Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tatarstanda töplänergä teläwçe möhacirlärgä xökümät yärdäm itäçäk


18 dekaber Tatarstanda migrantlar köne bularaq bilgeläp ütelä. 1990 yılda älege könne Berläşkän millätlär oyışması tarafınnan eşçe-migrantlar häm alarnıñ ğailälären yaqlaw turında Xalıqara kileşü qabul itelgän ide. Awır xäldä qalğan migrantlarğa Xalıqara oyışma yärdäm kürsätergä tieş dielä anda. Tatarstanda da bügenge köndä törle töbäklärdän kilüçe migrantlar sanı şaqtıy. Alarnıñ xoquqları Tatarstanda yaqlanamı? Monıñ öçen nindi çaralar kürelä?

Bügenge köndä Qazan uramnarında Äzärbaycan, Tacikstan kebek töbäklärdän kilgän keşelärne oçratu berkemne dä ğäcäpländermi. Ğadi xalıq telendä qara xalıq dip yörtelüçe bu möhacirlär ğädättä bazarlarda ciläk-cimeş, kiem-salım satu belän eş itälär, tözeleş cirlärenä eşkä yallanalar. Törle awır eşlärgä urnaşıp bulsa da, aqça yunätergä tırışalar.

Rusiä federal' migratsiä xezmäteneñ Tatarstan buyınça idärä citäkçese urınbasarı Nikolay Vladimirov äytüençä, bügenge köndä Tatarstanda 75 meñ migrant bar. Bu soñğı 11 ayda zakonlı räweştä terkälep, yäğni röxsät käğäze belän kilüçelär sanı. Möhacirlärneñ Tatarstanğa bolay küpläp ağıluları turında Nikolay Vladimirov bolay dide.

Bezneñ Tatarstanğa kilergä teläk belderüçelär citärlek. Yıldan-yıl migrantlar bezgä kübräk kilä. Migrantlarnıñ küpläp bezgä kilergä teläüläre ilebezdä iqtisadıy-säyäsi xälneñ uñay buluı belän añlatıla. Şuña kürä alar ğailälären taşlap, monda aqça eşlärgä dip kilälär. Menä şuşı 75 meñ registratsiä uzğan migrantlarnıñ iñ kübese Üzbäkstannan. Annan qala ikençe urında Äzärbaycannan, Tacikstannan kilüçelär häm annan soñ Qazaqstan, Qırğızstannan kilälär.

Nikolay Vladimirov äytüençä, Tatarstanğa eş ezläp, aqça eşläw maqsatı belän kilüçe möhacirlär belän berrättän biredä ğailäläre belän bötenläygä kilep, töplänep qalırğa teläüçelär dä bik küp. Älege uñaydan 2006 yılnıñ 22 iyülendä Rusiä Prezidentı Vladimir Putin çit illärdän kilep Tatarstanda qalırğa teläüçelärgä yärdäm itü turındağı qararğa qul quydı. Älege qarar turında Nikolay Vladimirov söyli.

Elek mäcbüri küçenep qaytuçılar üzläreneñ qayda toruların, niçek eşläwlären belmiçä torıp qaytalar ide. Älege mäs'älä buyınça Rusiädä unike töbäk barlıqqa kilde. Alar üz programmaların Rusiä xökümätenä eşläp birdelär. Qalğan töbäklär, alar arasında Tatarstan da bar, 1 ğinwarğa qadar üz programmaların eşläp birdelär. Alabuğağamı, Tübän Qamağamı, qaysı töbäkkä nindi hönär iäläre kiräk buluın isäpläp bez Rusiä xökümätenä cibäräbez.

Qazanğa şulay uq qanun nigezendä küçenep kilüçe möhacirlärneñ berse - Rim Mähdiev. Ul Tatarstanğa töplänep qalırğa dip Taşkenttan küçenep kilä. Üzeneñ niçek eşkä urnaşuı, töplänep kitüe turında ul Azatlıq radiosına bolay dip söyläde.

Taşkentta torğan waqıtta min tabip bulıp eşli idem. Häm meditsina institutında uqıttım. Qazanğa kilgäç tä ber yıl buyı meditsina institutında uqırğa turı kilde. Qazanğa torğan waqıt eçendä bez cir aldıq. Qızım belän äti-äniem dä kilde monda. Watandaşlıq alu artınnan alar inde menä yartı yıldan artıq yörilär. Yartı yıl uzdı inde, alğannarı yuq. Kilep çıqqan barlıq problemalarnı çişärgä miña duslarım yärdäm itte, däwlätneñ yärdäm kürsätkäne yuq äle. Barısına da üzebez tırışabız.

Taşkenttan küçkän Rim Mähdiev äytüençä, toraq urının da, eşne dä ul üze, dusları aşa tapqan. Däwlätneñ yärdäm itkäne yuq, di. Döres, ul 2004 yılda uq kilgän. Ul waqıtta da mäcbüri küçenüçelärgä toraq häm eş turında wäğdälär birelgän. Ämma Nikolay Vladimirov äytüençä, 90 yıllarda uq kilgännär arasında da eş häm yäşäw urını taba almıy integüçelär bar. Ä menä 2007 yılda ğämälgä kerüçe yaña qarar buyınça, möhacirlär mondıy awırlıqlar kürmäskä tieş. Alarğa toraq urını da, eş urını da aldan söyläşelep, qaralırğa tieş. Rusiä federal' migratsiä xezmäte citäkçeläre süzlärenä qarağanda, bu möhacirlärneñ xälen ciñeläytü maqsatınnan eşlänä.

Güzäl Zıyätdinova

XS
SM
MD
LG