Accessibility links

Кайнар хәбәр

ZP: "Tatarstan bäysezlekneñ qimmäten añlarğa tieş"


Звезда Поволжья gäziteneñ may bäyrämnärennän soñ, yaña numirası çıqtı. Gäzittä qızıqlı yazmalar bik küp. Mäsälän, berençe bittä, Yunıs Kamaletdinov citäklägän Tatar ictimaği üzägeneñ ber qanatı Qazan kirmäne qarşında piket ütkärüläre turında yazma basılğan. Älegä qädär, milli mänfäğätlärne yaqlap çığış yasağan millätçelär, bu yulı Звезда Поволжья gäziten yaqlap çıqqannar. Eş şunda ki, Звезда Поволжьяğa qarata ike mäxkämä eşe açılğan. Tatmedia xucası Marat Moratov häm Respublikadağı waq xalıqlarnıñ milli oyışmaları berläşmäse räise Säğit Caksıbaev gäzitne mäxkämägä birgännär. Alar, gäzit bitlärendä üzlären kimsetkän yazmalar bar dip baralar häm 100 meñ sum külämendä aqça taläp itälär. Kimsetelgän öçen. Tatar ictimaği üzäge isä, gäzitne Säğit Caksıbaev kebeklär yuqqa räncetä dip sanıy häm gäzitne yaqlap uramğa çıqqannar. Gäzit üze yazuına qarağanda, mondıy tör çaralar tağın qabatlanaçaq ikän. Ä mäxkämä eşe äle däwam itä häm nätihä yuq.

Звезда Поволжьяnıñ tağın ber yazması şartnamäle unitarizm dip atala. Avtorı, gäzitneñ möxärrire Räşit Äxmätov. Älege yazmada süz, Tatarstan belän Rusiä arasında inde 7 aydan birle imzalanmağan şartnamä turında bara. Bilgele bulğança, Tatarstan belän Rusiä tarixta berençe märtäbä 1994 yılda şartnamä tözedelär. Wäqälätlärne üzara büleşü turında. Bu un yılğa isäplängän şartnamä waqıtı tämamlandı . Yañasınıñ proyektı da bar. Tatarstan däwlät Şurasında anı bik tiz genä qabul itep, rizalıqların belderdelär. Mäs’älä Mäskäw qulında. Bu ike yaqlı şartnamäne tağın Rusiä Däwlät Duması ratifikatsiälärgä tieş, şunnan soñ ğına Rusiä häm Tatarstan prezidentları anı imzalıy. 7 ay elek ük Tatarstan şartnamäne Mäskäwgä cibärde. Ä Звезда Поволжья gäzite, Mäskäw anı östälneñ ber kiştäsenä salıp quydı dip sanıy. Yäğni, onıttı. Çönki, gäzit yazuınça, Mäskäwgä, Putin xakimiätenä şartnamä kiräkmi. Gäzit tağın ber qızıqlı fiker kiterä . Anısı Tatarstan deputatı, parlamenttağı ber komitet räise Marat Ğälievneke. Gäzit, Marat Ğäliev Tatarstan inde ber yıldan artıq Rusiä konstitutsion qırında tügel dip sanıy dip yazdı. Yäğni, 1994 yıldağı şartnamä ğämäldä tügel, yuridik- xoquqi yaqtan. Dimäk, Tatarstan da da Rusiä qanunnarı tügel, ä Tatarstannıqı östenlekkä iä. Rusiä belän yaña şartnamä tözelmi torıp, Tatarstan Rusiä qanun qırında bulalmıy ikän. Gäzit monı, xoquqi neçkäleklär dip yaza.

Yazmanıñ avtorı häm gäzitneñ möxärrire Räşit Äxmätov, bügenge köndä respublikanıñ nefttän kergän 75 protsent tabışı Mäskäwgä kitep bara dip yaza. Bügenge köndä di ul, Awrupa berlegendä torğan Litvanıñ byudjetı 6 milliard dollar. Tatarstannıqı, ägär ul bäysez bulğan bulsa, xäzerge byudjetqa qarağanda dürt märtäbä kübräk bulır ide di, yäğni 15 milliard dollar. Häm şaqtıy ozın wä qızıqlı yazmasın ul, respublika bäysezlekneñ qimmäten añlarğa tieş dip tämamlıy.

Gäzittä tağın ber yazma basılğan. Anısı Rusiä islam universitetınıñ ğämäldäge rektorı İldus Zahidullin yazması. İldus äfände, universitet tiräsendäge gauganı analizlıy häm bu analitik yazmasın Rusiä möftilär şurası räise Rawil Ğäynetdingä yullıy. İsegezgä töşeräbez, RİU dan elekkege rektor Ğosman İsxaqıy kitkäç, ul dönyawi uqu yortına äylänä digän gauga hä”m qarşılıq aksiäläre buldı. Mäs’äläneñ asılın, Azatlıqta yäkşämbe tügärek östälendä tıñlıy alasız. RİUnıñ rektorı İldus Zahidullin häm anıñ opponentı Tatarstan möftieneñ urınbasarı Wäliulla Yaqup azatlıqta bu xaqta fiker alışaçaq.

Räfis Cämdixan.

XS
SM
MD
LG