Accessibility links

Кайнар хәбәр

ŞXO: Energiä, iminlek häm xеzmättäşlek - töp maqsat


Şañxay Xezmättäşlek Oyışmasına äğzä bulğan, 6 däwlätneñ citäkçeläreneñ bügen Qırğzstanda yıllıq dı. Rusiä, Qıtay häm Üzäk Azianıñ 5 ileneñ başlıqları, cıyılışnı yomğaqlar aldınnañ ozaq möddätle kürşelek Mönasäbätläre kileşüenä qul quydı. Läkin Azatlıq xäbärçese, tomannı yazılğan kileşüneñ iseme, anıñ eçtälegenä kereşne dä çağıldıra alırlıq tügel di.

Qazaxstan Prezidentı Nursultan Nazarbayev, bügenge utırışnıñ ähämmiäte häm qul quyılğan kileşü xaqında bolay añlatma birde.

“Min qul quyılğan töp säyäsi kileşüneñ ni qadär möhim buluına basım yasarğa tilem. Ul kileşü ozın möddätle kürşelek mönäsäbäte, xezmättäşlek häm duslıq ölkäsendä ide. Anıñ maqsatı, Şañxay Xezmättäşlek Oyışması kileşüe buyınça alğa taba xezmättäşlekne belgeläw buldı. Häm ul kiläse buınnarğa, töbäklär-ara bäyläneşlär noqtasında yul kürsätkeç bulıp qalaçaq.”

Şañxay Xezmättäşlek Oyışması citäkçeläre, energiä bazarı berlege buldıru xaqında kileşte. Bu isä energiä çığanaqlarına ixtiyacı bulğan äğzä illär öçen, anı neftkä bay illärdäñ tämin itärgä mömkinçelek biräçäk. Bu kileşü bötän illärgä dä gaz häm neft satuğa yärdem itä.

Cıyılışnıñ tağın möhim kön üzäk mäsälälärennäñ berse, İminlek mäsäläse ide. BArlıq citäkçelär terrorçılıq, qanunsız qoral häm narkotika äyläneşe belän küräşüneñ ähämmiätenä basım yasadı. Bu noqtada, küzlär cıyılışqa küzätüçe bularaq qatnaşqan Äfğanstan Prezidentı Xamid Qarzaiğa yönälde.

Üzbäkstan Prezidentı, İslam Karimov Şañxay Xezmättäşlek Oyışmasın aldında bu xaqta borçılularıñ belderde.

“Äfğanstanğa yaqın kürşe il bularaq, andağı Taliban xäräkäte häm arta barğan bäreleşlär belän ber rättäñ, üsä barğan häm äle dä däwam itkän narkotika citeşterü häm narkotika äyläneşe kebek mäsälälärneñ arta baruı bezne bik borçıy”

Rusiä Prezidentı Putin isä, bu mäsälägä qarşı, Äfğanstan buylap, narkotikağa qarşı iminlek kertäse buldırıp, narkaotika säwdäseneñ finans nigezläreñ yuq itü ideasın täqdem itte. Häm Putin, Şañxay Xezmättäşlek Oyışmasıñ, Äfğanstan totırıqlıqnı urnaştıru maqsatında xalıqara ber konferansiä oyıştırırğa çaqırdı.

İminlek mäsälärenä bäyle tağın ber adım, Xärbi xezmättäşlek turında ide. Şañxay Xezmättäşlek Oyışması illäre xärbiläre tarafınnañ, “Tınıçlıq Wazifası 2007” dip atalğan Terrorçılaqqa qarşı urtaq köräşü könegüläreneñ ähämmiätenä dä tuqtaldı.

Bügenge belderülärdä, citäkçelär şul uq isäbdäñ mädäniät, sälämätlek, ilemtä häm bankaçalıq ölkäre xaqında da xezmättäşlek mäsälälären arttırırğa wağdä ittelär. Putin, şulay uq urtaq, Şañxay Xezmättäşlek Oyışması universitetı buldıru xaqında täqdim yasadı, tik bu proyektneñ detalları xaqında mäğlümät bulmadı.

Şañxay Xezmättäşlek Oyışmasına yaña äğzälär qabul itü xaqında imeş-mimeşlär bulsa da, bu xaqta açıq belderü yasalmadı.

Bu yılğı cıyılışta, Törekmäntan Prezidentı kebek yaña şäxelär dä bar ide. Qorbanguli Berdimöxämmädov, Şañxay Xezmättäşlek Oyışması çaralarına qatnaşuçı berençe Törkmän citäkçe ide. Bärdimöxämmädovnıñ cıyılışta yasağan çığışı, ildäğe üzenä bäylänep yäşäw çorı betüen häm bu kebek oyışmalarğa kerergä äzer buluı telägen tağın ber qat kürsätte.

Cıyılış axırında ğadättägeçä, cıyınnı qunaq itkän Qırğızstannıñ, il başlığı Qormanbäk Baqiev, kiläse yıl 2008 yılı Şañxay Xezmättäşlek Oyışması cıyılışınıñ Tacikstanda bulaçağın belderde. Häm ul 2004 yılda kileşengän maqsatlarnı başqaru buyınça alıp barılğan eşçänleklärdäñ qänağat qaluların belderde.

Kötelmägän ber yañalıq isä, Prezident Vladimir Putinneñ 2009nçı yıl, Şañxay Xezmättäşlek Oyışması cıyınıñ Rusiädä uzdıralaçağın iğlan itüe buldı.
XS
SM
MD
LG