Accessibility links

Кайнар хәбәр

Putin Qazaxstan belän Törkmänstanğa ni öçen bara?


Rusiä prezidentı Vladimir Putin bügen Astanağa kilep, 10-12 mayda, Nursultan Nazarbaev belän bergä Aşgabadta bulası oçraşuda qatnaşırğa tieş. Annan soñ Rusiä Prezidentınıñ kire Qazaxstanğa qaytuı kötelä. Şuşı ozın säfärneñ maqsatı närsädä?

Rusiä Prezidentı Vladimir Putin, bü töbäk belän xezmättäşlekneñ ähämiäten kürsätep, Üzäk Aziäneñ ike zur däwlätläre Qazaxstanda häm Törkmänstanda ber atnalap bulaçaq. Putinnıñ bu illärgä baruı oçraqlı tügel, alar tabiği baylıqlarğa iä, häm Könbatış belän Qıtaynıñ da bu töbäkkä täesirlege arta bara.

Londonda urnaşqan Chatham House analitik üzäge baş töbäk belgeçe Yuriy Federov, Rusiä prezidentnıñ Törkmänstanğa säfären bu ildä citäkçeneñ almaşıu belän bäyli. Bu Törkmänstannıñ tışqı säyäsäte häm iñ möhime Törkmänstan gazın exportlaw turındağı sorawnı quya, di belgeç. Rusiä Tökmänstan gazına üze genä xuca ide, ämma yaña prezidentnıñ açığraq idärä itü stile, bu mäsälädä Rusiägä qurqınıç tudıra, di Yuri Federov. Anıñ fikerençä Kreml sundıy soraw quya ala.

“Bu gaznıñ küp öleşe, xäzerge kebek Rusiägä kitäçäkme, ällä Törkmänstan, exportın Kaspiy tranzit torbası kebek başqa yullar aşa alıp barırmı”

Törkmänstannıñ energetikä ölkäsendä üzgäreşlärneñ buluına işärälär bar. İl prezidetnı Bardymöxämmädov, Quşma Ştatlarnıñ Chevron şirkäte wäkilläre belän oçraşıp, alarnı Kaspiy dingezendä neft tabuda qatnaşırğa çaqırdı. Bu şartlarda Chevron, Kaspiy yatmalarında eşlägän berdänber amerikan şirkäte häm proektta qatnaşqan öçençe çit il kampaniäse bula ala.

Qazaxstanga kilgändä belgeç, Yuri Federov, bu ilneñ töbäktäge abruyı üsä bara, dip äytä. Qazaxstan üzeneñ tışqı säyäsäten açıq il standartlarına nigezlänep qora häm çit ildän investitsiälär cälep itärgä tırışa. Quşma Ştatlar bu respublikağa iñ zur investitsiälär kertkän il bulıp tora.

Washington da Astanağa yaqınraq bulırğa teläwe turında açıq itep belderä. Ütkän yılnı Quşma Ştatlar däwlät sekretareneñ yärdämçese urınbasarı Evan Feigenbaum AQŞ häm Qazaxstan üsep baruçı strategik xezmättälektän qänägätlelek ala, dip beldergän ide.

Qazaxstannıñ xalıqara säxnädä zurraq rol uynarğa teläwen kürsätüçe äyber, ul 2009 yılda ilneñ Yevropada Xezmättäşlek häm İminlek urnaştıru oyışmasında räislek itü teläge. Şuşı maqsatqa ireşü öçen, Qazaxstan küpmeder demokratik reformalar ütkäräçägen belderde.

Rusiä, Qazaxstannıñ Mäskäwneñ qanatı astınan kitüen telämi häm bu oçraşunı ike yaqlı mönäsäbtälärne üsterü öçen qullana.

Rusiä üze gas häm neftkä bay il bulsa da, kiläçäktä ildä gaznıñ citmi başlawı mömkin, çönki Rusiäneñ üz tabigi baylıqları Tönyaq rayonnarda urnaşqan häm alarnı citeşterü öçen bik küp investitsiälär kiräk. Şulay itep, Üzäk Aziä, Rusiä öçen bik möhim energiä çığanağı bula ala.
XS
SM
MD
LG