Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tıyılğan Xizb-ut-Tahrir törkemendä äğzälär sanı arta


Üzäk Azia Xaqimiätläre, tıyılğan İslamçı törkem, Xizb-ut- taxrir törkemenä soñgı arada quşılğannar sanı arta baruın belderä. Xättä ul tıyılğan häm anıñ äğzaları törmägä hökem itelgän bulsa da. Bu oyışma üzenä niçek cälep itä ala? Analistçilär monda töp añlatmanı, oppozitsiä qarşı qatı torğan illärdä, törkemneñ qarşı fikerdä torğannarnıñ tawışı bulu da kürä. Şul uq waqıtta törkemneñ propaganda häm üz taktikläre dä anıñ abruyıñ artuında zur rol uyniy.

Xizb-ut- taxrir , nigeze nıqlı çeltäre yaxşı oyışqan saq törkem. Häm anıñ çeltär sistemı bik nıqlı.

Üzäk Azia, sonğı yıllarda bu törkem äğzalarınıñ iñ awır cäzalarğa hökem itelgän cir. Alar keşelärgä söykläşkändä saq bula. Läkin, Qırğızstannıñ qaysı ber popularlıq yawlağan cirlärendä, Xizb-ut- taxrirneñ, açıqdañ açıq söylägän äğzalar sanı arta bara.

Törkemneñ töp maqsatı, İslamçı däwlät yäisä xiläfät buldıru. Alar köç qullanuğa qarşı, bu maqsatlarına tınıç yullar belän ireşergä keräklegen äytä.

Xizb-ut- taxrir berençe tapqır Fälestenlelär tarafınnañ 1950nçe yılda oyıştırıla. Anıñ Üzäk Aziada kebek bütän tübäklärdä täsere artqanda, fälsäfäläre üzgärmägän.

Törkem aktivistläre, törkemneñ Üzäk Aziada distäklägän meñ äğzäläre häm teläktäşlek beldergän keşelär buldır.

Ezlänülär kürsätkänçä, Xizb-ut-Taxrir çeltäreñ buınnar täşkil itä. Xalqa dip atalğan buınğa 4täñ 7 gä qadär keşe kerä ala. Här buın başılığı üzennäñ yuğarı bulğan ber genä citäkçene belä, qalğannar bütän başlıqlarıñ kem ikäneñ belmi. Mondıy ber oyışma sisteme isä, äğzä qulğa alınğan oçraqta başqalarınıñ xökemgä tartıluına (zıyan) yul birmi.

Äğzälär törkemgä quşılğanda ant itep kerä. Läkin çıqqanda bilgele räsmi ber tärtebe bar mı bu xaqta açıq añlatma yuq. Elekke äğzälärneñ, ägär andıylar bulsa, älegä bu xaqta söylägäne bulmadı.

Maqsat Sabirovqa, 33 yäş, Xizb-ut-Taxrir äğzäse. ( Bu keşegä ziyan kitermäs öçen anıñ iseme üzgärtelgän). Sabirov Qırğzstannıñ Könyaq Qarasu rayonınnañ. Ul 10 yıl elek törkemgä quşılır aldınnañ ant itüe xaqında söyle.

Sabirov, säyäsi mäsälälär xaqında yäisä törkemneñ maqsatları yäisä anıñ pozitsiädäge urnı xaqında söylärgä teläsä dä, törkemneñ niçek propaganda yasawı xaqında söyläşergä telämi. Şulayda ul, törkemneñ yaña äğzälärne cälep itü öçen däreslär oyıştıruluın äytä.

"Xizp idea tarata. Qızıqsınğan keşelär öçen däreslär oyıştıra, häm alarnı Xalqalar arasında öyrätä. Bu fikerlär belän kileşkännär quşıla. Şul."

Törkem fikerlären, kitapçıq, kitap häm jurnallar aşa da tarata. Bu eştä, sanaq häm soñgı arada internet, DVD, CDlär kebek texnologik äsbalardañ da faydalına.

Soralğan bik küp mäsälägä (baştañ-uq ber uq yazudañ yatlanğan dip farazlanğan) äzer cäwapları bar. Bu isä täserne arttıra. Ğadättä idealar dönyäwi däwlät hökemätläre astında kiläçäkne ömetsez buluın kürsätüdän tora. Üzäk Azia räsmiläre, monıñ üzençä ber miy yuwı ğamäle buluın belderä.

Qırğzstanstan xökümätneñ dini eşlär wäkile Toiganbäk Kalmatov, Törkemneñ bik dañlıqlı äğzäläre buluın äytä

Alar Parlamenttäge küp äğzäne, mäşhür eşquarlarnı häm xökümät räsmiläreñ cälep itep, üz eşçänlekläre öçen aqça häm ruxi yärdem häm yaqlaw tabalar.

Belgeçlär fikerençä Färğana Üzänlegendäge üzbäklär, törkemneñ töp äğzälären täşkil itä. Şulayda törkemneñ 5däñ ber öleşe, Rus, Tatar, Çäçän, Mesxät törekläre häm kördlär başqa cirle bulmağan millätlärdäñ tora.

Sabirov üz partiasınıñ, tınıç yullar belän maqsatına inde ireşülären belderä.

Aña kürä, Xizb-ut- taxrir uñışınıñ tılsımı bik açıq.

Bez keşelär belän alarnıñ üz tellärendä söyläşä beläbez

"Üzbäkstannıñ Fidoqarlar wäkile ber yulı süz uñayınnañ äytkän ide. Xizb-ut- taxrir äğzäläre basularğa üz velosiped belän barıp, mamıq cıyarğa bulışu. Enformatik keşese belän sanaq östälendä bergä utırıp bergä sanaq uyınnarı uynıy häm şul arada üz fikerlären tarata. Läkin bezneñ Fidoqar äğzäläre, mamıq üstergän awıllı aldında cıyınnarğa üz Mercedesı belän aq kostüm kiyep bara. Törkem äğzäläre isä cämgiyät eçendä. Fidoqarlar alardañ çittä. Äye anıñ bolay äytkäne äle dä isemdä. Häm bu döres"
XS
SM
MD
LG