gazetaları Milliyet, Tercüman häm Radikal bu turıda xäbär ittelär häm Radikal gazetasınıñ 18 Üktäber sanında da Gülneñ Okan Daher häm başında käpäçe belän töşkän fotoräseme dä urnaştırılğan ide. Qızıqlı yağı şul ki här öç gazeta da Finlandiä Tatarları tözegän Finlandiä İslam Cämağäte häm Tatar milli baş kiyeme Käpäç turında yazdılar.
Qısqası, bıyıl Törek kiñ küläm mäğlümät äsbaplarında Qazannıñ meñ yıllığı uñayı belän dä Tatarstan häm Tatarlar turında baytaq xäbärlär yasaldı, mäxsüs programalar tapşırıldı. Tik monıñ ğına Tatarlarnı Töreklär adlında tanutuna citmäwen, xätta uqımışlı Töreklärneñ dä Tatarstan belän Qazaqstannı butawında kürergä mömkin. Ğärçä, bu ike xalıq tuğandaş, ber-berlärenä büläklär birep, ber-berendä qunaqta bulıp toralar. Şulay da, Tatarnıñ iseme yaxşıraq belensä ide digän teläk tua. Ämma üz ilendä dä tuğan teldä täwlek buyına eşli alğan radiosı, televiziäse bulmağan ber il xalığın çitlär niçek belsen, başqalar belän niçek butamasın, di. Yarıy Törkiädä Qırım Tatarları bar. Alar arqasında ğına “Tatar” iseme az-maz belenä.
Äxtäm İbrahim, İstanbul