Azatlıq/Azat Yewropa radiosınıñ prezident wazifaların başqaruçı Jeff Trimble Üzbäk räsmiläreneñ bu qararın "Kärimov xökümäteneñ Üzbäk xalqınıñ töp xoquqlarına çirattağı höcüme" dip atadı. "Üzbäk räsmiläreneñ bu nigezsez ğämäle Üzbäkstanda bolay da möşkel xäldä bulğan süz ireklegen tağı da zäğiflätä. Bu adım Kärimov xökümäteneñ Üzbäk xalqınıñ töp xoquqlarına çirattağı höcüme bulıp tora. Şuña da qaramastan, Azatlıq/Azat Yewropa radiosı üzbäklärgä häm Üzäk Aziäneñ başqa xalıqlarına Üzbäkstandağı waqiğalar turında tögäl häm obyektiv mäglümät tapşıruın däwam itäçäk," di Jeff Trimble.
Azatlıq radiosı Üzbäkstannıñ çiklängän mäglümät qırında 1996dan birle eşli. Şuşı yılnıñ 13 Mayında Ändicanda bulğan qanlı waqiğalardan soñ xakimiätneñ radioğa basımı bermä-ber arttı.
Xoquq yaqlawçılar äytüençä, xökümät köçläre Ändicanda tınıç demonstratsiägä ut açu näticäsendä yözlägän keşe häläk bulğan. Bu waqiğalarnı yaqtırtqan könbatış jurnalistları, şul isäptän Azatlıq xäbärçeläre, Ändicannan quıldı. Namangandağı xäbärçebez Nosir Zokir militsiäne kimesetüdä ğäyeplänep 6 ay törmägä utırtıldı. Xäbärçelärne sorawğa tartu, köç qullanular, yazdıru cixazların alu, üzlärenä häm ğailä äğzalarına yanawlar.
Ändican waqiğaların oyıştıruda ğäyeplängän 15 keşe östennän barğan mäxkämädä prokuror Azatlıq, häm dä BBC, Associated Press, Deutsche Welle xäbärçelären "fetnä oyıştıruçı terrorçılarğa yärdäm itüdä" ğäyepläde. Uzğan atna Konstitutsiä könendä Üzbäk prezidentı İslam Kärimov "Bezneñ turıda bu uydırmalarnı dönyağa kem tarattı? Bügen dönyada kem köçle şul idarä itä. Kemneñ qulında media, mäglümät qırı, şul idarä itä. Ul arada bez zäğif bulıp qalabız," dide.
Üktäber axırında BBC kompaniäse xezmätkärlärneñ ezärleklänüe arqasında Taşkenttağı bürosın yabırğa mäcbür buldı. 7 jurnalist ildän kitte, ikese säyäsi sıyınu aldı. BBCnıñ dönya xezmätennän Johannes Dell säbäplärne bolay añlattı: "Bu iminlek säbäplärennän çığıp başqarıldı. Soñğı 4 ayda, Ändican xällärennän alıp yabılğançığa qädär BBC xezmätkärläre qurqıtu ezärlekläwgä duçar itelde. Bu alarnıñ eşen bik awır xälgä quydı."
Üzbäkstanda 1995 yıldan birle eşlägän Quşma Ştatlarnıñ İnternews digän oyışması Üktäberdä yabılırğa mäcbür buldı. Londondağı Suğış häm Tınıçlıq xäbärläre institutı xezmätkärläre şulay uq ezärleklänügä duçar itelde. Oyışmanıñ üzbäk telendäge internet säxifäse tomalandı. Xezmätkärlär ildän kitergä mäcbür buldı. Şul isäptän oyışmanıñ Üzbäkstandağı wäkile Ğalimä Boxarbaeva. "Bez bügen Azatlıqnıñ professional jurnalistların ğına tügel, ä Üzbäkstan xalqı alternativ mäglümät çığanağın, fiker belderü mömbären yuğalta. Azatlıq bürosı keşelärneñ anda kilep zarların äytä, yärdäm ala torğan urını ide," di Ğalimä Boxarbaeva.
Üzbäkstannıñ Tışqı eşlär ministrlığı üzeneñ qararın, Azatlıq radiosı ştattan-tış xäbärçelär "stringerlar" itep akreditatsiäläre bulmağan keşelärne eşlätä, bu isä Üzbäkstan qanunnarın bozu bulıp tora, dip añlattı.
Londonda urnaşqan Article 19 dip atalğan xoquq yaqlaw oyışması yuristı Peter Noorlander bu qararnı şik astına quya. "Üzbäkstannıñ andıy qanunı bulsa, bu süz ireklege turındağı xalıqara qanunnarnı bozu bulıp tora. Başqa illärgä qarasağız, anda radio-gäzitlärdä gel ştattan-tış xäbärçelär eşli. Alarğa terkälü dä, litsensiä dä kiräk tügel. Üzbäk xäkümäteneñ bu qararı bik tä şikle," di Peter Noorlander.
Gruziä, Ukraina, Qırğızstanda bulğan kütäreleşlärdän soñ, Üzbäk räsmiläre çit ilneñ, bigräk tä demokratiäne alğa sörgän ğäyre-räsmi oyışmalarnı bastıru belän mäşğül.
Uzğan yıl irekle matbuğat häm mäğärif programnarı belän şöğellängän Açıq Cämğiät İnstitutı qısrıqlap çığarıldı. Sintäber ayında İREX – Xalıqara tikşerenü häm almaşu şurası dip atalğan tağın ber ğäyre-räsmi oyışmanıñ eşçänlege yartı yılğa tuqtatıldı.
ali gilmi
Azatlıq radiosı Üzbäkstannıñ çiklängän mäglümät qırında 1996dan birle eşli. Şuşı yılnıñ 13 Mayında Ändicanda bulğan qanlı waqiğalardan soñ xakimiätneñ radioğa basımı bermä-ber arttı.
Xoquq yaqlawçılar äytüençä, xökümät köçläre Ändicanda tınıç demonstratsiägä ut açu näticäsendä yözlägän keşe häläk bulğan. Bu waqiğalarnı yaqtırtqan könbatış jurnalistları, şul isäptän Azatlıq xäbärçeläre, Ändicannan quıldı. Namangandağı xäbärçebez Nosir Zokir militsiäne kimesetüdä ğäyeplänep 6 ay törmägä utırtıldı. Xäbärçelärne sorawğa tartu, köç qullanular, yazdıru cixazların alu, üzlärenä häm ğailä äğzalarına yanawlar.
Ändican waqiğaların oyıştıruda ğäyeplängän 15 keşe östennän barğan mäxkämädä prokuror Azatlıq, häm dä BBC, Associated Press, Deutsche Welle xäbärçelären "fetnä oyıştıruçı terrorçılarğa yärdäm itüdä" ğäyepläde. Uzğan atna Konstitutsiä könendä Üzbäk prezidentı İslam Kärimov "Bezneñ turıda bu uydırmalarnı dönyağa kem tarattı? Bügen dönyada kem köçle şul idarä itä. Kemneñ qulında media, mäglümät qırı, şul idarä itä. Ul arada bez zäğif bulıp qalabız," dide.
Üktäber axırında BBC kompaniäse xezmätkärlärneñ ezärleklänüe arqasında Taşkenttağı bürosın yabırğa mäcbür buldı. 7 jurnalist ildän kitte, ikese säyäsi sıyınu aldı. BBCnıñ dönya xezmätennän Johannes Dell säbäplärne bolay añlattı: "Bu iminlek säbäplärennän çığıp başqarıldı. Soñğı 4 ayda, Ändican xällärennän alıp yabılğançığa qädär BBC xezmätkärläre qurqıtu ezärlekläwgä duçar itelde. Bu alarnıñ eşen bik awır xälgä quydı."
Üzbäkstanda 1995 yıldan birle eşlägän Quşma Ştatlarnıñ İnternews digän oyışması Üktäberdä yabılırğa mäcbür buldı. Londondağı Suğış häm Tınıçlıq xäbärläre institutı xezmätkärläre şulay uq ezärleklänügä duçar itelde. Oyışmanıñ üzbäk telendäge internet säxifäse tomalandı. Xezmätkärlär ildän kitergä mäcbür buldı. Şul isäptän oyışmanıñ Üzbäkstandağı wäkile Ğalimä Boxarbaeva. "Bez bügen Azatlıqnıñ professional jurnalistların ğına tügel, ä Üzbäkstan xalqı alternativ mäglümät çığanağın, fiker belderü mömbären yuğalta. Azatlıq bürosı keşelärneñ anda kilep zarların äytä, yärdäm ala torğan urını ide," di Ğalimä Boxarbaeva.
Üzbäkstannıñ Tışqı eşlär ministrlığı üzeneñ qararın, Azatlıq radiosı ştattan-tış xäbärçelär "stringerlar" itep akreditatsiäläre bulmağan keşelärne eşlätä, bu isä Üzbäkstan qanunnarın bozu bulıp tora, dip añlattı.
Londonda urnaşqan Article 19 dip atalğan xoquq yaqlaw oyışması yuristı Peter Noorlander bu qararnı şik astına quya. "Üzbäkstannıñ andıy qanunı bulsa, bu süz ireklege turındağı xalıqara qanunnarnı bozu bulıp tora. Başqa illärgä qarasağız, anda radio-gäzitlärdä gel ştattan-tış xäbärçelär eşli. Alarğa terkälü dä, litsensiä dä kiräk tügel. Üzbäk xäkümäteneñ bu qararı bik tä şikle," di Peter Noorlander.
Gruziä, Ukraina, Qırğızstanda bulğan kütäreleşlärdän soñ, Üzbäk räsmiläre çit ilneñ, bigräk tä demokratiäne alğa sörgän ğäyre-räsmi oyışmalarnı bastıru belän mäşğül.
Uzğan yıl irekle matbuğat häm mäğärif programnarı belän şöğellängän Açıq Cämğiät İnstitutı qısrıqlap çığarıldı. Sintäber ayında İREX – Xalıqara tikşerenü häm almaşu şurası dip atalğan tağın ber ğäyre-räsmi oyışmanıñ eşçänlege yartı yılğa tuqtatıldı.
ali gilmi