Accessibility links

Кайнар хәбәр

Üzäk Aziä: Saylawlar aldınnan mäğlümät çaraların awızlıqlaw arttırıla


Üzäk Aziada ike respublika kiläse aylarda saylawlarğa äzerlänä. Qazaxstanda Parlament saylawları Avgustnıñ urtalarında bulaçaq. Üzbäkstanda isä Prezident saylawları Dekabrda bulırğa tiyeş. Xäzerge xaqimiättäge elita üz urnında qalır digän qaraş üz köçendä tora. Xäzer bik az keşe bu 2 saylawlarda şaqqattırğıç üzgäreşlär bulır dip farazliy . Şulayda här ixtimalğa qarş,ı ike taraftağı xaqimiät mäğlüm çaralarnda kontrolne artturuı sezelä.

Qazaxstan räsmiläre yış qına, süz irege nigezlären yaqlawların belderä. Bolarnıñ iñ soñğısı 26nçı yüldä qabatlandı. İlneñ mädäniyät häm mäğlümät ministrı, Yärmöxämmäd Yertısbaev, Venadağı Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması şurasında, Qazaxstanda mäğlümät çaralarınıñ iregen arttıru niäte buluın açıqladı.

Yertısbaev, Elektronik mäğlümät çaralarına terkälü zarurlığı beteräläçäk dide. Häm ul, mäxkämädä jurnalistlärnıñ çığanaq kürsätergä digän häm naxaq söyläwne xökemgä tartu kebek tıyularnıñ çığarılaçağın açıqladı.

Şul uq waqıtta, Yertısbaev wäğdä itkän bu reformalarnıñ 18nçe Avgustta Parlament saylawları tämamlanğaç qına ğamälgä keräçäge - bäysez qazax jurnalistlär iğtibarınnañ çittä qalmadı. Monnañ qala, Astanadañ kilgän xäbärlärgä qarağanda räsmilärneñ, saylawlar aldınnan mäğlümat çaralarıñ awızlıqlaw tırışlıqlarınıñ arta bara ikän.

Oppozitsiä, tağı küp keşegä ireşüne maqsat itep üz tasmalarıñ internetkä urnaştırdı. Sotsial Demokratik Partiası wäkile Ämercan Qosanov, xaqimiätneñ awızlıqlawın belderä.

"Video yazmalarda bez awızı bal-mayda bulğan baylar belän ipi häm suğa da moxtac yäşägän yarlılar arasındağı kisken qarşılıqnı çağıldırırğa telädek. Häm monıñ mäğlümäti ber bomba bulaçağın belä."

Qasanov, üz partisına mäğlümät çikläwe yanawın belderä.

Şul uq waqıtta, Dekabrda Prezident saylawları bulaçaq Üzbäkstanda isä, ber nindi äzerlek çaraları küzätelmi.

Başqala Taşkänttä, däwlät qaramağındağı TVdä eşlägän ber jurnalist, tänqiyt xäbärlären tapşıruluı tıyıldı dip belderä.

"Ğayre räsmi kürsätmä bulğan ki, küñelsez xäbärlär, keşelärneñ käyefeñ töşergän närsälär, tänqiyt xäbärlär barsı da tuqtatılırğa, Saylawlar aldınnañ keşelärneñ küñelen kütärä torğan metarilar kürsätergär birergä äytelgän"

Bügenge şartlarda döresen äytkän dä Üzbäkstanda, matbuğat irege yuq. Erik Fredman, Michigan Universitetında Jurnalizm Proffessorı yärdemçese. Ul Azatlıq radiobızğa, Mäğlümat çaraların awızlıqlawlar üzäk aziada illärendä yış oçrıy torğan xäl dip belderä.

“Moña alternativ yul yuq. Jurnalist, bilgelängän iqtisadi häm säyäsi möxittä üzeñ saqlap qalırğa tiyeş. Ägär dä alar saylawlar aldınnañ qarşılıqlı waqıtta oppozitsiänıñ fikerlärenä iğtibar birmi yäisä bu turıda xäbär yazmi ikän bu şul wazğiätkä bäyle. Bez tıştañ alarğa bolay eşlämäskä tiyeş, arada tigezlek häm ğadellek bulırğa tiyeş dip äytä alırbız. Läkin şul uq waqıtta monıñ alarnıñ üzen saqlaw öçen bulay eşlägäneñ añlarğa tiyeşbez.” Töbäktäge elekke sovet illärendä, mäğlümat çaralarınıñ äle xaman saylawlar aldınnan elekke ısullar belän eşläwe küzätelä.
XS
SM
MD
LG