2006 yıl ädäbiät häm sänğät yılı itep iğlan itelde. Ul böyek Tuqay yılı, Musa yılı, Raxlin, Klyuçarevlar yılı. Ä bügenge könneñ iğtibarı üzägendä Natan Raxlin bulırğa tieş. Çönki näq 10 ğinwarda legendar dirijer häm muzıkant Natan Raxlinnıñ tuuına 100 yıl tula.
Milläte belän yähüd bulğan Raxlin tumışı buyınça Ukrainadan. Dahinıñ muzıkal' yazmışı öç yäşennän başlana. Öç yäştä ul skripkada, dürttä balalar orkestrında uynıy, ä cide yäşendä cirle kinoteatrnıñ muzıkantı bula. Annarı, grajdannar suğışı waqıtında, Kotov diviziäsendä bırğıçı bula, Kiev konservatoriäsen tämamlıy, Xar'kov, Donetskiy şähärlärendä dirijerlıq itä. Ul yıllarda anı Xruşçev kürep alıp, Ukrainanıñ simfonik orkestrı citäkçese itep bilgeli. Ä Böyek Watan suğışı waqıtında Raxlin elekkege Sovetlar berlegeneñ simfonik orkestrın citäkli. Älege wazıyfada ul 62 yılğa qädär bula. Çönki ukrain millätennän bulmaw säbäple ul annan quıla.
Raxlinnıñ yazmışı Qazan belän niçek bäyle soñ? Sovetlar berlege simfonik orkestrı tartıp alınğaç, berniçä yıl däwamında Raxlinnıñ üz orkestrı bulmıy. Ul elekke Sovetlar berlege şähärlärenä gastrol'lärgä yöri. Häm kötmägändä Qazannan çaqıru ala. Tatarstan başqalasında Raxlin yaña simfonik orkestrın oyıştırıp, anı citäkli. Qalğan tormışı anıñ Qazanda ütä.
Natan Raxlinnıñ yubiley könendä Qazanda anı ällä ni iskä almadılar. Bik azlar ğına bu könne böyek şäxes turında uylandı, xatirälären yañarttı. Şularnıñ berse respublikanıñ kompozitorlar berlege räise Räşit Kälimullin. Räşit äfände tanılğan dirijer häm muzıkant Raxlin turında kübräk işetep, üz uqıtuçısı Näcip Cihanov aşa belä.Bik küp kompozitorlar, Dmitriy Şestakoviç kebek tanılğan kompozitorlar üz äsärlären iñ berençe bulıp aña başqarırğa birgännär. Muzıkanı berençe bulıp çığaru bik cawaplı, älbättä. Natan Raxlin alınğan, cirenä citkerep eşlägän, muzıkanı xalıqqa citkergän. Bik küp tatar kompozitorlarınıñ muzıkasın uynağan keşe ul. Näcip Cihanov, Röstäm Yäxin, Aleksandr Klyuçarev, Mansur Mozafarov, Cäwdät Fäyzi, Fasil Äxmätov, Färit Yarullin, Mirsäyet Yarullin muzıkaları häm başqalar. Raxlin turında min kübesençä uqıtuçım Näcip Cihanov aşa beläm. Raxlinnıñ konsertlarında bulğanım bar. Ul bit äle dirijer ğına tügel, ä köçle muzıkant ta ide. Menä bügen anıñ tuuına 100 yıl tula. Raxlinnı muzıkant bularaq istä totalar. Filarmoniä, mäsälän, Raxlinğa bağışlap bıyıl festival' uzdırırğa cıyına.
Bu respublikanıñ kompozitorlar berlege räise Räşit Kälimullin ide. Tatar bulmasa da Raxlin tatar professional' muzıkasına nigez salğan, anı yuğarı däräcägä kütärgän muzıka dahie.
Al'bina Zäynulla
