Tөrkiә belәn Rusiә arasında bigrәk tә ekonomik mөnәsәbәtlәr tәrәqqi itә başlağaç, Rusiә turında xәbәrlәr dә tөrek kiñ külәm әsbaplarında yışaydı. Küptәn tügel genә Putinnıñ Alman premiere Merkel belәn oçraşqanda “Rusnı qazısañ astınan Tatar çığa” digәn bәlki dә mәzәk sıman süze Tөrek mәtbuğatında da çağılış tapqan ide. 21-nçe Mayda isә Haber Türk televiziәsendә “Putinnıñ yәşren armiәse” digәn xәbәr isә tamaşaçılarnıñ diqqәten cәlep itkәn xәbәrlәr arasında urın aldı. Şuşı xәbәrdә qısqaça alğanda bolar әytelde:
Russiә Prezidentı Putinğa buysınu өçen ant itkәn yәşlek oyışması Naşinıñŋ ağza sanı 100 meñne aştı. Naşi ağzaları Putinğa oppozitsiә kürsәtkәnnәrne bastıru өçen uramnarda ğavğa-suğış quptaralar. Rusiәgә qarşı politika alıp barğan illәrgә dә internet aşa hөcümnәr oyıştıralar.
Vladmir Putin ilne üz kontrole astında totunıñ yulın taptı. AQŞ-nıñ Newsweek jurnalı tarafınnan “Putinnıñ saqçıları” dip isemlәnderelgәn Naşilar Rusiәgә qarşı xakimiәtlәr mengәn Gөrcestan, Ukraina hәm Qırğızıstannıñ diplomatik wәkilçeleklәrenә hөcümnәr oyıştıralar. İñ soñ bularaq Estoniәneñ internet çeltәren eştәn çığardılar. Newsweek Naşilar hәr uzğan kөn sayın kürşelәrendәge illәrgә zurıraq qurqınıç tәşkil itә başladılar” dip yaza.
Naşi oyışmasınıñ Ultra isemle yarım xәrbi tөrkeme qoral qullanu hәm yıraq kөnçığış sportları buyınça künegülәrdәn ütәlәr. Sivil cәmğiәvi oyışmalar baytaq keşene üterüdәn alar cawaplı, politsiә bolarğa dәşmi dip dәğvә itәlәr” (Haber Türk TVneñ xәbәrennәn sitat tәmam).
Tөrkiәne Putinneñ küptәn tügel genә Tөrkmәn hәm Qazaq prezidentları belәn tabiği gaz/nefte kileşü tөzüwe dә baytaq borçıdı. Bu turıda da “Energiә өlkәsendә soŋğa qalğan sөylәşülәr” isemle ber mәqalә Radikal gazetasınıñ 28-nçe May sanında basılıp çıqtı. Mәqalәneñ aftorı Deniz Zeyrek bolay dip yaza
Rusiәneñ Urta Aziә energiә çığanaqların qulğa elәkterü өçen atqan adımnarı Tөrkiәne soñğa qalıp bulsa da xәrәkәt itәrgә өndәde. Tışqı eşlәr ministerlege kileşüdәn un kөn uzğaç Ankarada ber energiә cıyılışı ütkәrde. Premier Erdoğan da şunnan soñ Tөrkmәn hәm Azerbaycan prezidentlarına şıltırattı.
Tışqı eşlәr ministerlege dә Tөrkmәn tabiği gazın Azerbaycan-Gөrcistan hәm Tөrkiә aşa Avropağa iltü өçen ike ütkәrgeç salu proyektı buyınça aktifraq eşlәrgә өndәde. (Deniz Zeyrekneñ xәbәrennәn sitat tәmam)
Qısqası Tөrkiә energiә өlkәsendә Avropağa küper bulu xıyalınnan vaz kiçәrgә mәcbur bulaçaq kebek. Misal өçen 30-nçı Maydağı Radikal gazetasınıñ xәbәrendә “ Avropağa Törkiә östennәn energiә tapşıru proyektı Nabuccoğa Rusiә kirtәse” dip atala.
Rus hәm Tөrek şirkәtlәre arasında da qayber oçraqlarda nizağ çığa. Menә bu turıda isә şuluq Radikal gazetasınıñŋ 29-nçı May sanında “Çukurova Holding Rus Alfa şirkәtenә xөkem protsesı başlattı” digәn xәbәr diqqәtne cәlep itә. Xәbәrgә kürә, Çukurova Holding Alfa Telecom Turkey Limitedqa qarşı Britaniәneñŋ Virgin utrawında 1 milliard 446 millon dolarlıq aksiәgә dәgvә kütәrde.
Haber Türk televiziәse 29-nçı Mayda Rusiә turında tağı ike xәbәr urnaştırdı. Berençese “Qotırğan Urıs 37 keşene üterde” dip atalsa, ikençese “Rusiә yañŋa raketa eşlәp çığardı” dip atala.
Tөrek gazetalarında Rus şirkәtlәreneñ Rusça iğlannarı da çığa başladı. Qısqası Rusiә tөrek mәtbuğatında tөrleçә çağılış taba. İskitkeç dәrәcәdә dөnya keçerәyde, işeklәrne yabıq totu qıyınlaştı.