Accessibility links

Кайнар хәбәр

Keşe xoquqların yaqlawçılar: Rusiädä möselmannarnı ezärlekläw bara


Düşämbedä Mäskäwdä Rusiä möselmannarınıñ qayber wäkilläre, keşe xoquqların yaqlawçı oyışmalarda eşläwçelär belän bergä maxsus matbuğat oçraşuı ütkärde. Anda Rusiädä möselmannarnı ezärlekläw oçraqları, andıy xällärneñ arta baruı, xakimiatneñ ğadi dindarlarnı törle radikal törkemnärdä toruda ğäyepläw belän mawığuı xaqında süz bardı.

Terrorğa qarşı köräşergä kiräk digän bulıp Rusiä xakimiate möselmannarnı daimi töstä ezärlekli häm alarğa qarşı mäxkämä eşläre uylap çığara - düşämbedä ilneñ keşe xoquqların yaqlaw belän şöğellängän wäkilläre şundıy belderü yasadı.

"Memorial" törkemendä eşlägän Vitali Ponomarev, şuşı yıl başınnan ğına da terrorğa bäyle ğäyepläwlär belän 39 möselman xökem itelde, distälärçä keşe äle mäxkämäne kötä, dip belderde. Häm anıñ süzlärenä qarağanda, bu san üz eçenä Kavkazdağı oçraqlarnı almıy. Möselmannarnı terrorda ğäyepläw bıltır sintäberdä Beslandağı faciğädän soñ başlandı diärgä bula. Şunnan soñ totınğan ezärlekläw dulqını torğan sayın kütärelä genä bara. Häm Vitali Ponomarev, möselmannardan şul ğäyepläwlärne tanunı törle cäfalaw ısulları belän tartıp alu ğädäti küreneş sanala, dip belderä:

"Ğäyepne tanu öçen ğädättä oçraqlarnıñ 40 protsentında cäfalaw qullanıla. Yaña küreneş bulıp törkemnärne ğäyepläwne oyıştıru tora. Xäzer küpsanlı yäşeren terror oyışmalarınıñ açıqlanuı, faş itelüe xaqında iğlan itelä başladı. İñ cäncallı waqiğä bulıp, ul äle mäxkämägä dä barıp citmägän, Tatarstandağı xällär tora - anda 20-dän artıq keşe Qazannıñ meñyıllığı aldınnan terror ğämälläre oyıştırırğa cıyınuda ğäyeplänä", dip belderä Vitali Ponomarev "Memorial" oyışmasınnan.

Keşe xoquqların yaqlawçı oyışmalar, xakimiat tarafınnan ezärleklängän möselmannarnı ğädättä, Rusiädä äle 2003-nçe yılda uq terror törkeme dip tıyılğan Xizb-ut-Tahrirgä bäyle buluda ğäyeplilär, di. Mäskäwdäge matbuğat oçraşuına Başqortstannan kilgän 53 yäşlek Mars Ğayanov, üz başınnan ütkännärne bolay sürätläde, iminlek köçläre anıñ öyendä tentüne uzğan dikäberdä ütkärgän bulğan:

"Soraw alular başlandı, ğinwarneñ 1-endä töştän soñ mine ikençe ber zindanğa küçerdelär, häm anda inde mine qıynap, minem Xizb-ut-Tahrir oyışmasınıñ cirle bülekçäsendä citäkçe buluımnı tanunı telädelär. Min üzem dä, minem ullarım da ul oyışmanıñ äğzası tügel", di Başqortstannan kilgän häm xakimiat ezärlekläwlärenä duçar bulğan Mars Ğayanov.

Anı törmädä çaqta qıynaw räsmi töstä raslanğan, häm soñraq aña şartlı xökem genä birelgän. Ä menä anıñ ike ulı 5 häm 7 yılğa törmä cäzasına xökem itelgän. Keşe xoquqların yaqlawçı wäkillär fikerençä, Rusiä xakimiate möselmannarnı şulay ezärlekläp üzeneñ terrorğa qarşı köräş alıp baruın, häm anda uñışlarğa ireşüen kürsätergä tırışa.

Düşämbedä Mäskäwdäge matbuğat oçraşuında qatnaşqan Svetlana Ganuşkina, misal öçen, xalıqnıñ qänäğätsezlek parın çığaru öçen xakimiat törle doşman ezläw belän mäşğül, şundıy doşman itep Rusiä prezidentı islamnı sayladı", dip isäpli. Ul xätta üzeneñ şäxsän, Putinneñ islam xaqında tiskäre belderü yasawın işetüen dä xäbär itte.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG