2006 yılnıñ axırğı atnasına keräbez. Dimäk, yılnıñ iñ xikmätle xällären iskä alırğa waqıt citä. Xikmätle digäç tä, bu dönyada bulmağannı ğına xikmätle dip sanarğa ğına yaramıy. Normal' keşeneñ başına sıymıy torğan waqiğalarnı şulay zurlap, xikmätle dibez.
Äytik, küptän tügel Däwlät Dumasında qaralırğa tieşle ber qanun çitkä alıp quyıldı, Tatarstan belän Rossiä arasında tözelgän yaña şartnamä astına Rusiäneñ iñ qödrätle, iñ zur wäqälätle keşese, saylawlar waqıtında ike tapqır iñ zur millionnar tawışın alğan V.V.Putin imzası bar. Häm dä bu şartnamä Tatarstan prezidentı Mintimer Şäymiev ta qul quyğan. İmzalar tärtiptä, möherlär suğılğan, şulay bulğaç, Qazan belän Mäskäw arasında bernindi tawış-talaş yuq digän süz bit inde. Salımnarnı, neft'tän, KamAZdan, ikmäktän kilgän tabışlarnı ğädel itep bülep, zur küpçelegen federal' qaznağa cibärep xäl itelgän. Qazan riza. Tatarstannan çit töbäktä yäşäwçe tatarlarğa mädäni-ruxi yärdäm itüne kileşülär nigezendä oyıştıruğa da fatixa alınğan. Almıy ni… Tatar tele ul Qazanda da, Samarda da, Seberdä dä şul tatar tele bit inde. Kurgan tatarları däreslegen çığarıp mataşası yuq. Tatarça kitapnı da Mäskäwdä dä, Altayda da, Semberdä dä uqıp bula. Tağın berniçä yöz danä bastırası da, millättäşlärgä salıp cibäräse. Ğäp-ğädi. Radio-televide“nie tapşırularında Tatarstan çigen ütep, Başqortstan, Irınbur yaqlarında tıñlaw öçen ällä ni qarşılıq yuq. Ber tel, ber ädäbiät, ber mädäniät. Şularnı qullana da quya. Ämma federatsiä şurası räise Sergey Mironov häm kommunistlar riza tügel, bulmıy alay. Dilär alar. Qazan belän Mäskäw kileşü tözesä, Räsäy cimerelep töşäçäk. Nişlisen inde, aynıq kileş tä xıyalı belän küktä oçıp yöri torğan keşelär bula. İldä meñnärçä, millionnarça keşe araqı eçep, ülä yäki tere mäyet bulıp can asrıy. Däwlät cimereler dip qurquçı yuq. Milliardlap urlıylar qazna malın. Änä ber ölkädä korrupsiägä qarşı komissiä äğzası da rişwät aluda ğäyeplängän. Ğädättä andıylar yaltır maşinalarda, biek kottedjlar yanına ğına qaytıp yörilär. Bu yulı nindider oçraqlar arqasında bu aferist faş itelgän. Mironovnı andıylar borçımıy. İñ ğäcäbe – Qazan-Mäskäw şartnamäsenä qarşı çığuçılar Putinnan qurıqmıy ikän. Yarıy inde, Şäymievtan qayberäwlär qurıqmıy. Ä bit V.V.Putin öç xärefle oyışmada eşlägän, üze il başı, şartnamägä üz teläge belän qul quyğan. Mironov yäki başqalar annan qurıqmıylar ikän, dimäk il başınıñ xakimiäte yomşarğan digän süz. Alla saqlasın, bötenläy patşağa qarşı köfer süz bula bit inde ul. Eşlär aña barıp citsä, Räsäy cimerelä inde.
Uzğan yılda tatar cämäğätçelege dä xikmätle eşlärdä küp qatnaştı. Äytik, däwlät ciñ sızğanıp mädäniät-sänğat yılı ütkärä. Bersennän-berse zatlı, milli ruxlı kitaplar çığara häm oçsız ğına bäyägä sata. Qazannıñ üzendä dürt tatarça uynıy torğan teatr ğärläp tora. Kön sayın estrada konsertları şawlıy. Uqu yortlarınıñ işege açıq, xätta fizika-matematikanı da tatarça uqırğa mömkinlek bar. Ä küpçelek xalıq qarışa, kitap almıy, televizor-radio qabızmıy, teatrlarnı urap ütärgä tırışa. Samaradan kilgän millättäşebez Samaradan kilgäç, urıslaşabız dip zarlanıp kitte. Añlıysızmı bu xälne. Ällä min äytäm, Qazannıñ üzendä tatar telen, milli mädäbiätnı, tarixnı tıyarğa mikän. Menä şunda ğına kiçlären yäşerenep, onıqlarğa öyrätä başlar, bälki millättäşlärebez. Bu yılnıñ tağın başqa xikmätle xällären kiläse comğada bergäläp iskä töşererbez äle. Sezdä dä andıy xällär bulsa, Qazan bülegenä yazığız, yäki şaltıratığız. Telefonıbız 5705-245, ä xat yazuçılarğa Qazan, 12, poçta tartması 155. Ä yıl tämämlanırğa näq ber atna qalıp bara. Aşığığız! Kiläse yılğa xikmätlär qalmasın inde.
Rimzil Väli
