Bez bügen xikmätle xällär turında söylämibez, ä istälekle waqiğalarğa iğtibar itärgä säbäp bar. Bu atnada, döresräge 1 dekaber könne talantlı qäläm ostası, Tuqay büläge laureatı Möxämmät Mäğdiewnıñ tuuına 70 yıl tuldı. Möxämmät Mägdiev ozaq yıllar buyı universitetta ğalim bulıp eşläsä dä, ğömereneñ soñğı yıllarında ğına yazuçı bularaq tanıldı. Häm ul şunda uq talantlı häm mäşhür proza ostası bulıp bilgele buldı. Qızğanıç, berniçä yıl elek Möxämmät Mägdiev qatı awırudan soñ wafat buldı. Menä tağın ber istälekle waqıyğa: Tatarstannıñ xalıq artistı Hidiät Soltanovqa 90 yäş tulu. Ölkän yäştäge artist bik küp rol'lärne başqarğan. Bigräk tä anı tamaşaçı “Äldermeştän Älmändär” spektaklendä Yavstigney rolen başqaruçı itep islärendä qaldıra. Öçençese inde ul kompazitor, cırçı Mäsğüt İmaşevqa 75 yäş tula. İñ qızığı şul, bu atnada Mäsğüt İmaşev Yaña ğasır televiden'yesınıñ Xäyerle irtä tapşıruında çığış yasağanda, küp kenä televizor qarawçılar turı efirğa şaltıratıp, anı yäş yeget dip atadılar. Çınnan da ul yäş häm därtle. Şunı äytergä kiräk, üzenä 75 yäş buluğa qaramastan, bıyıl Mäsğüt ağa Qazan konservatoriäseneñ kompozitorlıq fakul'tetına uqırğa kergän. Bu uqu yortın inde ul yäşräk çaqta cır klassı buyınça tämämlağan ide. Bügenge köndä Mäsğüt İmaşewnıñ 100 artıq cır icat itkän häm üze başqarğan 50 cırı radio fondlarında saqlanıp, yış qına efirğa birelä. Bilgele bulğança, Mäsğüt İmaşev Perm ölkäsendä tuıp – üskän häm bu atnada anıñ tuğan yağı iğtibarğa layıklı buldı. Bu atnada Perm krae digän Rusiäneñ yaña berämlege barlıqqa kilde. Ul elekke Perm ölkäsenä Komi – Permyäk milli okrugın quşudan oyıştı. Quşunıñ maqsatı iqtisat öçen faydalı dip äytälär. Ämma şunda yäşägän komi – permyäk milläteneñ kiläçäge häm anıñ däwlätçelegeneñ yuqqa çığarıluı nindi näticälärgä kiterer ansı turında äytüçe yuq. Perm'neñ tatar yağı buluı berkemgä dä ser tügel, şul uq Mäsğüt İmaşev, estrada cırçısı Sänifä Rangulova, fol'klorçı, ğalim häm cämäğät eşleklese Räşid Yagfarov, Tinçurin teatrınıñ baş rejisserı Räşit Zahidullin Perm ölkäsendä tuğannar. Ä Perm ölkäseneñ Barda rayonında milli tormış bara. Anda tatarça gäzit, kitaplar çığa. Häm “Azatlıq” radiosın şuşı rayonda ozın dulqın aşa här yortta tıñlap tordılar dip äytep bula. Xäzer inde alar da “Azatlıq”nı “Yaña ğasır” radiosı aşa tıñlıy alalar.
Ä inde Mäsğüt İmaşevqa qaytsaq, bu şäxes belän yaqınnanraq oçraşırğa teläsäk tä, anı tabuı bik qıyın buldı. Şunlıqtan, anıñ turında Rimzil Wäli tulıraq söyläde:
“Mäsgut İmaşevqa 75 yäş tulu çınnan da xikmät inde. Çönki aña 50 dä birep bulmıy. Minem bu keşegä subyektiv qaraş häm aña qarata üz tä'sirlärem bar. Eş şunda ki, 26 yıl elek berençe tapqır Qazanğa kilgäç, berençe kürgän keşe ul Mäsgut İmaşev ide, şulay uq berençe ayaq basqan yort ta anıñ fatirı ide. Häm şunnan birle ul fatirğa da kergänem yuq, anıñ da miña kilgäne yuq. Läkin şuña qaramastan, min barıber bik xörmät itep yörim. Mäsgut abıynıñ fatirı xäzerge Ğor'ki häm Gogol' uramnarı kiseşendä Musa Cälil fatir muzey urnaşqan yort ide. Şulay kilep çıqtı ğomerem buyı şuşı kvartıyldan yıraqqa kitep bulmadı. Härwaqıt yazmış mine şuşı öy tiräsenä alıp kilä ide. “İdel” jurnalında eşlägändä Möştäri uramındağı yazuçılar berlege yortında eşlärgä turı kilde. Annarı “Tatarstan” radiosı tağın 100 adım Mäsgut abıy yortınnan, xäzer “Azatlıq” radiosınıñ Qazan bülege dä Gogol' uramındağı Kekin yortında eşli. Ä Mäsgut İmaşev üze Perm ölkäsendä tuıp, yäşli yätim qalğan häm tuğannarında tärbiälängän. Malay çağında timerçelek uçilişçesına barı tik anda buşqa aşatqanğa häm buşqa kiem birgän öçen kergän. Perm'neñ ber zavodında eşlägändä, anda tatar üzeşçän sänğät'tä qatnaşıp, üzeneñ cırçı säläten kürsätkäç, anı Qazanğa cibärälär. Qazan konservatoriäsenä uqırğa kerä, torırğa aqça kiräk bulğaç ul Kamalteatrına barıp anda “Zäñgär şäldäge” Bulat partiäsen cırlap aqça eşli. Häm şunnan başqa muzıkal' spektakl'lärdä qatnaşa başlıy. Şunnan soñ muzıkal' uçilişçe direktorı da bulıp kitä. Älmättä muzıkal' uçilişçe açılğaç anda kitä. Annarı Qazanğa qaytıp, tağın teatr uçilişçesında da direktor bulıp tora. Menä şundıy tırış keşe genä yıraqta tuıp – üsep tatar dönyasınıñ märkäzenä kilep, üzeneñ ruxi baylıqların ğına açıp birä ala torğandır”. Mäsğüt İmaşev xalıqqa üzeneñ Qır qazları artınnan cırı belän tanılğan. Bügenge köndä Mäsğüt İmaşev älege häm başqa küp kenä cırları tatar cır sänğäteneñ altın xäzinäsenä kergän.
Gölnaz Şäyxetdin
