Accessibility links

Кайнар хәбәр

Kenäz bulırğa teläwçelär arta bara


Qayçandır graf, kenäz titulları balalarğa äti babalarınıñ mirası bularaq tuğanda uq birelgän bulğan.Soñğı yıllarda dvoryan bulırğa tezläwçelär bik kübäyep kitte: graf titulınnan başqa bar närsäse bulğan eşquarlar, şou biznes wäkilläre. Qayda ixtıäc, şunda täqdim: graf, kenäz, baron titulların satuçı şirkätlär, oyışmalar barlıqqa kilde, misal öçen "Novaya elita Rossii" isemle regentlar sovetı. 12 meñ yevroñnı tüliseñ dä, bernindi qarşılıqsız kenäz bulasıñ. Işanmawçılarğa gerblı tanıqlığıñnı - gramotañnı kürsätäseñ. Ä inde gertsog bulasıñ kilä ikän, 15 meñ yevroñnı jällämä. jälliseñ ikän, 5 meñ 700 genä yevroğa baron bula alasıñ. Maksim Ğalkin kebek. Döres, aña bu titulnı büläk itkännär di, imeş.

Ä qaywaqıt bötenläy kötelmägän cirdän üzeñneñ borınğı morzalar näselennän ikänlegeñne belep aptıraşta qalasıñ. Arxivlar arqılı şäcäräsen ezlätkändä, mäsälän, Leningrad ölkäsendä yäşäwçe Nailä Daşkina belän şulay kilep çığa da. Tarix belän, ayıruça üz ğailäseneñ tarixı belän qızıqsınuçı Nailä Penzanıñ Töbäkne öyränü muzeyına möräcäğät itä. Şäcäräsen tözüdä yärdäm sorap. 2006 yılnıñ fevralendä aña cawap kilä. Xätta Nailä öçen dä kötelmägän cawap. Xätta Nailä öçen dä dim, çönki äle Urta Aziädä yäşägän çaqta, mäktäptä uqığanda, iptäşläre tarix däreslärendä anıñ familiäsennän kölärgä yarata. Ä ul gel: "Yulärlär, nik köläsez, bälki min Fännär Akademiäse prezidentı Yekaterina Daşkovanıñ berär tuğanıdır", - dip cawap birä torğan bula.

Penzadan kilgän tarixi genealogiä beleşmädän kürengänçä, Daşkinnar temnikov kenäze Daşqa toqımı.Näselneñ başında Temnikov mişär däwläteneñ berençe citäkçese Bexan tora (14 ğasır). 13 ğasırdan alıp tatar ırularınıñ başlıqların morza dip yöri başlıylar. (farsıça "ämir - zadä"süzennän). Tatar morzaları 3 oçraqta kenäz titulı alğan: pravoslav dinenä küçsä, cir bilämäläre belän bergä kenäz dip atalırğa da röxsät birelgän. Urıs xärbi xezmätenä kergändä. Öçençe oçraq: qul astında küp sanlı keşe bulğan ataqlı tatarlarnı da kenäz dip yörtkännär. Urıs däwläte tatarlarnıñ kenäzlegen 16 ğasır azağında ğına räsmi räweştä tanıy başlıy. Ä inde "tatar kenäzläre" digän statusnı tulısınça fäqät 1833 yılda ğına ğämälgä kertälär.

Petr patşanıñ (1713 yıl 3 noyäber) Ukazı möselmannarğa krepostnoylar buldırunı tıya. Şunlıqtan tatar morzaları ber xucalıqlı ğına dvoryannar bulıp qala häm däwlät xezmätenä barırğa mäcbür bula. Annan inde xökümät pravoslav dinenä küçärgä telämäwçelärgä açıqtan açıq bilämälären tartıp alu belän yanıy başlıy. İslam dinendä qalğan morzalar äkrenläp däwlät xezmätendäge krest''yannarğa äylänälär, salım tülilär. Şulay itep Daşkinnar da üzläreneñ Penza bilämälärennän qolaq qağalar.

Fäqät 1784елда ğına Yekaterinanıñ Ukazı nigezendä möselman dinendäge morzalarğa yuğalğan statusların kenäzleklären qaytarıp alırğa mömkinçelek birelä. Üzläreneñ kenäzleklären isbatlıy alğan oçraqta. Häm Daşkinnar Penzada berençelärdän bulıp dvoryanlıykların qaytara, salım tüläwdän tuqtıy.

Titullı tatar kenäzläre ike törkemgä bülenä: berençese - rusiä kenäzläre (Urusovlar, Meşçerskiylar, Yusupovlar). Alar azçılıq. İkençe törkem - alardan astaraq - "tatar kenäzläre" Yenğalıçewlar, Daşkinnar, Bibarsovlar, Qudaşewlar, Aqçurinnar.

Pavel I 1797 yılğı Ukazı "Bärxet kitapqa" kergän barlıq kenäzlärne, şul isäptän tatar morzaların da, Rusiä kenäzläre isemlegenä kertergä ämer birä.

Ä inde Daşkinnar belän Daşkovlarnıñ tuğanlığına kilgändä, Penza muzee birgän beleşmä bu tuğanlıqnı raslamıy. Beleşmägä ışanmasqa urın yuq, çönki ul Penza ölkäseneñ Däwlät arxivı materiallarına, Şmarovnıñ genealogik kolleksiäsenä nigezlänep äzerlängän. "Yaña ğına tabadan töşkän xanbikä" Nailä Daşkinanıñ üzen dä tıñlap qarıyq.

Gölzadä Kamalova, Sankt-Peterburg

XS
SM
MD
LG