Dönyada iñ tanılğan şuşı şäfqät wä xäyriä cämğiate tamğasında räsmän xaçnıñ da, yarımaynıñ da dingä bäyläneşe yuq. Ämma şuña da qaramastan, xristian illäre moña qädär qızıl xaçnı, ä möselman däwlätläre isä qızıl yarımaynı qullanıp kilde. Dikäberneñ 8-endä Jeneva Konvensiälären imzalağan illärneñ wäkilläre tamğanıñ yaña ber şäkelen buldıru turında qarar qabul itte. Monı yaqlap 98 il çıqtı, 27-se qarşı buldı, 10 il tawıştan totılıp qaldı.
Qarşı buluçılarnıñ küpçelegen ğäräp häm möselman illäre täşkil itte. Alarnıñ şuşı adımnı önämäwe, yaña tamğanı asılda cämğiatkä İzrailne dä alu öçen qabul itelüe säbäp buldı. Yäğni xäzer töp tamğa bulıp şul qızıl şaqmaq sanala, qayberäwlär anı qızıl kristal dip tä yörtä, ä inde törle illär anıñ eçenä üz teläklärenä qarap yä xaçnı, yä yarımaynı, ä İzrail oçrağında Dawıt yoldızın quya ala. Moña qädär İzrail Qızıl Xaç/Qızılyarımay cämğiatenä kermi kilde, çönki ul qullanğan tamğanı - qızıl Dawıt yoldızın şuşı xalıqara oyışma tanımadı. Älege qarşılıqlarnı beterü öçen xäzer inde milli, dini, mädäni yaqtan bitaraf "qızıl şaqmaq" täqdim itelde.
Berençedän, şuşı cämğiat tuğan, ikençedän, Jeneva Konvensiäläre imzalanğan il bularaq tatulaşu tırışlıqların Şvitsraiä citäkläde, anıñ tışqı eşlär departamentı wäkile Lars Knuchel:
"Jeneva Konvensiälären saqlawçı bularaq Şvitsariä bar qatnaşqan illärneñ urtaq telägen isä alıp, alarnıñ barısın da qänäğätländererlek çişeleş tabarğa tırışa", digän ide cıyınğa qädär Şvitsariä wäkile Knuchel.
Şäfqät xäräkäte bularaq Qızıl Xaç oyışması äle 1859-nçı yılda Şvitsariädä yäşäwçe Jean Henri Dunant tarafınnan qorılğan ide, şunıñ öçen ul 1901-nçe yılda Nobelneñ tınıçlıq ölkäsendäge berençe bülägenä dä layıq buldı. 1863-nçe yılda Qızıl Xaç ayırım cämğiat bulıp oyıştı. Ul çaqta cämğiat üzeneñ töp maqsatı itep suğış qırlarında cäräxätlär alğan ğäskärilärgä, alarnıñ qaysı yaqtan buluına qaramıy yardäm wä märxämät kürsätüne quydı. Soñraq ul äsirlär, xäbärsez yuğalğan zatlar, qazalarda zian kürüçelär belän dä şöğellänä başladı.
1949-nçı yılda Jenevada mäğlüm Konvensiälär imzalandı, anda suğışlarda yaralanğannarnıñ ğına tügel, äsirlärneñ, ğadi xalıqnıñ da xoquqları bilgelände häm bu Qızıl Xaç/Qızıl Yarımay cämğiate eşeneñ xoquqi qırın bilgeläde.
Şunıñ nigezendä cämğiat üz eşen bar dönya külämendä alıp bara başladı, ämma dini säbäplär arqasında xaç häm yarımaynı qullanudan baş tartqan İzrail anıñ şuşı eşennän çittä qaldı, yähüdlärneñ qızıl Dawıt yoldızı töşerelgän yardäme xalıqara yardäm eşlärendä qabul itelmäde.
Kärim Kamal
Qarşı buluçılarnıñ küpçelegen ğäräp häm möselman illäre täşkil itte. Alarnıñ şuşı adımnı önämäwe, yaña tamğanı asılda cämğiatkä İzrailne dä alu öçen qabul itelüe säbäp buldı. Yäğni xäzer töp tamğa bulıp şul qızıl şaqmaq sanala, qayberäwlär anı qızıl kristal dip tä yörtä, ä inde törle illär anıñ eçenä üz teläklärenä qarap yä xaçnı, yä yarımaynı, ä İzrail oçrağında Dawıt yoldızın quya ala. Moña qädär İzrail Qızıl Xaç/Qızılyarımay cämğiatenä kermi kilde, çönki ul qullanğan tamğanı - qızıl Dawıt yoldızın şuşı xalıqara oyışma tanımadı. Älege qarşılıqlarnı beterü öçen xäzer inde milli, dini, mädäni yaqtan bitaraf "qızıl şaqmaq" täqdim itelde.
Berençedän, şuşı cämğiat tuğan, ikençedän, Jeneva Konvensiäläre imzalanğan il bularaq tatulaşu tırışlıqların Şvitsraiä citäkläde, anıñ tışqı eşlär departamentı wäkile Lars Knuchel:
"Jeneva Konvensiälären saqlawçı bularaq Şvitsariä bar qatnaşqan illärneñ urtaq telägen isä alıp, alarnıñ barısın da qänäğätländererlek çişeleş tabarğa tırışa", digän ide cıyınğa qädär Şvitsariä wäkile Knuchel.
Şäfqät xäräkäte bularaq Qızıl Xaç oyışması äle 1859-nçı yılda Şvitsariädä yäşäwçe Jean Henri Dunant tarafınnan qorılğan ide, şunıñ öçen ul 1901-nçe yılda Nobelneñ tınıçlıq ölkäsendäge berençe bülägenä dä layıq buldı. 1863-nçe yılda Qızıl Xaç ayırım cämğiat bulıp oyıştı. Ul çaqta cämğiat üzeneñ töp maqsatı itep suğış qırlarında cäräxätlär alğan ğäskärilärgä, alarnıñ qaysı yaqtan buluına qaramıy yardäm wä märxämät kürsätüne quydı. Soñraq ul äsirlär, xäbärsez yuğalğan zatlar, qazalarda zian kürüçelär belän dä şöğellänä başladı.
1949-nçı yılda Jenevada mäğlüm Konvensiälär imzalandı, anda suğışlarda yaralanğannarnıñ ğına tügel, äsirlärneñ, ğadi xalıqnıñ da xoquqları bilgelände häm bu Qızıl Xaç/Qızıl Yarımay cämğiate eşeneñ xoquqi qırın bilgeläde.
Şunıñ nigezendä cämğiat üz eşen bar dönya külämendä alıp bara başladı, ämma dini säbäplär arqasında xaç häm yarımaynı qullanudan baş tartqan İzrail anıñ şuşı eşennän çittä qaldı, yähüdlärneñ qızıl Dawıt yoldızı töşerelgän yardäme xalıqara yardäm eşlärendä qabul itelmäde.
Kärim Kamal