Моннан элек 30 телдә, шул исәптән татар телендә дә радио тапшырулар алып барган TRT беренче халыкара ТВ каналын гарәп телендә башлап җибәрде.
TRT әл-Төркия каналы координаторы Сәфәр Туран, соңгы елларда гарәп дөньясында Төркиягә карата сәяси кызыксынуның артуын белдерде:
"Актив тышкы сәясәт сәбәпле, Төркиягә карата кызыксыну арта. Төркиянең Якын көнчыгыш төбәгендә яхшырак танылуын максат итеп куйган тапшырулар алып барачакбыз", диде ул.
Төрек-гарәп мөнәсәбәтләре
Ил премьеры Тайип Эрдоган TRTнең бу адымын, төрек-гарәп мөнәсәбәтләре өчен тарихи вакыйга буларак атады.
Билгеле булганча, Госманлы дәүләте вакытында кайбер сәяси хаталар сәбәпле, гарәп-төрек мөнәсәбәтләре хәзергәчә яхшыдан түгел иде. Бер-берсенә карата туган тискәре караш, мөнәсәбәтләр алдында зур киртә булып торды.
Ләкин соңгы елларда Төркиянең күршеләре белән мөнәсәбәтләрне җайлаштыруы һәм тышкы сәясәтен үзгәртүе белән, гарәп дөньясында Төркиягә карата караш үзгәрә бара.
Тапшырулар хәбәр белән чикләнми
Тәүлек буена гарәп телендә тапшырулар алып барган канал балалар тапшыруы, документаль фильмнар һәм хәбәр программаларын тапшыра.
Шулай ук канал иртәнге хатын-кыз программалары белән гарәп дөньясындагы хатын-кызларның игътибарын җәлеп итәргә уйлый.
Моннан кала гарәп дөньясында зур кызыксыну белән каралган төрек сериаллары да гарәпчә тәрҗемәсе белән күрсәтеләчәк.
TRT генераль директоры Ибраһим Шаһин дә төп фатиры Истанбулда урнашкан канал Каһирә, Бәйрут, Демаскустанда турыдан-туры уртак тапшырулар алып барачагын, гарәп каналлары белән программалар алышачагын белдерде.
"Төркия көнчыгышка йөзен бормый"
TRT әл-Төкия каналы ачылыш тантанасында гарәп телендә дә чыгыш ясаган Эрдоган: "Без сәясәтебез белән көнбатышка таба карасак та, көнчыгышка артыбыз белән борылмадык. Андагы кардәшләребез белән безне беркем аера алмас", диде.
Aчылыш тантанасы
Хәбәр программаларын халыкара ТВ оешмалары дәрәҗәсенә күтәрергә җыенган TRTнең алдагы планнарына килгәндә, TRT якын арада инглиз һәм фарси телләрендә тапшыру ясаячак тагын ике аерым канал ачарга планлаштыра.
TRT былтыр көнчыгыш төбәкләре һәм Төньяк Гыйрак өчен махсус көрд телендәге TRT-6 каналын ачкан иде. Шул ук вакытта TRT-Аvaz каналы белән оешма программаларын барлык төрки дөньяга җиткерә. Гыйнвар аеннан башлап TRT Türk белән килешү нәтиҗәсендә Euronews төрек телендә дә эшли башлады.
Якынча 350 миллион халкы булган гарәп дөньясына 3 иярчен каналы аша тапшыру ясаячак канал тапшыруларны 5 җирле гарәп диалектында алып бара. Каналда төрле гарәп илләреннән килгән 20дән артык гарәп хезмәткәре эшли.
Гарәп телендә халыкара ТВ каналлар
TRT мисалындагы кебек, зур халыкара дәүләт каналлары тапшыруларын махсус гарәп телендә дә алып бара. Гарәп телендәге халыкара каналларның саны арта бара.
әл-Җәзира - (Катар)
Гарәп телендәге беренче халыкара хәбәр каналының популярлыгы 11 сентябрь вакыйгаларыннан соң артты. Тапшырулар гарәпчәдән кала, башка телләргә дә синхрон алып барыла.
әл-Гарабия - (Берләшкән Гарәп Әмирлекләре)
Берләшкән Гарәп Әмирлеге һәм Согуд Гарәбстаны химаясендә 2003 елда Дубаида эшли башлады. Хәбәр, икътисад, спорт хәбәрләреннән кала эксклюзив әңгәмәләр тәкъдим итә.
Барак Обама АКШ президенты итеп сайлангач, беренче әңгәмәне әлеге канал оештырган иде.
әл-Һүрра - (АКШ)
2004 елда АКШ иганәсендә эшли башлаган канал Якын көнчыгышның 22 илендә тапшыру алып бара. Максаты - АКШ сәясәтен Якын көнчыгыш төбәгендәге гарәп телле халыкка аңлату.
BBC гараби -- (Британия)
BBCнең гарәпчә каналы 2008 елда эшли башлады. Лондонда урнашкан канал инглиз дәүләт каналы BBC World Servicе карамагында тапшырулар алып бара. 2009 елдан башлап тәүлек буе гарәп телендә эшли башлады.
әл-Галәм - (Иран)
2003 елда эшли башлады. Иран дәүләт каналының гарәп телендә тапшыруларын алып бара. Тәһран, Бәйрут һәм Багдатта хәбәр бюролары булган канал тәүлек буена тапшырулар алып бара. Һәдәф гарәп телле мөселман дөньясы һәм Якын көнчыгыш төбәге. Каналны иярчен аша 5 кыйтгада карап була.
France 24 - (Франция)
Франциянең халыкара хәбәри эчтәлекле ТВ каналы 2006 елдан башлап гарәп телендә тапшырулар алып бара. Төп фатиры Парижда булган канал дөнья хәбәрләрен 3 телдә француз, инглиз һәм гарәп телләрендә алып бара.
Русия әл-Яум - (Русия)
2007 елда Русия дәүләт каналы карамагында эшли башлаган канал Русия һәм дөнья хәбәрләрен Русия күзлегеннән гарәп дөньясына җиткерүне максат итеп куя. Гарәп теленнән кала, Русиянең инглиз һәм испан телләрендә дә махсус каналы эшләп килә.
CCTV - (Кытай)
2009 елның июнь аеннан башлап Кытай дәүләт каналы 24 сәгать буена гарәп телендә эшләгән каналны ачып җибәрде. Канал алга таба рус телендә дә бер канал ачарга планлаштыра.
TRT әл-Төркия каналы координаторы Сәфәр Туран, соңгы елларда гарәп дөньясында Төркиягә карата сәяси кызыксынуның артуын белдерде:
"Актив тышкы сәясәт сәбәпле, Төркиягә карата кызыксыну арта. Төркиянең Якын көнчыгыш төбәгендә яхшырак танылуын максат итеп куйган тапшырулар алып барачакбыз", диде ул.
Төрек-гарәп мөнәсәбәтләре
Ил премьеры Тайип Эрдоган TRTнең бу адымын, төрек-гарәп мөнәсәбәтләре өчен тарихи вакыйга буларак атады.
Билгеле булганча, Госманлы дәүләте вакытында кайбер сәяси хаталар сәбәпле, гарәп-төрек мөнәсәбәтләре хәзергәчә яхшыдан түгел иде. Бер-берсенә карата туган тискәре караш, мөнәсәбәтләр алдында зур киртә булып торды.
Ләкин соңгы елларда Төркиянең күршеләре белән мөнәсәбәтләрне җайлаштыруы һәм тышкы сәясәтен үзгәртүе белән, гарәп дөньясында Төркиягә карата караш үзгәрә бара.
Тапшырулар хәбәр белән чикләнми
Тәүлек буена гарәп телендә тапшырулар алып барган канал балалар тапшыруы, документаль фильмнар һәм хәбәр программаларын тапшыра.
Шулай ук канал иртәнге хатын-кыз программалары белән гарәп дөньясындагы хатын-кызларның игътибарын җәлеп итәргә уйлый.
Моннан кала гарәп дөньясында зур кызыксыну белән каралган төрек сериаллары да гарәпчә тәрҗемәсе белән күрсәтеләчәк.
TRT генераль директоры Ибраһим Шаһин дә төп фатиры Истанбулда урнашкан канал Каһирә, Бәйрут, Демаскустанда турыдан-туры уртак тапшырулар алып барачагын, гарәп каналлары белән программалар алышачагын белдерде.
"Төркия көнчыгышка йөзен бормый"
TRT әл-Төкия каналы ачылыш тантанасында гарәп телендә дә чыгыш ясаган Эрдоган: "Без сәясәтебез белән көнбатышка таба карасак та, көнчыгышка артыбыз белән борылмадык. Андагы кардәшләребез белән безне беркем аера алмас", диде.
Aчылыш тантанасы
Хәбәр программаларын халыкара ТВ оешмалары дәрәҗәсенә күтәрергә җыенган TRTнең алдагы планнарына килгәндә, TRT якын арада инглиз һәм фарси телләрендә тапшыру ясаячак тагын ике аерым канал ачарга планлаштыра.
TRT былтыр көнчыгыш төбәкләре һәм Төньяк Гыйрак өчен махсус көрд телендәге TRT-6 каналын ачкан иде. Шул ук вакытта TRT-Аvaz каналы белән оешма программаларын барлык төрки дөньяга җиткерә. Гыйнвар аеннан башлап TRT Türk белән килешү нәтиҗәсендә Euronews төрек телендә дә эшли башлады.
Якынча 350 миллион халкы булган гарәп дөньясына 3 иярчен каналы аша тапшыру ясаячак канал тапшыруларны 5 җирле гарәп диалектында алып бара. Каналда төрле гарәп илләреннән килгән 20дән артык гарәп хезмәткәре эшли.
Гарәп телендә халыкара ТВ каналлар
TRT мисалындагы кебек, зур халыкара дәүләт каналлары тапшыруларын махсус гарәп телендә дә алып бара. Гарәп телендәге халыкара каналларның саны арта бара.
әл-Җәзира - (Катар)
Гарәп телендәге беренче халыкара хәбәр каналының популярлыгы 11 сентябрь вакыйгаларыннан соң артты. Тапшырулар гарәпчәдән кала, башка телләргә дә синхрон алып барыла.
әл-Гарабия - (Берләшкән Гарәп Әмирлекләре)
Берләшкән Гарәп Әмирлеге һәм Согуд Гарәбстаны химаясендә 2003 елда Дубаида эшли башлады. Хәбәр, икътисад, спорт хәбәрләреннән кала эксклюзив әңгәмәләр тәкъдим итә.
Барак Обама АКШ президенты итеп сайлангач, беренче әңгәмәне әлеге канал оештырган иде.
әл-Һүрра - (АКШ)
2004 елда АКШ иганәсендә эшли башлаган канал Якын көнчыгышның 22 илендә тапшыру алып бара. Максаты - АКШ сәясәтен Якын көнчыгыш төбәгендәге гарәп телле халыкка аңлату.
BBC гараби -- (Британия)
BBCнең гарәпчә каналы 2008 елда эшли башлады. Лондонда урнашкан канал инглиз дәүләт каналы BBC World Servicе карамагында тапшырулар алып бара. 2009 елдан башлап тәүлек буе гарәп телендә эшли башлады.
әл-Галәм - (Иран)
2003 елда эшли башлады. Иран дәүләт каналының гарәп телендә тапшыруларын алып бара. Тәһран, Бәйрут һәм Багдатта хәбәр бюролары булган канал тәүлек буена тапшырулар алып бара. Һәдәф гарәп телле мөселман дөньясы һәм Якын көнчыгыш төбәге. Каналны иярчен аша 5 кыйтгада карап була.
France 24 - (Франция)
Франциянең халыкара хәбәри эчтәлекле ТВ каналы 2006 елдан башлап гарәп телендә тапшырулар алып бара. Төп фатиры Парижда булган канал дөнья хәбәрләрен 3 телдә француз, инглиз һәм гарәп телләрендә алып бара.
Русия әл-Яум - (Русия)
2007 елда Русия дәүләт каналы карамагында эшли башлаган канал Русия һәм дөнья хәбәрләрен Русия күзлегеннән гарәп дөньясына җиткерүне максат итеп куя. Гарәп теленнән кала, Русиянең инглиз һәм испан телләрендә дә махсус каналы эшләп килә.
CCTV - (Кытай)
2009 елның июнь аеннан башлап Кытай дәүләт каналы 24 сәгать буена гарәп телендә эшләгән каналны ачып җибәрде. Канал алга таба рус телендә дә бер канал ачарга планлаштыра.
