Accessibility links

Кайнар хәбәр

Beslanğa 3 yıl: sorawlar cawapsız qala


3 yıl elek 2004neñ 1 sintäberendä ber törkem terrorçılar Tönyaq Ossetiädäge Beslan şähäre mäktäben totıq itep aldı. Alarnıñ ğamälläre häm mäktäpne azat itü çaraları näticäsendä 330 keşe hälak buldı, alarnıñ 186sı – balalar ide. Faciğağa 3 yıl tulğan bu könnärdä qorbannarnıñ ğailäläre äle dä üz sorawlarına cawap taba almıy. Alar, räsmilärneñ, sezneñ balalarnı terrorçılar üterde digän süzlärenä ışanmıy. Tuğannarınıñ ülemendä alar maxsus köçlärne dä ğayepli.

Faciğaneñ öç yıllığı aldınnan ğına "Beslan Awazı" isemle xökümättän bäysez oyışmanıñ citäkçelege almaşındı. Anıñ elekke başlığı Emma Betrozova mäktäpkä höcümdä böten ğailäsen yuğaltqan keşe. Vladikavkazdağı Tönyaq Ossetiä yuğarı mäxkämäseneñ oyışmanıñ citäkçesen almaştıru qararı belän ul riza tügel. Xäkim İlya Panaiotidi xökümät quşuı belän eşläde monı, di ul. Oyışma äğzaläre Mäskäw häm Vladikavkaz, elekke citäkçeneñ döreslek ezläwen yaratmadı, dip sanıy. "Beslan Awazı" wäkile Ella Kesaeva, oyışmanıñ abruyı üsä häm räsmilär monnan qurqa, dip belderde:

"Beslan Awazı" oyışmasına räsmilärgä tuğrılıqlı citäkçelek bilgelände. Bu eş östän quşılıp eşlände. Oyışmanıñ maqsatı şul uq qala – bez Beslannıñ döreslege häm faciğada ğayyeple räsmilärneñ cäzağa tarttırıluı öçen köräşäçäkbez. Eşebezneñ näticäläre dä bar. Bez 3 mäxkämä aşa uzdıq, eşne Strasburgqa tapşırdıq, bezgä torğan sayın kübräk keşe quşıla bara. Xakimiätlär bezneñ abruyıbız üskänen kürä häm şundıy yul belän bezne yuq itärgä tırışa."

Xäzer "Beslan Awazı" citäkçelegenä kilgän keşelär – yıl yarım elek küpçelek tawış belän oyışmadan çığarılğan bulğan keşelär, di Kesaeva:

"Ul keşelär bezgä tärtipsezlek häm qotırtır öçen cibärelgän ide. Ayırım alğanda, alar respublika citäkçesen yuq itergä çaqırdılar. Bez alarnı oyışmadan çığardıq, bezneñ ğamällärenez qanuni buldı."

Bu xälneñ näq mätäm köne aldınnan buluı – oçraqlı tügel, dip sanıy oyışma wäkilläre. Räsmilär şulay itep faciğağa üz mönäsäbäten belderde, dip östäde ul. Räsmilär digändä oyışma Mäskäw Kremlen küz aldında tota, Tönyaq Ossetiä xökümäte – Mäskäw qulındağı uyınçıq, di Ella Kesaeva.

Bu könnärdä Piterburda Beslan qorbannarına häykäl açıldı. Şundıy uq häykällär Vladikavkaz, Lipetski häm İtaliäneñ Florensiä şähärlärendä bar. Piterburda ossetinnar cämğiäte şähär xalqına 3 sintäber könne kiçke säğat 9da Beslan balaların iskä alıp şämnär yandırunı sorap möräcäğät itte. "Beslan Anaları" oyışması – sorawlarğa cawap tabılmıyça eşneñ tizdän yabılaçağınnan qurqa.

Beslannıñ üzendä isä höcüm bulğan mäktäpne nişlätergä belmilär. Cirle räsmilär mäktäp binasın cimerep urınına çirkäw tözergä teli, ata-analar moña kisken qarşı çıqtı. Kesaeva:

"Bez, qorbannar ğadellekne ezläw eşendä böten qanuni yullarnı ütkänçegä qadär bina qalırğa tieş. Eşne bez Strasburgqa birdek, häm anda qarar çığarılğançığa qadär ber kemneñ dä binanı cimerü xaqı yuq. Çönki bina häm anıñ tiräsendäge cir – xakimiätlär qılğan cinäyät urını."

Şulay uq Beslan mäktäbendä balasın yuğaltqan Rita Sidakova:

"Mäktäp qalırğa tieş, minem öçen ul berençe çiratta cinäyät häm wäxşilek urını. Ul urın andıy xällär başqa bulmasın öçen torırğa tieş."

"Beslan Çınbarlığı" isemle internet säxifäsen alıp baruçı Marina Litvinoviç, faciğane tikşerü eşe barışı belän tanıştırdı:

"Beslanda terror ğamälen tikşergän cinäyät eşe menä inde 3 yıl däwam itä. Ul berniçä tapqır tuqtatılıp däwam itelde. Berençe tuqtatu – Basaevnı ezlägändä buldı, annarı Basaeyvnı ütergäç tağın başqa säbäplär tabıldı. Ämma eş alğa kitmäde, tikşerü barışında ziyan kürgän keşelär yañadan yaña sorawlar häm dälillär birep tordı. Qızğanıçqa qarşı tikşerüçelär bu mäğlümatlärgä iğtibar itmäde. Menä inde yartı yıl tikşerüdä alğa kiteş yuq. Beslannı tikşergän parlamentnıñ bäysez komissiäse äğzase Savelyev tapqan mäğlümatlär häm yasağan näticälärne dä prokuratura tikşerergä wäğdä itsä dä – ber ni eşlänmäde."
XS
SM
MD
LG