Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qazanda professor yuğalğan


İnde ike aydan artıq waqıt däwamında Qazan uramnarında, şulay uq Qazan däwlät universitetında da ber iğlan elenep tora. 1935 yılğı ir-at yuğalğan. Läkin ul ğadi genä keşe tügel. Tarix fännäre doktorı, professor, Tatarstan tarixı kafedrasınıñ mödire Rif Xäyretdinov ozaq yıllar däwamında universitetta xezmät quyğan.

Rif äfände 72 yıl elek Baltaç rayonınıñ Kenäbäş awılında tuğan. Arça peduçilişçesın tämamlağaç, Qazan däwlät universitetınıñ tarix fakul'tetına uqırğa kergän. Häm Rif äfändeneñ qalğan barlıq tormışı da şuşı universitet belän bäyle bulğan. 1986 yılda ul tarix fakul'tetınıñ KPSS kafedrasınıñ mödire bula. Ä altı yıldan soñ älege kafedra nigezendä Tatarstan tarixı kafedrasın oyıştırıp cibärä.

Kafedranıñ kollektivı 5-6 ğına keşedän torsa da, alıp barğan eşläre şaqtıy zur. Älege kafedranı bigräk tä awıldan kilgän, rusçası çamalı bulğan yäşlär yaqın itkän. Fännär nigezdä tatar telendä uqıtıla, xätta diplomnı da alar tuğan tellärendä yaqlağan. Ämma soñğı ber-ike yıl elek Tatarstan tarixı kafedrasın yabu mäs’äläse kütärelde. Rif Xäyretdinovnıñ üzenä kafedranı yabu säbäbe itep - universitetnıñ Rusiä uqu yortı bulıp, aña Tatarstan tarixı kafedrası kiräk bulmawın äytkännär. Ämma yabılunıñ räsmi säbäbe itep, kafedra mödire itep quyarlıq keşe bulmawnı kürsätkännär. Professor häm anıñ xezmättäşläre kafedranı saqlap qalu öçen küp genä tırışsalar da, uñışqa ireşä almağan.

Soñğı ber-ike yılda Rif äfändeneñ sälämätlege dä çamalı bulğan. Xäyer, 70 yäşlek keşe öçen xäterneñ naçarayuı inde tabiği küreneş. Ämma üz balası kebek yaratqan kafedranı yuqqa çığaru aña bigräk tä tä'sir itkän. Ğalimneñ qızı da älege kafedrada dotsent bulıp eşlägän. Ätise yuğalğan könne Dilärä xanım bik yaxşı xäterli:

Ul könne, 17 ğinwarda, irtän äti İdel-Press näşriätenä bardı. Ä annarı universitetqa, tarix fakul'tetınıñ sovet utırışına kilde. Anda kafedranıñ yabılaçağı tögäl mäğlüm buldı. Utırıştan çıqqaç, min anı tramvayğa ozattım, utırtıp cibärdem. Zihene bar ide anıñ. Xätere bik äybät tügel ide. Şulay da elekkeçä aktiv bulmasa da, soñğı könnärgä qädär ul kafedrada eşläwne däwam itte. Ul tramvayğa utırıp öygä qaytıp kitte häm bez anı başqa kürmädek.

Ämma ul qaytıp citä almıy. Rif äfändeneñ yuğaluı näq Qazanğa yuğarı dairädäge türälär kilgän könnärgä turı kilgän. Ul ığı-zığıda yuğalğan professor turında qayğırtu tuğannarı östendä genä qalğan. Militsiä xezmätkärläre äytüençä, şähärdä ber atna eçendä 30-40lap keşe yuğala, alarnıñ hämmäsen dä tabu mömkin tügel di alar. Şulay da Rif Xäyretdinovnıñ tuğannarı ömeten özmi, alar ezläwne däwam itä häm başqalarnı da iğtibarlı bulırğa ütenä.

Ğömere buyı millät dip yanıp yörgän Rif Xäyretdinov Tatarstan cirendä, Qazan universitetında Tatarstan tarixı kafedrası yabılu belän berniçek tä kileşä almağan. Häm tanışları äytüençä, anıñ yuğaluında näq älege mäs'älä säbäpçe bulğan.

Al'bina Zäynulla

XS
SM
MD
LG