"Putin balalarınıñ" yazmışı bilgesez

10 maydağı Putinnıñ yıllıq yullamasınnan soñ bala tabarğa teläwçelär sanı arttı mikän? Yullamada prezident ikençe balağa 250 meñ sum aqça wäğdä itkän ide. Putinnıñ möräcäğätenä ixlas qolaq salıp, tiz arada bäbi alıp qaytırğa qarar qılğan xatın-qızlar küpmeräk soñ? Älege protsessnı küzätergä tırışıp, Qazandağı xatın-qızlar konsul'tatsiälärenä möräcäğät ittek. 2нче sanlı konsul'tatsiäneñ tabibı Läylä Tahirova söyli:

Uzğan yıl belän çağıştırğanda bıyıl yökle xatın-qızlarnıñ sanı 15%qa artqan.

1нче xatın-qızlar konsul'tatsiäseneñ akuşer-ginekoloğı Dilärä Latıypovanı tıñlıyq:

Uzğan yıl belän çağıştırıp qaradıq, 58 keşegä artqan ikän.

Rusiä prezidentınıñ wäğdälärennänme, ällä inde başqa säbäplärdän Qazanda bala tabarğa teläwçelärneñ artuı sizelä. Şulay da Putin wäğdälärenä ışanasızmı, ikençe, öçençe balanı tabar idegezme digän sorawğa xatın-qızlarnıñ cawabı mondıy buldı:

-Min ışanmıym Putinğa häm şulay uq başqa säyäsätçelärgä dä. Ul aqça minem qulğa birelmi, ä birelgändä inde anıñ bäyäse betäçäk, ğädättägeçä. İkençe balanı tabarğa cıyınsam min, Putinğa qarap tormam.

-Az bit aqçası! 250 meñgä bala üsterep bula meni? Ä min ber genä bala tabaçaqmın. İkençesen yuq. Berne ayaqqa bastıru öçen dä küpme çığımnar kiräk! Tormış awır bit.

-Min tabar idem. Öç malayım bar inde, tağın ber-ike qız da kiräk ide. Aqçasın da birep torğaç inde! Äle tağın yäşräk tä bulsam, toçno tabar idem.

Qanun 2007 yılnıñ 1гыйнварында köçkä kerer dip kötelä. Dekaberdä tuğan balalar da bu aqçalarğa iä bulmayaçaq. Barı tik kiläse yılda dönyağa kilgän sabıylar isäpkä alına. Alarğa da 250 meñ barı tik 2010 yılda ğına bireläçäk. Häm aqçalata tügel, ä toraq satıp alğanda, balanıñ uquı öçen tülägändä häm äniseneñ pensiäse öçen küçerelergä mömkin älege summa. Sälämätlek saqlaw häm sotsial' üseş ministrı M.Zurabov älege aqçalar 18 kvadrat metrlı bülmäne satıp alırğa yäki balanıñ yuğarı uqu yortında uquı öçen tülärgä citä dip sanıy. Ägär inde xatın-qız bu aqçalarnı pension waqifqa salsa, kiläçäktä anıñ pensiäse meñ sumğa artıp toraçaq, di Zurabov.

Analarğa tülär öçen deputatlar 2007 yıl byudjetına 131mlrd sum aqça kertergä cıyına, dip yaza “Vremya novostey” gäzite. Bu isä öç yıl eçendä ildä bala tuu sanın öç tapqırğa arttıraçaq, dip sanıy Rusiä Däwlät Dumasınıñ berençe vitse-spikerı Oleg Morozov.

Qayber ğalimnär isä xalıqnı aqça birep bala tudırırğa tırışular annarı kinät kenä demografik xälneñ tağın da naçarayuına kiterergä mömkin dip sanıy. Rusiä Fännär akademiäseneñ demografik üzäge citäkçese Anatoliy Wişnewski fikerençä, bala tuu sanı artaçaq, ämma bu protsess ozaqqa suzılmayaçaq di. Bala tabarğa cıyınğan keşelär üz plannarın näq älege çorda ğämälgä aşırır di Anatoliy Wişnewski. Barı şul ğına. Rusiälelär 3-4 bala tabarğa isäplämilär. Citdi keşelär balaların küpmeder aqça alu maqsatında tabuına ber kem ışanmıy. Ä şulay da berençe propagandistik möräcäğätkä ışanıp cawap birüçelär ginekolog bülmäsenä çiratqa cıyıla.

Küplär xäterlider 1986 yılda alkogol'ne tıyğannan soñ, Sovet xalqı qısqa waqıtqa bulsa da, eçüne taşlağan ide. Häm kinät kenä bala tuu öskä sikergän ide. Akuşerlar alarnı Gorbaçev balaları dip yörttelär. Ä 2007 yıl başında tuaçaq balalar Putin çaqıruı häm Zurabov wäğdäse nigezendä dönyağa kilä bulıp çığa. Şunlıqtan alarnı Putin balaları dip atarğa bula. Ä Putin balalarınıñ yazmışı häm bu eksperimentnıñ axırı älegä bilgesez. Çönki 3 yıldan bulsa da, 250 meñ sum alu maqsatında 2 bala tabarğa sälätlelär älläni küp tügel. Bik küp ata-analar berençe balaların ayaqqa bastıra almıy integälär. Ä 2 yäki 3 balanı üsterü tağın da qıyın häm qimmätle. Monda 250 meñ genä citmi. Xäyer bu summanıñ qulğa töşkänen dä kötäse bar äle.

Al'bina Zäynulla