Accessibility links

Кайнар хәбәр

Prokurorlar köne: alar kemne kemnän saqliy?


Rusiädä Prokuraturası 284 yıllığın bilgeläp ütä. Petr patşa zamanında oyışa ul. 1722 yılda. Bu yılda berençe tatar basma kitabı da basılıp çığa. Petr berençe Qazanğa kilä ul waqıtta. Menä şuşı könnän alıp, Rusiä prokurorlı bulıp yäşi. Alay, prokurorlarıñ 1996 yılğa qädär bäyrämnäre bulmıy. Eşlilär alar üzläreneñ eşen, ildäge cinayätçelek belän köräşälär. Qaywaqıt. Üzläre dä cinayät qılalar. Stalin çorındağı ğäyepsez qorbannarnı ğına da iskä töşerü citä. Monda bit prokurraturanıñ da qulı uynağan. Zamanında mondıy qara taplar bulsa da, xäzer isä alar zakon sağında tora. Şunı istä totıptır inde, küräsen, 1996 yılda Yel'sin färmanı belän, prokurorlar bäyräm könenä tienä.

Tatarstanda da bar ul prokuratura. Respublikanskiy digännäre dä, ğadi rayonnardağıları da. Respublikaıqı sanalsa da, Rusiä qanunınnan çitkä taypılmıy. Kem säyäsät, respublika yazmışı belän qızıqsına, iğtibar itep baradır, respublika prokurorınıñ eş-gämllären. Priçem monda säyäsättä, prokuror dip quymağız. Respublika parlamentınıñ soñı ike-öç yılı bit, şuşı prokuratura protestlarına tayanıp, Tatarstan zakonların Rossiänekenä yaraqlaştırıp ütte. Menä ni öçen säyäsät häm prokuror ber-bersennän ayırılmıy. Respublika zakonnarı, Rusiänekenä turı kilmi ikän, Tatarstan prokurorı şalt itterep, däwlät Şurasına protest cibärä. Menä monda, bolay, tegendä tegeläy, tözätegez gospadalar digändäy. Tözättelär , tözätä toralar da. Şulay itep, Tatarstan prokurorı xätta, Däwlät Şurası binası tübäsenä çüt kenä ikençe bayraq elä torğan urın yasatmadı. Tübädä Tatarstan bayrağı ğına tügel, Rusiänekedä bulırğa tieş dip. Deputatlar bu mä’säläne tikşerenü waqıtlıça quyıp toralar. Küräseñ, başqa zamannarnı kötälärder. Monnan tış, Prokuratura taläbe belän, Tatarstannıñ 1992 yılda qabul itelgän berençe möstäqil Konstitutsiäsennän iseme genä qaldı. Deputatlar tözätep beterdelär. Rusiänekenä yaraqlaştırıp. Prokuror taläp itkängä.

Şunısı xaq, Respublika prokuraturası, gel Tatarstan zakonnarın yaraqlaştırunı taläp itep kenä utırmadı. Alarnıñ başqa eşläre dä citärlek. Mäsälän, törle dini ağımnarda tora dip, äle wahhabçılıqta, äle xälifät tözergä xıyallanalar dip respublika köç orğannarı tarafınnan qulğa alınğan möselmannarğa qarata cinayät eşläre açu. Açu ber xäl, alarnıñ gönahların raslarğa da kiräk bit äle. Rusiä säyäsäte taläp itä dip kenä bulmıy bit. Prokuratura qayçaq raslıy ala. Qayçaq, mäxkämädä, prokurorlar kitergän faktlarnı prisyajniylar yuqqa çığara, ışandırmıy ğäyepläwläregez dip.

Respublika prokurorları, tağın başqa cinayätlärne dä aça. Köçle ul, dilär, Tatarstan prokuraturası turında, küzätüçelär. Tatarstanda bit, zur cinayät törkemnären qulğa alıp beterep baralar. Başqa töbäklärdä alar baş bäläse, ä Tatarstanda xökemnär bara. Tom-tom itep prokuratura tarafınnan äzerlängän, cinayätlär raslanğan dokumentlarnı mäxkämä tikşerep, tege banditlarnı utırta ğına tora.

Niçek kenä bulmasın, mondıy ğämällär belän yäşägän prokurorlarğa bäyräm kiräk dilär. Xäzer bit kemneñ genä bäyräme yuq.

Räfis Cämdixan.

XS
SM
MD
LG