Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qazaqstan mäclese ğailädä köç qullanuğa qarşı çaralar kürä


Qazaqstan, Urta azia illäre arasında berençelärdän bulıp ğailä problemnärenä qarşı qanun taqdimen qarıy. Qazaqstanda ğailä eçendä cäberlänügä qarşı qaralğan bu qanun häm anıñ başqa urta azia illärenä ixtimal täserläre niçek bulır?



Urta aziadağı awıl, rayon häm şähärlärdä ğailä eçendä köç qullanu oçraqları äle dä däwam itä. Läkin bik küplär monı kürmämeşkä salışa yäisä tormışnıñ ber öleşe bularaq qabul itä. Bu mäsälä Urta aziada küplärgä tanış, alar monı yä üz keçereşennän yäisä duslarınnan işetep belä. Şulay da, gailäne saqlap qalu xaqına – keşelär bu turıda küp söyläp tormıy bu illärdä. Bu mäsälägä qarata xäzer Qazaqstan xaqimiäte yaña qanun täqdimen qarıy, inde ğailädä köç qullanu şäxsi waq mäsälä bularaq tügel, cinäyät bularaq qabul iteläçäk. Täqdim şul uq waqıtta, köç qullanuğa duçar qalğan bala häm xatınnarnı da yaqlıyaçaq.

Bu qanun taqdime, Qazaqstannıñ 2006-2016 yıllar arasında cenes xoquqların tigezläw planınıñ da ber öleşe bulıp tora. Bu taqdim kiçä Qazaqstan mäclesendä qaraldı.

Urta aziada ğailä eçendä köç qullanunı arttırğan ber niçä säbäp bar. Başta ğailä häm ilgä irlärneñ xaqimlek itüe ğadäte bar, şuña kürä balalarnıñ häm xatın-qızlarnıñ cämğiättäge role bik çiklängän bulıp qala. Xättä bu problem, qanuni yaqtan cenes tigezlegen yaqlağan sovetlär berlege çorında da üzgärmäde. Häm xäzerge waqıtta eş xaqlarınıñ äz buluı, eşsezlek, eçkeçelek yäisä narkotik qullanu bu problemgä etärgän tağın ber niçä zur säbäblär isäbendä.

Bu yaña taqdim nigezendä xäzer milisiä yärdäm itmägän qıynaw oçraqlarına qarşı xaqimiät kübräk çaralar kürä alaçaq. Eçke eşlär ministrı Alik Şpekbayev, bu qanun älbättä kübräk öy eçendä cäberlänügä duçar bulğan bala häm xatınnar xoquqın yaqlasa, ikençedän ayrılışqan parlar problemnärendä qarıyaçaq dip belderä.

Şpekbayev radiobızğa, bu qarar turında inde küptännäñ söylänüen, läkin ministrlıqnıñ diqatenä soñgı arada keterelde dip belderde:

“Bu taqdim 1999 yıldan birle qarala. Läkin anıñ öçen şartlar äzer tügel ide. Soñgı arada bu taqdimne ministrlıq qarap çıqtı häm ul mäclis komissiäsenä tapşırıldı. Asıl maqsat, ğailä eçendä cäberläwne kimetü. Bu täqdim ğamälgä aşsa, şaqtıy problämnär xäl iteläçäk.”

Astanadağı xökümättän bäysez olılarga yärdäm kürsätkän Ardagerlar veteran oyışması başlığı Bayan Äxmätcanova, qanunnıñ ähämmiäte turında bolay añlattı:

“Ğailä eçendä äni-ätisen qıynağan ullar da bar. Mäsälän ber äni bu mäsälä buyınça bezgä kildän ide, häm bez bergä mäxkämägä möracäğat ittek. Ulları äni-ätisen yış qına alardan aqça sorap qıynıy torğan bulğan. Bu-işe oçraqlarnı işetü bik küñelsez.”

Qazaqstan bu qanunnı täqdim itü belän Urta azia illäre arasında da ber açış yasadı. Urta azia illäre, Qırğızstan, Taciqstan, Törkmänstan häm Üzbäkstanda äle bu mäsälälär qaralmağan. Bu illärdä cäberlänügä duçar bulğan keşelärgä sıyınu häm kiñäşläşü yärdäme kürsätkän ber niçä oyışma eşläsä dä, alar älegä üz aqçasına yäşi.
XS
SM
MD
LG