Çaraların äle däwam itteräçäklären beldergän tibätlelärneñ alıp barğan protest çaraları häm protest aldı çığışları dönyada tä’ser uyattı.
"İlgä qaytış" dip atalğan protest yöreşenä qatnaşqan tibätlelär, düşämbe könne Hindstannıñ Daramsala şähärennän Tibätkä xäräkät itä. Alar 6 aydañ soñ avgustta Olimpia uyınnarı başlağanda Tibätkä citärgä maqsat quyğan. Tibät ruxi citäkçese Dalai Lama anda, monnañ 45 yıl elek Qıtay xaqimiätenä qarşı başlanğan rizasızlıq çaraların iskä töşerep çığış yasadı.
Läkin Polisiä çarağa qatnaşqan 100dän artıq keşene kiçä tuqtatırğa tırıştı. Tuqtatu qararı Dähli xaqimiäte tarafınnañ iğlan itelgän. Läkin qararnıñ säbäbe açıqlanmadı.Şulay da farazlarga qarağanda, Hindstan bu çaralarğa röxsät itü, ike il arasında bulğan yaxşı bäyläneşlärgä ziyan kiteräçägennän qurqa. Protest çarasına qatnaşqannar belän polisiä arasında bäreleşlär dä buldı. Läkin Tibätlelär tıyularga qaramastan üz çaraların däwam itterä.
Qıtaynı tibät milli üzençäleklären basım yasawda ğayeplägän tibätlelär, dönya olimpia uyınnarı uñayınnañ üz däğwälären dönyağa işetterergä teläwlären belderä.
Zur täsir
Hindstandağı çaralar aldınnan çığış yasağan Dalai Lama:
“Qıtay üzen ireklek taläplären ütägän yaxşı niätle il buluın ıspatlarga tiyeş. Şul uq waqıtta üz yarışçıların cibärgän illär dä Qıtayğa bu taläplärne ütäwne iskä töşerergä tiyeş.”
Dalai Laman yasağan belderü Qıtayğa protest beldergän başqa çığışları belän çağıştırğanda, anıñ radikal buludan küpkä tartınıp toruı küzgä çağıldı. Dala Lamai Tibätneñ tulı bäysezlegen inde yaqlamıyaçağın belderde. Läkin ul Qıtaynı süz ireklegenä xörmät itärgä çaqıra.
Şulay da Tibätkä kübräk ireklek taläp itkän şiğärlärne Qıtay olimpia uyınnarı däwamında yış eşetäçäk dip farazlanıla.
Sörgendäge Tibätle törkemnär qarşılıq çaralarınıñ Olimpia uyınnarı waqıtında da däwam itäçägen belderä. Tibätlelär sörgengä cibärelgän 1954 yılınnan birle, älege protest yöreşe belän berençe tapqır zur sanlı protest çaraların oyıştırğan buldı.
Protest çaraları aşa, Tibätlelär Qıtaynıñ tibät xalqına yasağan basımın dönyağa işetterergä teli.
Pekin üzeneñ tarixi ber öleşe itep Tibätne saqlap qalırğa tırışa. Läkin Tibätlelär Himalayan töbägenen asılında ğasırlar buyına bäysez buluın däğwä itep Qıtaynı xan qıtayların Tibät cirlärenä urnaştırıp Tibät mädäniäten beterergä tırışuda ğayepli.