Accessibility links

Кайнар хәбәр

HRW xisabı: "Demokratiäle uyınaw"


Bar dönya buylap avtokrat citäkçelär saylawda xärämläşü, süz ireklegen qısu kebek eşlär belän şöğellänügä qaramastan, üzlären demokrat itep kürsätergä tırışa. Könbatış xökümätläre moña küz yoma. New Yorkta urnaşqan Human Rights Watch (HRW) oyışması pänceşämbe iğlan itkän xisabında şundıy näticä yasağan.


Human Rights Watch oyışması avtokrat citäkçelärneñ bu qılanuların ike süz belän "demokratiä uyını" dip atağan. Xisapta äytelgänçä, Nigeriädän alıp Rusiägä qädär xökümätlär saylawlar ütkärgän bulıp qılana, gärçä ğadi keşeneñ torıp xakimiätkä irekle süz äytü mömkinlege yuq. Könbatış monı kürä, belä häm küz yoma, di oyışma wäkile Reed Brody:

"Könbatış, ayırım alğanda Quşma Ştatlar häm Yewropa Berlege, bu illärdä saylaw ütkänen kürä dä, alarnı demokratik dip atıy. Ä bu illärdä matbuğat ireklege, cıyılış ireklege, mäğlümätle häm qüätle watandaşlar cämğiäte barmı – boları iskä dä alınmıy" di Reed Brody.

Küz yomunıñ säbäpläre ğadi. Könbatış monı yış qına säyäsi qulaylıq küzlegennän çığıp eşli. "Tanış şaytan yaxşıraq" digändäy, kem belä, bälki kiläse citäkçe monsınnan da yamanraq bulır digän qaraş bar. Yä isä, bu il Quşma Ştatlarnıñ terrorğa qarşı suğışında tarafdar bulırğa mömkin. Bu da küz yomu öçen ber säbäp bula ala.

Näticä şul, avtokrat citäkçelär bu uyınnı añlap aldı häm bik osta uynıy. Äytik, şul uq Rusiä demokratik il sanala, anda saylawlar ütä, ul törle xalıqara oyışmalar, xättä Zur 8-lek äğzası. Şul uq waqıtta, keşe xoquqların ğına alsañ da, problemnar citärlek, di oyışmanıñ Yewropa häm Üzäk Aziä bülege mödire Rachel Denber.

"Rusiädä xärbi xezmät yäşendäge ulı bulğan här ğailä anı ğäskärgä cibärergä qurqa, çönki ğäskärdä keşe xoquqları bozıla. Ğadi keşelärneñ kübese militsiädän qurqa, çönki militsiä sine yaqlamıy, ä qıyırsıtırğa mömkin. Bu da keşe xoquqları mäsäläse" di Rachel Denber.

Xisapta şulay uq Könbatışnıñ demokratiä mäsäläsendä ikeyözlelegenä tänqit belderelä. Äytik Waşington Kuba yä Süriä kebek illärne beterep tänqitlärgä mömkin. Ä Söğüd Ğäräpstanı häm Mısırğa, şul uq närsälär öçen, tel tidermi. Küräseñ, şul uq "säyäsi qulaylıq" mäsäläse.

Şulay da, xisapta, keçkenä bulsa da ömet çatqısı bar, dilegän. Avtokrat citäkçelär, hiç yuğı, demokratik sıyfatlarnıñ kirägen añlıy başladı. Älegä bu sıyfatlar buş bulsa da.

XS
SM
MD
LG