Accessibility links

Кайнар хәбәр

Xoquq saqçıları ğäyеplänüçelärgä qıynap ğäyеp tağalar


Ürdäk urladım dip äytterer öçen, Alekseewsk eçke eşlär bülege xoquq saqçıları Andrey Gol'sov häm İl'ya İsakov Xlebodarovqa awılında yäşäwçe İğor Şibayıwnı urmanğa alıp barıp ğazaplağannar. Bu cinayät eşe buyınça tikşerülär uzğan cäy başlanğan ide. “Gazeta.ru” gäcite yazğança, şuşı könnärdä xoquq saqçılarına qarata Älki mäxkämäsendä qarar çığarılğan. Gol'sov belän İsakovnı 3,5 yıl şartlı räweştä iregennän mäxrüm itergä.

Soñı waqıtta radio, televidenie, matbuğat bitlärendä moña oxşaş oçraqlarnı yış kürergä bula. Şul uñaydan Tübän Novgorodtağı “Ğazaplarğa qarşı komitet”ı Rusiä fännär akademiäseneñ Sotsiologiä institutı belän bergälektä tikşerü uzdırğan. Anda Sank –Peterburg, Tübän Novgorod, Pskov, Çita häm Komi şähärlärendä yäşäwçelär qatnaşqan. Soraştıruda qatnaşqan keşelärneñ yartısınnan artığraq, 60 protsentı militsiä xezmätkärläre tarafınnan ğazaplaw oçraqlı küzätelä dip beldergän. Tatarstan prokurorınıñ ölkän yärdämçese İldar Möxämätcanov isä xoquq saqçılarına qarata barlıq ğaеpläwlärne dä çınbarlıqqa turı kilä dip sanarğa yaramıy di. Bu turıda ul Azatlıq radiosına da belderde. Bügenge köndä ber genä möräcäğät tä, prokuratura, keşe xoquqların

saqlawçı oyışmalar tarafınnan çittä qalmıy, härberse tikşerelä.Qızğanıç kün oyaçaraqta bu möräcäğätlär, çınbarlıqqa turı kilmi, grajdannar ofitsial orğannarğa möräcäğät itmiçä, üzläre uylap çığarğannarnı ğına söylilär. Alekseews rayonında bulğan mondıy oçraqlar, uzğan yıl da respublikada oçradı. Läkin Tatarstan öçen bu bik siräk bula torğan xäl. Militsiä xezmätkärläre, cawaplılıqqa tartılğan oçraqta, alar östennän tikşerü eşläre başqa grajdannarğa yasala torğan kebek ük bara, häm şundıy uq cäza qararı çığarıla.

Keşe xoquqların saqlawçılar beldergänçä, ğazaplaw oçraqları küp waqıtta operativ xezmätkärlär tarafınnan başqarıla.FSB, Prokuratura, mäkkämä xezmätkärläre tarafınnan mondıy oçraqlar bik siräk oçrıy. Ğazaplaw alımnarınıñ iñ yış qullana torğannarı ayaqtan asıp quyu, qulların boru, häm başqalar. Elektr utı, suğa batıru, qaynar su belän peşerü kebek qatıraq ğazaplawlar sirägräk kürenä dip yaza NEWSru.com säxifäse.

Keşe xoquqların saqlawçılar beldergänçä militsiä xezmätkärläreneñ ğaеplänüçelärne ğazaplaw oçraqları 90 yıllarda, älege quät oyışmalardan belgeçlär kitü säbäple yışraq oçrıy başlağan. Rusiä fännär akademiäseneñ Sotsiologiä institutı professorı Yakov Gilinskiy äytkänçä, bu küreneşkä, sovetlar soyuzınnan qalğan totalitar rejim yoğıntısı, xoquq saqlawçılarnıñ mentalitetı, keçkenä xezmät xaqı kebek faktorlar da tä'sir itergä mömkin.

Xoquq saqçılarınıñ ğaеplänüçene ğazaplaw kebek cinayätçe küp waqıtta şartlı räweştä cäzalar belän tögällänsä, qayber oçraqta xäl küp qatlawlıraq bulırğa mömkin. Mäsälän Çabaqsarda şulay bulğan. Monda Leninskiy rayonı eçke eşlär bülege xezmätkäre Yevgeniy Petrovqa mäxkämä şuşı könnärdä 10 yıl törmä ğazabına tartılu qararın çığardı. Kommersant gäcite yazğança, Petrov Çabaqsarda yäşäwçe Vladimir İvanovnı anıñ ete başqalarnı teşlägän öçen, militsiä bülegendä ük bik nıq qinıy. Alğan cäräxätlär näticäsendä İvanov ülä.

Yazma axırında ber mäzäk iskä töşte. “Ğailädä bik äybät kügärçennär kebek görläşep yäşibez, äle berebez täräzädän oçıp çığa, äle ikençebez” digän bit beräw. Xoquq saqlawçılar belän grajdannar arasındağı mönäsäbätne dä şulayraq taswirlarğa bulır ide. Nik digändä miliiä xezmätkärläre üzläre dä qayçaq qızu keşelär qullarına elägep qıyırsıtıla ala ikän bit. Küptän tügel Mäskäwdä şulay bulğan. Monda Rusiä däwlät şurası deputatı Vladislav Demin häm anıñ yärdämçese iserek kileş, Mäskäw militsiä xezmätkärlären beysbol uynıy torğan bita belän qinağannar. Türälärgä bu ğämälläre öçen älbättä, berni bulmağan.

Ğädel Galämetdinov.

XS
SM
MD
LG