Accessibility links

Möxämmät Sabirov Rusiä belän Şartnamä tözü tarixin açtı


Tatarstan uzğan ğasırnıñ 90 yıllarında Rusiä imperiäse eçendä yäşägän çorda kürelmägän ireklär aldı dilär, belgeçlär. Läkin, ul irek ciñel genä birelmäde. Döres, bügendä ul ireşelgän uñışlar kire Mäskäw yaqlarına ciñel oçıp kitmi. Läkin, süz bit tege köräş zamanı turında.

Milli xäräkät, Tatarstanğa başta soyuzdaşlıq, annarı bäysezlek ideyäsen kütärep çıqtı. Ğasırlar buyına, Rusiäneñ ber yätim balası bulıp yäşägän tatarlar öçen bu ömet cilläre ide. Azatlıq arxivında saqlanğan qayber yazmalarnı tıñlap qarıyq. Xäterlärne yañartıp cibärer ul

Аудіо

Sez Azatlıq arxivında saqlanğan, 90 yıllarda bäysezlek yawlaw çorın surätlägän yazmalarnı tıñladığız.

Respublika Azatlığı öçen köräşneñ ber etabı 1994 yılnıñ 15 fevralendä tämamlandı. Yäki başqa ber basqıçqa küçte. Niçek kenä bulmasın, Rusiä belän tartqalaşu arqasında, tatarstan üzenä azmı-küpme irek tartıp aldı. Bu Rusiä belän ike yaqlı kileşü buldı. Milli xäräkät bu kileşüne ciñelü dip bäyäläde. Respublika räsmiläre anı zur ciñü dip añlattı. İnde bügenge küzlektän moña bäyä birep qarıyq. Azatlıq öçen maxsus, ul çorda Tatarstannıñ xökümät başlığı, yäğni premyerı bulıp torğan, Rusiä belän söyläşülär alıp baruda citäkçelärneñ berse Möxämmät Sabirov añlatmalar birä

Аудіо

Sez elekkege premyer ministr Möxämmät sabirovnı tıñladığız.

Ul Tatarstan neft’e probleması xäl itelä. Bolayraq itep. Tatarstan, Rusiä aşa suzılğan neft' torbaların qullana, Awrupağa neft' satar öçen. Ul yıllarda yılına 28 million tonna neft' suırtıla respublikadan. Şunıñ 14 meñennän kergän tabış Tatarstanğa, qalğanı Rusiägä. Torbalar qullanğan öçen häm Rusiä monnan tış, Tatarstanğa neft' citeşterü belän yärdäm itä. Şuşı, neft' tiräsendäge xökümätära kileşü Tatarstan häm Rusiä arasında wäqälätlärne bülü turındağı şartnamägä nigez bulıp alına. Möxämmät Sabirov däwam itä

Аудіо

Şartnamäne ğämälgä aşırı öçen tağın unike xökümätära kileşü tözelä.

Tatarstannıñ bu ürnägenä başqalar da iärä. Rusiä eçendä bäysezlek taläp itkän töbäk belgeçlär tarafınnan fenomen. Tatarstan modele dip bäyälänä. Yäğni, tınıç yul belän azmı-küpme irek alu.

İnde äytelgänçä, 94 yılğı şartnamä waqıtı bette. Läkin, anıñ tarixi ähämiäten onıtırğa yaramıy. Ul köräşep tözelgän berençe rusiä belän Tatarstan arasındağı kileşü.

Bügen dä şartnämä variantı bar. Tatarstan Rusiä qarawına cibärde ul proyektnı. Möxämmät Sabirov, yaña şartnamä kiräk, bügen Rusiä üzäkläşterelep kilengändä, şartnamäsez bulmıy, cirle xalıqnı, milli mädäniätne, häm başqa üzençäleklären saqlar öçen dip sanıy.

Räfis Cämdixan

XS
SM
MD
LG