Maxsus xezmätlär digän äyber duslar ul şuxrıy-muxrıy eş tügel. KGB-FSB, Mossad, CİA - ux sin, bolar bit üzlären il, xalıq iminlege öçen köräşüçelär dip atasalar da, illärne, xalıqlarnı, şäxeslärne qaldıtartıp totqan orğannar. CİA da, Mossadları yıraq anıñ. Rusiä xalqına iñ yaqını ul elekkege KGB, xäzer inde FSB dip atala. Stalin çorında NKVD dip atalağan. Äle tağın bit SMERŞ digännäre bar. Monısında xäzer kürenekle tatar ğalimnäre bulıp yörüçelär dä xezmät itkän. YÄ bulmasa mäktäplärendä uqığan. Xalıq inde alarnı ğadi tel belän eşpiun dip yöri. SMERŞları anıñ çit illär buyınça eşläsä, KGBları monda, il eçendä eşli. Mäğlümat tuplıy, tikşerä, öyränä. Kem, närsä, niçek häm başqalar. Tatarstannıñ üz KGB- FSB işe äybere yuq. Bulğanı da Rusiänekeneñ ber bülege bulıp sanala. Läkin, Rusiäneñ bülegeme-yuqmı. Küräseñ äybät eşli. Soñğı waqıtlarda möselman terrorizmında ğäyepläp, şaqtıy keşene törmägä olaqtırdılar bit. Annan soñ, eş näticäläre yaxşı bulmasa, Qazanda 5 xalıqara sammit uzmas ide. Dönyanıñ 50 ilennän, 80 maxsus xezmät –spetsslujba wäkiläre Qazanğa cıyıla da, xalıqara terrorizmğa qarşı köräş turında fiker alışa. Awrupa berlegennän, NATO, Şanxay xezmättäşlek oyışmas işe xalıqara berleklärdän dä wäkillär bula. SRU direktorı Maykl Xeydn ğına bulmıy. Anıñ Rusiägä kiler öçen, tulısınça imenlik buldıru mömkin bulmağan. Rusiä wäkillären bu cıyında FSB mödire Patruşev häm Xärbilär ministrı İvanov citäkli. Mondıy zur cıyın berençe märtäbä 2002 yılda Piterburda uzdı. Tatarstannıñ eçke eşlär ministrı Äsğät Säfärov, çirattağı sammitnıñ Qazanda uzu säbäben tağın, meñ yıllıq waqıtında, Qazanda köçle iminlek buluı, uñışlı uzuı da säbäpçe buldı dip añlattı.
Küz aldına kiterü qıyın, qayçaq ber-berenä doşman bulğan, ber-bersen küzätkän maxsus xezmätlär Qazanda cıyıla da, urtaq köräş ısulların ezli. Sammitnıñ programmasın ser itep saqlıylar. Xäyer, saran ğına mäğlümat tabıp bula sammit turında. Cıyınnan tış , buşağan waqıtta wäkillär Qazannıñ tarixi urınnarı belän tanışaçaqlar. 17 iyündä terrorizmnan azat bulğan Tatarstanda Yäşel Üzän şähärendä Sabantuyda qatnaşaçaqlar.
Ä Qazanda inde ike kön köçle saqlanu çaraları kürelä. Üzäk uramnarda militsionerlar här yegerme metr sayın basqannar. Maşinalarnı tuqtatıp tikşerälär, şiklängän adämnärne dä öyränälär. Qazan inde bu sammitka inde küptän äzerlänä başlağan ide. Qazanda häm Yäşel Üzändä xalıqtan qorallar cıydı. Telägän keşe militsionerlarğa qorallarnı satıp birä aldı. Sawbul Qoral dip ataldı bu çara.
Programmada tağın ber äyber qaralğanı bilgele buldı. Rusiä FSBsı başlığı Patruşev häm AQŞnıñ iminlek ministrı Michael Çertoff Qazanda urtaq memorandumğa qul quyaçaqlar.
Menä şundıyraq çara bara qazanda. Serle çara.
Räfis Cämdixan
