Accessibility links

Samar duslıq yortında millätpärwärlär häm xäzrätlär oçraştı


Samar töbägendä soñğı 13 yıl eçendä tatarlarnıñ 23%-ı telsez qaluı turında xäbär itkän idem inde. Menä şul şomlı san milli xäräkät citäkçelären dä, din ähellären dä teträtep cibärde. Şähärneñ Duslıq yortında milli xäräkät wäkilläre, mullalar, yäşlär cıyılışıp şul turıda fiker alıp bardılar.

“ Tuğan tel” cämğiäte direktorı kereş süzendä mondıy fiker äytte: “Din küzlegennän qarağanda mullalarnıñ konsertqa, diskotekağa baruları bälki gönahıdır. Läkin dä här konserttan, här diskotekadan ber- ike genä irne mäçetkä alıp qayta alsalar, äcere gönahısın basadır.”

Din ähelläreneñ xalıq belän tığız buluı, daimi tabınnarğa yörüläre xalıq arasında tatar gäcittä- jurnallarınıñ tirajın arttıru yulı digän süz.

Fiker aluda yañğırağan qayber fikerlär. “Azan” gäcitçäse möxärrire Şamil Galimov:

“ Tatar telennän başqa tatar bulmıy. Xäzerge ğalimnär millätneñ başqa bilgeläre buluı mömkin dip başıbıznı äyländerergä mataşsalar da, bez aldanırğa tieş tügel. Tatar elek- elektän tatar telle häm möselman dinle buldı.”

Sızran şähärennän İlgizär xäzrät:

“ Revolyutsiägä qädär bezneñ dinebez Svyaşçennıy Sinod astında ide. Mäçet salğanda da, möftilärne quyğanda da patriarx kiñäşe belän imperator quya ide. Revolyutsiä çığuı da Allanıñ ber xikmäte ide. Revolyutsiä bezneñ dinne Sinod astınnan çığardı.

Bügen muzıkası da kiräk, konsertı da kiräk! Här konsert aldınnan imamnarnıñ çığışı kiräk. Minem üzem Sızranda här konsert aldınnan çığış yasıym.

Mäktäplärgä din kertergä yaramıy. Mäktäp svetskiy qalsın. Mäçettäge qartlar yorttan- yorttan qunaqqa yörilär. Ber ük keşegä wäğäz söylänä.”

Tol'yatti mullası söyli:

“Tol'yattida wäğäzlärne rus telendä alıp barırğa turı kilä, çönki bügenge buın tatar telen belmi. Qayberäwlär: “Nigä wäğäzne rusça alıp barasız?- dip äytälär. Andıylarğa cawabım ber. “Nigä soñ balalarığıznı tatarça söyläşergä öyrätmädegez?- dim. Konsert, teatr aldınnan imamnarnıñ çığışın oyıştırırğa kiräk. Bügenge köndä bu döres yul. Bügen mäçetebezgä üzbäk, azerbaycan, qazax tatarça söylägän wäğäzneñ 90%- ın añlıybız dilär, ä menä üzebezneñ tatarlar añlamıy.”

Mär'äm Sabircanova:

“ Ütkän yılnı İske Cüräy awılında uqıtuçılarnı Qor’än uqırğa öyrättem. Xäzer şul uqıtuçılar awıl xatınnarın Qor’än uqırğa öyrätälär. Min Samarnıñ üzem yäşägän Zubçaninovqa bistäsendäge balalarğa din sabaqları birergä äzermen.”

Ölkä möftie Wağiz Yärullin:

“Bu cıyılış ällä qayçan kiräk ide. Bez kommunistik ideologiädän arındıq, läkin xäyerçe bulıp ayırıldıq. Xäyerçe xalıq mulla tota almıy. Elek 40 yortlı awıl mulla totqan, mäçet salğan. Min imam bulıp eş başlağanda ölkädä 22 mäçet ide, xäzer 85. Mäçetlär salına, tik yörüçese genä yuq. Keşene uyatırlıq eş kiräk. Keşeneñ süzenä qarağanda, eşenä qarıylar. Vladimir Putin şämen dä quya, çuqına da. Anıñ artınnan başqa citäkçelär öyärä. Bezneñ tatar citäkçeläre äle haman namazlıqtan qurqalar, ä alar artınnan baruçılarğa ürnäk yuq, ğämäl yuq.”

Söyläwçelär küp buldı. Tügäräk östälne yomğaqlap tübändäge täqdimnärne tormışqa aşırırğa buldılar:

“Yaqtılıq” mäktäbenä 1nçe sıynıfqa 40 balanı cıyuda köç quyarğa.

Här tabında tatar gäcittä- jurnallarına yazılunıñ kiräklegen xalıqqa añlatırğa.

“Tatarstan- Yaña ğasır” tele-radiotapşıyruların tıñlaw buyınça añlatu eşen cäyelderergä.

“Azatlıq”, “Aq bäxet” radiolarınıñ tapşıru dulqınnarın, säğätlären daimi xalıqqa citkezep torırğa.

Konsertlar, spektakl'lär aldınnan, bäyrämnärdä imamnarnı wäğäzlär belän xalıq aldına çığarırğa.

Yäş xäzrätlärebezneñ yäşlär diskotekasında da çığışalırın oyıştırırğa.

Tatar telen yäşlärgä öyrätü yözennän dinebez İslam taläplären yäşäw normasına äyländerü yözennän şundıy tügäräk öställärne daimi Samarda, Sızranda, Tol'yattida, Yaña Kuybıyşevta, Poxvistnevo, Qamışlıda uzdırırğa qarar qabul itelde.

Şamil Bahautdin, Samar

XS
SM
MD
LG