Telefon kebek keçkenä genä pul't aşa, siña kiräkle maşinanıñ qaysı cirdä baruın, siña kiräkle keşeneñ qayda yörüen belü oçraqların, moñarçı kinolardan ğına kürgän bar ide. Mondıy yañalıqnı Tatarstanğa da kertergä uylıylar – fänni tel belän äytkändä bu global' iärçenle navigatsion sisteması dip atala. Çärşämbe Tatarstan ministrlar kabinetında premyer ministr Röstäm Miñnexanov şul turıda söyläde.
Monnan distä yıl elek berençe tapqır Qazan elektron xaritäse, yäğni elektron qartası buldırğannar ide. Ul waqıtta bu zur waqiğa bularaq qabul itelde. Läkin yıllar ütä qazan üzgärde, şuña da xäzerge elektron xaritägä qarasañ anda Qazannı tanıy almasın. Bügenge köndä Tatarstan xaritäsen tözü eşe däwam itä. Anıñ üzençälekläre turında geologiä buyınça premyer ministr kiñäşçese Färid Şagidullin söyli.
Tatarstan elektron xaritäsneñ sıyfatı barlıq xalıqara standartlarğa turı kiläçäk. Xäzerge waqıtta Tatarstannıñ kön'yak-könçığış öleşendäge yullar tikşerelä. Anıñ ozınlığı 450 çaqrım. Xaritädä yulda bulğan bilgelär, aşxanälär, şifaxanälär häm başqa möhim obyektlar bilgelängän. Bu qartadan maşina yörtüçe üzenä kiräk cirne bik caylı taba alaçaq. Şulay uq, xäzerge waqıtta barlıq ministrlıylar bu mäğlümat belän qullana alsın öçen berdä nigez buldırıla.Färid Şagidullin äytüençä, bügenge köndä internet çeltärendä elektron xaritälär bixisap, läkin alarnıñ kübese, professional' başqarılmağan häm Roskartagrafiä agentlıygında terkälmägännär. Tatarstan elektron xaritäse isä, tulısınça zakon nigezendä, terkälep yasala.
Röstäm Miñnexanov beldergänçä iärçenle navigatsion sistema qullanu buyınça “Tatneft'” şirkäteneñ täcribäse bar. Bügenge köngä anıñ 1200 maşinası älege sistema belän cihazlanğan. Kiläse yılğa mondıy sistema barlıq mäktäp avtobuslarına urnaştırılaçaq. Şunı da äytergä kiräk, tizdän Qazan däwlät universitetı nigezendä Global' navigatsion sputnik sistemasın öyränü üzäk tä tözeläçäk.
Tatarstanda mondıy külämle proyektnı tormışqa aşıru küpme finans çığımnar taläp itä, xoqümättä bu sorawğa tögäl cawap birä almıylar älegä. Ämma bilgele çığımnar az bulmayaçaq. Şunısı bar, bügen küplär yaña texnologiä ölkäsen añlap betermi, ğadi xalıq bigräk tä, şuña da belgeçlär arasın, “ägär dä bu aqçalarnı keşegä añlaşılmıy torğan sistemalarğa tügel, ä xalıq tormışın yaxşırtu maqsatınnan sarıf itsälär, bu küpkä yaxşıraq bulır ide digännäre dä bar. ”
Respublikanıñ elektron xaritäsen buldırıp anı global' iärçenle navigatsion sistemasına kertüdä Tatarstan xökümäteneñ töp maqsatın isä Färid Şagidullin menä nidä kürä.
Tatarstanda global' iärçenle navigatsion sisteması yuq diyuçelär yalğışa, ul bar, läkin ul kiñ qullanışqa kertelmägän. Bezneñ maqsat älege sistemanı proyekt bularaq tözep çığıp anı massağa añlatu.häm älbättä bu sistemanıñ cihazların buldıru. Bügengä küplär monıñ närsä ikänen añlap betermäsälär dä, minemçä kiläçäktä, älege sistema belän barlıq şirkätlär dä qullanır.Şulay itep Tatarstan citäkçelege, elektron xaritä tözelep betkänne kötä. Tatarstanda Global' iärçenle navigatsion sistema kertü äle yıl axırına ğına bilgelänsä dä, bu turıda söyläşülär inde bügen ük bara.
Ğädel Galämetdinov
