Rusiäneñ säyäsi tormışın bügenge köndä Mäskäw Kirmäne bilgelägäne kemgä dä ser tügel inde. Xätta, ayırım firqälärne dä Mäskäw kirmänendäge türälär tudıra. Kiräk ikän, säyäsät mäydanınnan alıp ta taşlıy. Bu tendensiä soñğı berniçä yılda bigräk tä açıq sizelä. Yelsin çorında, törle firqälär üz irekläre belän barlıqqa kilsä, xäzer isä xakimiättäge köçlärneñ xäyer wä fatıyxası belän genä. Yedinaya Rossiä – Berdäm Rusiä firqäse dä şundıylardan. Däwlät Dumasında üzeneñ wäkillären iñ küp buldırğan bu firqä - mäskäw Kremleneñ tayanıçı. Älege firqä tırışlığı wä rizalığı belän genä Rusiäneñ küp kenä qanunnarı tormışqa aşa. Mäsälän, şul uq vertikal’läşterü säyäsäteme, yäki anda latin xäreflären tıyumı… Bu firqäneñ dürt räsmi liderı arasında Mintimer Şäymiev ta bar. Belgeçlär, räsmi liderlardan tış, anıñ ber ideologın yış iskä alalar. Ul Vladislav Surkov – Rusiä prezidentı administratsiäse başlığı urınbasarı. Kirmändä utıra. Menä bu dahinıñ başına tağın ber uy kilgän. Älegä xätle, waqıt-waqıt isänlegen kürsätep torğan, läkin säyäsättä ällä ni zur tä''sire bulmağan Jizn'' - Tormış firqäsen xäzer naftalinnan arındırıp, anı olı säyäsätkä kertmäkçe bula. Şul uñaydan, mäğlümat qırında, anıñ monnan ike-öç ay elek Tormış firqäse wäkilläre belän bulğan yäşeren oçraşuınıñ neçkälekläre päyda buldı. Vladislav Surkov, kiläse saylawlarğa Tormış partiäse Rusiäneñ ikençe ber zur firqäse bularaq qatnaşırğa tieş dip bara. Monıñ öçen Tormış, tağın ber firqä belän berläşü turında, yäğni, ere ber köç bulırğa cıyınuı turında xäbär itte inde. Üzeneñ säyer ğämälläre wä belderüläre belän mäğlüm bulğan Rogozin Rodina firqäsennän kitkäç, älege firqä Tormışqa quşıla. Monnan tış, küzätüçelär, Tormışqa tağın qayber başqa firqälär dä quşılırğa mömkin dip belderdelär. Yäğni, erelängän Tormış firqäse, kommunistlar, LDPR kebek başqa firqälär öçen tawış birüçelärne üzeneñ fikerdäşläre itärgä teli. Monda, berdäm Rusiälek ise genä tügel, böyek Rusiälelek añqıp torğanı ser tügel.
Ä Tatarstanda bu Rodinası da, Tormış – Jiznedä bik xuplanğan firqalärdän tügel. Rodinağa qaraş, anıñ elek räise bulıp torğan Ragozin zamanınan uq kilä. Yaratmadı ul Tatarstannı häm anıñ ağımdağı citäkçelegen. Tatarstan türäläre dä, älbättä, cawapsız qalmadı. Mintimer Şäymiev, Rodina işe firqälär Tatarstan xalqına da ber qayçan da yaqlaw tapmayaçaq dip xäl itep quyğan belderü yäsağanide. Ä Tormış firqäsenä kilgändä, Bu firqä funksionerlarınıñ berse Räfqat Altınbaev. Respublikadan sörelgän dip äyterlek citäkçelärneñ berse.
Rusiä külämendä bu ike firqä berläşep, Kirmän yärdämendä olı säyäsätkä kilüe älbättä mömkin dilär küzätüçelär. Ä menä, berläşä qalğan oçraqta, Tatarstanda ni bulır. Älegä añlatma birüçelär yuq. Barı tik qayber küzätüçelär genä, älege berläşterelgän firqälärneñ Tatarstandağı kiläçäge Şäymievtan toraçaq dilär. Yäğni, Tatarstan prezidentı belän urtaq tel taba alsalar - monda saylawlarda tawış cıyuları ixtimal. Läkin, monıñ öçen, bu firqäneñ citäkçeläre alışınırğa tieş. Menä şundıy qaraş bar. Ä säyäsät belgeçe, professor Midxät Faruqşin tağın başqa säbäplär dä kürsätä.
Älbättä küp närsä, bu firqäğä aqça birüdän tora. Yäğni, firqäğä aqça küp itep birelsä, alar eşçänlegen dä kiñäytä alalar. Monnan tış.yu tağın ber faktor – ul da bulsa matbuğatqa ütep kerüyu Ser tügel, älegä küp kenä matbuğat çaraları xakimiätkä bäyle.
Räfis Cämdixan
