Accessibility links

Möselmannarğa qarata qaraş üzgärä alırmı?


Möselman terrorist, terorrorist möselman bula almas digän belderülär ni qadär yış yañgıramasın, möselmannarğa qarata bu xorafat qayçan da bulsa üzgärä alırmı?

Fäqirlek, köç qullanu, terrorçılıq kebek küreneşlärgä bäyle streotype qaraşnı tırışlıq, säwdä häm mullıq digän süzlär belän alıştıru öçen nindi eşçänlek alıp barırp bula, bar islam dönyası da, ayırım möselman illäre dä älege eşne niçek başqara ala - monı bıyıl inde öçençe märtäbä uzğan Dönya İslam iqtisadı digän forum tikşerde.

Malayziä häm İndoneziä citäklägän bu olı cıyınğa Aziä, Afrika, Yaqın könçığış illäreneñ säyäsi häm iqtisadi wäkilläre belän bergä Britania, Hollanda häm Könyaq Afrika kebek möselman bulmağan illärdän dä küzätüçelär qatnaştı. 3 kön däwam itkän konferantsiä sişämbedä malay başqalasında tämamlandı.

Älege Forum möselmannarğa qaraşnı üzgärterme-yuqmı anısı älegä bilgele tügel, ämma şul iğtibarnı cälep itä - Dönya İslam iqtisadı Forumında möselmannar üzläre islam dönyasınıñ bügemge köndä aldınğı illärdän artta qaluın tanıp, möselman däwlätläre citäkçeläreneñ rişwätçelekkä batuın tänqitläde, xökümät eçendäge säyäsi nizaqlar säbäble tuğan buldıqsızlıqnı faş itte.

Forumda Fälästin, Ğiraq yäisä terrorçılı temaları siräk telgä alındı. Anda küberäk keşelär öçen yaña mömkençeleklär tudıru, bürokratiäne awızlıqlaw, mäğarifkä iğtibarnı arttıru, yäş eşmäkärlär äzerläw mäs''äläläre kütärelde.

Dönya İslam iqtisadi Forumı 2005nçe yılda Malayziä häm İndoneziä illäre tarafınnañ ütkärelä başlağan ide. Alarnıñ niäte İqtisadi xizmättäşlek häm berektäşlek aşa yaxşıraq möselman dönyası buldıru.

Qabul itüçe il Malayziänıñ Premyer Ministrı Abdullah Bädäwi açılış çığışında, möselman illären üzlärendäge matdi çığanaqlarnı innovatsiä häm eşmäkärlekne üsterügä cälep itärgä çaqırdı.

Bez bik küp närsä eşli alabız dip ömet beldergän Malayziä premyer-ministrı süzen bolay başladı:

“Nefttän zur keremnär qazanğan möselman illäreneñ sanı bik küp. Alardan tış, dönyada İnnovatsiälärgä aqça bülep birä alırlıq iğanäçelek mömkinçelekläre bulğan möselman keşelärä dä citärlek”, di Bädäwi islam dönyasınıñ yaña täräqqiät öçen finans mömkinlekläre buluı turında.

"Bezdä bulğan baylıq investsiälärgä salınırğa tieş. İnnovatsiä ölkäsendä yarışta artta qalğan möselman illärenä, tiz arada alğa taba, mäğarif, ğilem, texnologiä kebek kritik ölkälärdä investitsiäne cäyelderegä kiräk", di Malayziä premyer-ministrı Bädäwi.

Bu teläk, şundıy fiker Forumnıñ töp maqsatı ide. Möselman dönyasınıñ iqtisad ölkäsendäge bu omtılışları bik köçle dip yazğan İnternational Hearld Tribune basması, cıyın turında xäbärne berençe bittä birde.

Anda, möselman illäre üz aralında bik äz säwdä alıp bara, dielä. İslam Üseş bankına kergän 56 möselman ile çitkä satqan bar malınıñ 51 yarım protsentı aldınğı industrial illärgä turı kilsä, üz qärdäş möselman illärenä cibärelgäne 13 yarımnı ğına täşkil itä. Ğomumän, "möselamn dönyası" digän töşençä çınbarlıqta yuq, ul ber izge teläk kenä bulıp qala birä, dip yaza İnternational Herald Tribune.

Dönya İslam İqtisadi Forumına cıyılğan citäkçelär häm törle fiker iäläre, islam dönyasınıñ uqmaşuına niçek yardäm itü, möselman illären Könbatıştağı yäşäw däräcäsenä çığaru, monıñ öçen zamança fikerläw, reformalar kiräklege turında fiker alıştı şulay itep. Bu uñaydan, İndoneziä prezidentı Susilo, misal öçen, "bez üzebezneñ aradağı yaman qaraşlarnı häm qarşılıqlarnı üzgärtmi torıp, çitlärneñ möselmannarğa qarata yaman qaraşın üzgärtä alamayaçaqbız" digän süzlär äytte.
XS
SM
MD
LG