2006 yılnı Tatarstan öçen ädäbiät häm sänğät yılı itep iğlan itü xaqında söylägän idek, xörmätle tıñlawçılar. Tatarstan prezidentınıñ bu färmanı, anıñ eçtälege bäyräm aldınnan häm xäzergä dä tar dairägä genä mäğlüm buldı. Milli zıyalılar, küpçelek yazuçılar, sänğät xezmätkärläre bu xaqta äle işetmägän.
30 dekaberdä prezident çığarğan färmannı berdän ber rus gäzite genä bastırıp çığardı. Ä eçtälege anıñ bolay. Ädäbiät häm sänğät Tatarstan xalıqlarınıñ bay mädäni potensialın çağıldıra, küpmillätle respublika xalqın berläşterüçe unikal'' icadi mirasnı saqlıy häm Tuqay, Cälil, Raxlin, Klyuçarev, başqa küp kenä milli särwärlärebezneñ yubileyları häm şulay uq G.Qamal isemendäge tatar däwlät akademiä teatrınıñ da 100 yıllığı şuşı ber yılğa turı kilgängä kürä, 2006 yıl ädäbiät häm sänğät yılı itep iğlan itelä. Ukazda äytelgänçä, mädäniät häm sänğät yılında bula torğan çaralarnı oyıştıru öçen maxsus komissiä tözeläçäk. Bu eşkä ministrlıq, vedomstvolar, cirle üzidarä oyışmaları cälep itelep, çaralar planı, şul isäptä Tuqay häm başqa kürenekle keşelärneñ yubileyların bäyräm itü planı buldırıla. Çaralarnı oyıştıru öçen finanslaw mäs’äläse öçen törle oyışmalarğa möräcäğät itü qaralğan prezident färmanında. Çaralarnı oyıştıruda şulay uq ictimaği oyışmalarnı, icadi berleklärne cälep itärgä, “Tatmediä” häm respublika, rayon, şähär mäğlümat çaralarına ädäbiät häm sänğät yılınıñ barışın kiñ dairälärgä yaqtırtırğa digän täqdimnär bar.
Ädäbiät häm sänğät yılında sez nindi çaralar oyıştırırğa täqdim itär idegez digän soraw belän “Azatlıq” xäbärçese berniçä milli zıyalığa möräcäğät itte. Dramaturg Mansur Gıyläcev bu sorawğa bolay cawap birde
Minemçä, iñ berençe çiratta böten dönyağa kürsäterlek, här xalıqqa añlaşıla torğan tatar milläte turında sänğät äsäre kiräk. Kinematograf äsärme bulamı ul yäki roman, povest''. Şunı böten dönya xalıqları añlarlıq itep tärcemä itärgä kiräk. Bügenge köndä bik köçle teatrlarıbız bar, ämma teatrlarnıñ zalları bäläkäy. Annarı böten dönyağa bilgele sänğät äsäre bulsın öçen sänğät xezmätkärläreneñ däräcäsen kütärergä kiräk.
Ädip Mäğsüm Xucin isä menä närsä söyläde
Ni öçen soñ ul ädäbiät häm sänğät yılı? Ädäbiät belän sänğät''neñ yılları gel, alarnı ber yıl belän genä çikläw mömkin tügel. Soñğı yıllarda bit küpme genä tırışsaq ta, dönyağa kürsäterlek, yaltırawıqlı ber genä äsärebez dä yuq bit. Yäğni şularnı uylağanda, yañadan buş süz genä bulıp qalmasmı bu digän şik tua. Prezident färmanı belän genä eş betmi, monda nıqlap äzerlänergä kiräk.
Filologiä fännäre doktorı, Tatarstan fännär Akademiäseneñ Ğalimcan İbrahimov isemendäge institut direktorı Nurmöxämmät Xisamovnıñ täqdimnäre
İğlan itelgän çaralarnıñ Akademiä eşen kamilläşterüdä küräsem kilä. Häm ayırım alğanda bezneñ tel, ädäbiät häm sänğät institutına citdi yärdäm itep küräsem kilä. İñ möhime kitaplarıbıznı bastırıp çığarırğa kiräkÄdäbiät häm sänğät''neñ däräcäsen kütärü öçen tağın nindi çaralar kiräk bulır? Bu xaqta milli zıyalılarıbız “Azatlıq” radiosına şaltıratıp, üz fikerlären äytä ala.
Albina Zäynulla
