Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yewropa: İslamnıñ täsereneñ artuına qarşı protest tıyıldı


Yewropa Berlege başqalası, Brüseldä, Yewropada İslamnıñ täsereneñ üsüenä borçılu beldergän keşelärneñ uram, cıyını uzduru taläbeñ räsmilär kire qaqdı. Rizasızlıq kürsätkän xalıq üzläreneñ süz irege kisätelä di. Brüssel şähär başlığı isä, alarnı näfrät tudıru belän ğäyepläp, 11çe sentäbergä planşlaştırılğan qarşılıq çarasınıñ, 2001nçe yılda AQŞ da bulğan terror höcüme könenä turı kilüe, zur köç qullanularğa säbäbçe bula ala di.

Brüsseldäge qarşılıq çarasın oyıştırğan oyışmalar, Yewpanı İslamlaştırunı tuqtatığız şiğare astında uzaçaq çarağa Germaniä, Britaniä häm Daniädäñ yaqınça 20 meñ keşe kiler dip kötkän ide. Läkin ütkän ay, Brüssel şähär başlığı, Freddy Thielemens, Yewropada İslam yoğıntısı belän astırtınğına Şäriğat qanunları kerteläçägen däğwä itep oyıştırılğan uram cıyınıñ tıyğan ide. Çarada, 2001nçe yıl, 11nçe Sentäbrdä AQŞta qorban kitkän keşelärne dä 1 minut iskä alu programıda qaralğan bulğan.

Thielemens äytüençä, Yewropanı İslamlaştırunu tuqtatuğa çaqırğan çara, köç qullanuğa äylänä alu riski bar. Ütä uñçı partiälarda çarağa qatnaşırğa teläktäşlek belderüe, bu çarağa qarşı Möselmannar belän çualış tudıra alu qurqınıçı bar di. Üzlären ütä uñ qanat törkemnärdäñ ayırğan protestçılar, üzläreneñ rasaçılıqqa qarşı buluın, läkin möselman xalıqlar eçendä oya qorğan qurqınıçqa borçılu belderelären äytä. Udo Ulfkotte, Germaniäle jurnalist, çaranı oyıştıra. Ul, İslam ekstrimizme turında soñgı yıllarda xäbärlär yazğan keşe.

"Xalıq, bigräktä säyäsätçelär, Möselman xalqın ni borçuın belmi. Bezdä Möselman qardäşlegeneñ bik tanılğan äğzäläre bar. Misal öçen bügen bezgä qurqınıç tudırğan bu törkem, iñ terrorçı oyışmalarnıñ başı. Häm bu törkemnärneñ Germaniädä wäkilläre bar, böten yewropada alar telägäneñ eşli ala. Häm alar säyäsätçelär belän diolog söyläşüläre alıp barabız dilär. Bezgä alardañ qurqınıç yanıy, alar yalğan söyli."

Çaranı oyıştırğannar maqsatlarınıñ, İslamnıñ Yewropada säyäsi köç buluınıñ kisätü dip añlata. Alar İslam, Demokrasiä belän yänäşä toralmas dip däğwä itä.

Brüsseldä möselmannar sanı, şähär xalqınıñ 20 protsentın täşkel itä.

Fäwziä Talhawi, Flemek telle, Belgialı. Tamırları belän marokolı bulğan Fäwziä xanım, keçekenä Antwerp sulçı partiäsennäñ elekke deputat ide. Ül üze, islamnıñ qaysı ber eçke mäsäläre xaqında bäxäsläşergä keräklegenä ışansa da, 11nçe sentäbr uram cıyınnarına röxsät itü belän kileşmi.

"Bäxäsläşerlek bik küp mäsälä bar. Läkin döres yuldañ başqarırğa keräk. Keşelär, oyışmalar arasında ayırım itep söyläşülär buldırırğa keräk. Barı tik ber taraflı, provakativ qorallar belän tügel, yäğni, möselman xalqı küp bulğan Brüsseldä cıyın uzdıru belän tügel, alar yäşägän möxitkä yıraq ta tügel mondıy çaranı oyıştıru, monıñ alar tarafınnañ üzlärenä häm üz dinnärenä qarşı ber provakatif yul dip añlaşıla alır."

Şulayda bu çara, Ulfkotte häm anıñ yaqtaşları tarafınnañ, möselmannarnı kimsiterlek provkativ ber fiker bularaq kürelmi. Xällär şul qadär itğatle ki, Yewropalılar möselmannar aldında üz qimmätlären yaqlap çığarğa qurqa başladı, di Ulfkotte.

Protest çaraları tıyılğan. Britaniä, Almaniä häm Daniädäñ kilergä cıyınğan rizasızlıq beldergännär, ni bulsa da uram cıyını uzdıraçaqbız dip belderä. Çaranı oyıştırğan Ulfkotte isä, Büresselgä kitmäskä çaqırdı.
XS
SM
MD
LG