Accessibility links

Кайнар хәбәр

BMO: Ban Gi-Moon reformalarnı alga sörä


Şuşı könnärdä Berläşkän Millätlärneñ Ğomumi Mäclese wazifaların yıl başında üti başlağan yaña general sekretar Ban Ki-Moonnıñ şuşı xalıqara oyışma eşen canlandırunı maqsat itep quyğan täqdimnären xuplap çıqtı.

Qabul itelgän zur reformalardan berençese bulıp, qoralsızlandıru eşlären bağuçı maxsus wäkil bilgeläw tora, ul berük waqıtta general sekretarneñ urınbasarı da bulaçaq. İkençese isä, cawaplılıqnı arttıru, planlaştırunı kamilläşterü häm tärtip torğızunı tizläter öçen Tınıçlıq saqlaw eşläreñ üzgärtep qoru kiräklege täqdime.

Bu täqdim xuplanır dip kötelä, läkin Berläşkän Millätlärneñ äğzä illäre Bannan tağın da zurraq, tä''serleräk reformalar - täqdimnär kötä.

BMOnıñ elekke sekretare Kofi Annan xäzerge citäkçegä şaqtıy ğına problemalar qaldırıp kitte diärgä bula. Misal öçen, äle Annan üze Berläşkän Millätlär eşen rätläw öçen andağı bürokratiäne kimetergä tırışıp qaradı. Ul başlağan eş nigezdä xäzerge general sekretar cilkäsenä töşäçäk.

Soñğı yıllarda Berläşkän Millätlär Oyışmasın, Saddäm Xösäen qulı astındağı Ğiraqqa ‘neft öçen azıq-tölek’ programması tiräsendä çıqqan korruptsiä cäncalı zur zian kitergän ide. Älege programa BMO qaramağında oyıştırılğan bulu säbäple, bu ğawğa berençe çiratta aña tap töşerde.

Östäwenä, BMOnıñ iñ zur sponsorı - Amerika Quşma Ştatları da BMOnıñ artıq bürokratiäläşüenä qarşı qırıs çaralar kürüne taläp itep kilde.

Ban Ki Moon general sekretar urınına kilgändä üzeneñ BMOda tirän reformalar ütkärü kiräklegen yaxşı añlawın beldergän ide. Anıñ xäzerge reforma täqdimnären Ğomum Mäclestä qaraw häm anda yaqlaw, anıñ abruyın tağın da nığıtır dip farazlana. Näticäle citäkçe bularaq Ban Ki Moon Berläşkän Millätlärdä qararlarnı niçek itep qabul itü mexanizmın yaxşı belä. Ul elek Könayq Koreäneñ tışqı eşlär ministrı bulıp eşlägän ide.

Alğa sörgän reforma täqdemnärenä xäyer-fatixa algan Ban, xäzer inde oyışmağa kergän bar 192 ilne şul plannarınıñ konkret eçtälege belän tanıştırırga tiyeş:

Tınıçlıq saqlaw häm qoralsızlandıru ölkäsdendäge şuşı üzgäreşlärne qabul itü aşa min, bezneñ bu oyışmanı bergälşäep tınıçlıq saqlaw häm iminlek ölkäsendä tağın da näticäleräk häm tä''sirleräk itügä ışanam", di Berläşkän Millätlärneñ general sekaretare Ban Ki Moon.

Xäzer ğämäldä bulğan qağidä nigezendä, BMO yılına ber urında ğına yaña tınıçlıq saqlaw eşen başlap cibärä ala. Häm ul älegä ber yıl eçendä dönyanıñ öç urınında ğına elekkedän qalğan operatsiälären däwam itä ala.

BMOnıñ ğamäldäge idarä itü sisteması üzen caysız, büräkratiägä häm rişwätçelekkä talım itep tanıttı. Reformalarnı xätta anıñ iñ yuğarı citäkçel organnarınıñ berse - İminlek Şurasında da ütkärü taläpläre yañğırıy. Äle Kofi Annan da Şurada biş daimi äğzanıñ - Britaniä, Fransiä, Quşma Ştatlar, Qıtay häm Rusiäneñ östenlek itüe, 21-nçe ğasır tügel, ä İkençe dönya suğışı çorın çağıldıra dip beldergän ide. Bu uñaydan, İminlek Şurası äğzaları sanın 15-tän 24-kä qädär arttıru, daimi äğza itep tağın berniçä ilne alu täqdimnäre äytelä. Ämma älegä bu ölkädäge täräqqiät şul täqdimnärne bäyän itüdän yıraq kitmäde.
XS
SM
MD
LG