Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yaña çikläwlärneñ Tährannıñ atom programasın tuqtata alaçağına belgeçlär şik belderä


BMOnıñ Xalıqara Atom Energia İdaräseneñ ber atna däwam itkän cıyılışı bügen Vianada tämamlana. Bu cılışnıñ töp teması, İrannıñ atom programı eşçänlege häm anı tuqtatudañ baş tartuı xaqında ide. Bügen kiçkä taba Waşiñtonda, BMO İminlek şurasınıñ 5 daimi wäkile belän Almanya, İranğa yasalaçaq 3nçe çikläwlär xaqında fiker alışaçaq.

İran monnañ alda, Atom programın tuqtatuı öçen BMO tarafınnañ ike tapqır çikläwlär belän cäzalandırılğan ide. Läkin bolarnıñ ällä ni faydası bulmadı. Ahmädinäcat ütkän atnalarda atom programasında ireşkän uñışları xaqında maqtanıp belderü yasap, xalıqara çikläwlär bezne qararıbızdañ bizdermäyäk digän ide. Xäzer kön üzägendä, İranğa 3nçe tapqır çikläwlär kertü xaqında süz bara.

Läkin, BMOnıñ İranğa qarşı 3nçe tur çikläwlär kirtüenä Rusiä belän Qıtay qarşı buluların belderde. Bu da İminlek Şurasınıñ İranğa yasalaçaq här ber yaña sanksiäneñ däräcäse çiklängän bulaçağı farazların tudıra. Şulay da süz nindi yaña çikläwlär turında bara. Bez bu sorawnı bez, Stockholm Tınıçlıq institutında atom programı yuğarı belgeçe, Shannon Kiledañ soradıq.

“Bu ğadättä xäzergäçä bulğan çikläwlärne qırıslatu ısulı. Min ber kem dä monıñ naçar bulaçağın äyter dip uylamim. Minemçä xäzerge waqıtta süz elekke bulğan çikläwlärne tağın da qırıslatu turında bara. Häm aña başqa yaña iqtisadi yaqtañ uñışlı şirkätlärne dä östäp anı köçländerü küz aldında totıla. Mäsälän Atom programındä niçekter bäyläneşe bulğan İnqilap saqçılarñı östäw kebek. Läkin xäzerge waqıtta monnañ qala başqa äyber turında süz baradır dip uylamim.”

Bu atnada Fransiä, İranğnnı räsmi räweştä atom programın tuqtatırğa çaqırdı. Läkin Fransiä yasağan iqtisadi çikläwlär, ber taraflı ğına İran Rejimenä ällä ni täser itärme? Bu xaqta Shannon däwam itä.

“Yewropa belegendä İran belän säwdä itkän illär arasında, Fransiäneñ üz däräcäse bulsa da, Germaniä köçe älbättä küpkä täserleräk. Häm bu oçraqta Germaniä üze, östemä çikläwlärgä keräk bulmağanıñ äytte. Ul bu qarşılıqnı Rusiä belän Qıtay beldergän däräcädä kisken äytmäsä dä, läkin alar arasında ber urında tora, ä Fransiä belän Amerika isä ikençe yaqta tora.”

İranlılar inde niçä tapqır üzläreneñ bu programdañ baş tartmayaçağın belderep kildelär. Bu yaña çikläwlär bu yılı İrannıñ fikeren alıştırırğa yärdem itär me digän sorawğa, Stockholm Tınıçlıq institutında atom programı yuğarı belgeçe, Shannon Kile, yasalaçaq här ber yaña çikläwneñ, ğadättä İrannı atom programasında älläni baş tartuına kitermäyäçägenä ışanğanıñ äytte.
XS
SM
MD
LG