Accessibility links

Кайнар хәбәр

Törkiädä akademiklar belän xökümät arasında köräş başlandı


AK Partiä parlamentağı zur küpçelegenä tayanıp, qay oçraqlarda säyer toyılğan, rizasızlıq tudırğan aktiflıqlar da alıp bara. Xökümät törle aftonom tözeleşlärne dä üze telägänçä formalaştırırğa, üzgätergä tırışa.

Soñğı ber ayda şundıy afonom ber däwlät tözeleşe, yäğni Yuğarı Uqu Oyışması (YUO) belän xökümät arasında citdi ber ızğış qabınıp kitte. Asılda xökümät xakimättkä kilgän könennän, öç yıldan birle, YUO qanunıñ üzgärtep üze telägänçä ber oyışma tözergä mataşsa da monı başqara almadı, çönki mondıy eşne tik AK partiäle deputatlarnıñ tawışları belän ğämälgä aşırsa, baytaq urınnardan köçle tiskäre reaksiä alaçağın belä. Parlamentağı iñ zur oppozitsion partiä CHP bu mäsälädä xökümätne yaqlamayaçağın belderde. AK partiä xakimiäte üzenä tawış birgän islamçı saylawçılarnı qänäğätländerü, yäğni universitetlarğa xatın-qızlarnıñ başların bäylägänçä kerüwen buldıru häm imam xatip mäktäplären tämamlağannarnı da, ber nindi kirtäsez yuğarı uqu yortlarına kertü öçen tırışa. Läkin Törkiädäge dinne däwlät eşlärennän ayırğan laisizm prinsibı bar häm YUO kebek däwlät tözeleşläre moña kirtä salalar. Asılda akademiklar da YUO qanunında üzgäreşlär taläp itälär, ämma küpçelege laisizmğa qapma-qarşı maddäler kertelüwenä qarşılar. Xökümät tä YUO, yäğni universitetlarğa çitärlek budcet birmi, taläp itelgän kadrlar belän tämin itüdä saran bula, akademiklarnıñ mäğaşların üstermi. Başqa süzlär belän äytkändä universitet eçendä rizasızlıq tudırıp akademiklarnıñ YUO-a qarata reaksiän köçäytergä tırışa.

Xökümät belän YUO arasında upqınnıñ artuwına isä ike atna elek Vannıñ 100. Yıl universitetı rektorı Prof. Yücel Aşkın’ın korruptsiädä ğäyeplänep tupas räweştä törmägä yabılıuwı säbäp buldı. Asılda anı törmägä yabıp quyu kiräkmäs ide. Çönki xökem protsesı başlanğaç mäxkämä aldına çığaru mömkin ide. Şul säbäple dä YUO Törkiädäge barlıq universitetlarnıñ rektorların Ankarağa çaqırtıp ber protest belderüwe yasadı. Şul ğına citmäde 75 universitetnıñ rektor yaki urınbasarları demostratif räweştä Van şähärenä barıp, törmädä totılgan kollegalarına vizit yasadılar. Ämma tege yaqtan ber törkem protestoçı “Allah-ı Ekber” dip täkbir kiterep rektorlarnıñ maşinalarına taş ırgıtttılar. Monda inde AK partiä väkilçelek itkän dini motiflarnıñ rol uynawın kürergä mömkin.

Qısqası, xökümät belän YUO arasında berberen ğäyepläw kampaniäse başlandı. Premier çit ildä vizitta bulu säbäple, anıñ urınbasarlığın üz östenä alğan Tışqı Eşlär Ministere Gül, 27-nçe üktäberdä “Törkiädä kem dä üzen bäysez utrawçıqlarda yäşi dip kürmäsen” dip rektor häm ber ük waqıtta profesorlarğa qarata tupas ğäyepläwlär yasadı. Şulay uq Yämän belän Kuveytqa oçqan waqıtında Premier Tayyip Erdoğan da “Bu xätle fän eşleklese ğädellek organnarına basım yasıylar. YUO şulay itep ildä kierenkelek xasıyl itä” dip ğäyepläde. Oppozitsiä citäkçese Deniz Baykal da “Xökümät bitaraf qala almadı, juridik ber xata xalıq vıcdanın räncette” dip belderde. Tege yaqtan isä Prezident Ahmet Necdet Sezer 29-nçı Üktäberdä qotlanaçaq Respublika köne fuşerenä- sıy mäclesenä barlıq universitetlarnıñ rektorların çaqırıp bu ızğışta nindi tarafta buluwın kürsätte. Monnan elek isä YUO Premierneñ baş kiñeşçese Prof. Ömer Dinçerne yazğan ber däres kitabında plagiatorlıq-ädäbi äsärne orlawda ğäyeple tabıp, monnan soñ profesor isemen qullanırğa häm nindi dä bulsa ber universitetda eşlärgä tıydı. Premier moña da bik tupas süzlär belän reaksiä kürsätkän ide.

Qısqası, Törkiädä fän dönyası belän xökümät arasında tartış bara häm bu baytaqqa suzılaçaq buluğa oxşıy, ägär dä taraflardan bere çigenü yasamasa.

Äxtäm İbrahim, İstanbul
XS
SM
MD
LG