Tatarstan kompozitorları häm muzıka belgeçläreneñ 1977 yıldağı saylaw qorıltayın avtor çın tarixi waqiğa, demokratiäneñ tantanası dip atıy. Älege saylawlar näticäsendä 38 yıl däwamında konservatoriäne citäklägän Näcip Cihanov urınına başqa citäkçe saylana. Mäqälä avtorı bolay dip yaza: “Küp yıllar buyı bernindi şiksez küpçelek tawış belän “saylanıp” kilgän räis ber zaman demokratik saylaw näticäsendä töşep qalır dip uylağan keşe, möğayın, bulmağandır. Älbättä, ölkän buın kompozitorları räisneñ küp ğädelsezleklären belä ide. Läkin här närsä xakimiättän, obkomnan kilüenä ışana ide”, di Mäxmüt Nigmätcänov.
Avtor Cihanov turında, “ğömerlek” deputat, beräw tarafınnan da icatına tänqit süze işetmägän, Mäskäw qunaqları aña fäqät maqtawlı süzlär genä äytkän di. Cihanov yanında eşläwçelärneñ üz fikere bulmıy, yä alar anı äytmi, çönki beldergän oçraqta kimsetelügä duçar bula. Üz urınbasarı itep tä räis fikersez keşelärne saylıy. Küp yıllar buyı üze üsterep kilgän manqort urınbasarı “bik talantlı” intrigalar oyıştıruçı bulıp çığa. Xucası ber qoyırığına basqaç, anıñ “iñ yaqın” doşmanına äwerelä häm törle yullar belän täxettän töşerergä kereşä. Sänğät''neñ torışı, kiläçäge bu keşene berqayçan da borçığanı bulmadı, fäqät şäxsän üz faydasın ğına qayğırtqan keşegä äwerelä, dip yaza Mäxmüt Nigmätcänov. Konservatoriä räisen saylawlarda mäqälä avtorı üze dä qatnaşa. Tögälräge, ul saylaw komissiäseneñ räise bula. Mäxmüt Nigmätcänov saylaw tärtiben üze oyıştıra häm üzeneñ mäqäläsendä ul bu xaqta bik täfsil''läp yaza.
Çirattağı yazma şulay uq millät yazmışına bağışlanğan. Bu yulı inde iğtibar üzägendä bügenge köndä barğan mäktäplärne qısqartu protsessı, yäğni optimizatsiä tora. Mäğärif gäzitendä basılğan Gölnar Cälälovanıñ yazması 25 ğinwardağı Tatarstan Däwlät Şurasınıñ cıyını turında. Älege cıyında süz respublikada mäğärif oyışmaların optimal''läşterü barışında tuğan problemalarnı urtağa salıp fiker alıştılar. Cir cimertep yatqan oyışmalarnı yabu-beterü küreneşläre tarixta bixisap. Qanun çığaruçılar, xökümät wäkilläreneñ oçraşuı da mäğärif ölkäsendä moñarçı bulğan şundıy ğämällärdän saqlanu yulların barlaw, il külämendä barğan “optimizatsiä” protsessınıñ asıl maqsatların anıqlawğa bağışlanğan.
Mädäni comğada çıqqan yazmada da Räis Safin mäktäplärne nığıtu kiräklegen iskärtä. “Bötenläy telsez qalmasaq” isemle yazmasında avtor tuğan telneñ däräcäsen üsterüdä mäktäplärneñ role zur buluına basım yasıy. Räis Safin tatarnıñ da urıs telle millätkä äwerelep, yuqqa çığuı ixtimal di. Xäyer, älege protsess inde küptän bara. Ul tizlegen dä könnän-kön arttıra. Moña bez üzebez dä bik teläp etärgeç biräbez bit, di mäqälä avtorı.
Albina Zäynulla