Düşämbe könne Törkmänstanda çirattağı kiñküläm yarlıqaw ğämälgä kerde. Törkmän däwlät televideniese äle genä irekkä çığarıluçılarnıñ qabat cinayät yulına basmasqa ant itüen kürsätte.
Totqınnarnıñ berse "monnan arı cinayät yulına basmıyaçağıma möqätdäs Qörän, möqätdäs ikmäk, möqätdäs Ruxnamä kitabı belän ant eçäm" dide.
Elekke prezident Saparmurat Niyazov yazğan Ruxnamä Törkmänstanda äle dä räsmi räweştä izge kitap bulıp sanala.
Törmädäge qayber kürenekle säyäsi totqınnar azat itelergä mömkin digän ömetlär aqlanmadı. Şulay da berniçä mäğlüm şäxes irekkä çığa aldı. Şularnıñ iñ küreneklese danlıqlı axaltäkä atların ürçetü belän dönyağa tanılğan, Törkmän atları däwlät berläşmäseneñ elekke mödire Geldi Kyarizov. Xoquq yaqlaw oyışmaları elegräk Kyarizovqa märxämätlelek kürsätüne sorap berniçä märtäbä Törkmän xökümätenä möräcäğät belän çıqqan ide.
Ul 2002 yılnıñ ğinwarınnan birle zindanda utıra häm Amnesty International belderüençä anıñ sälamätlege bik naçar xäldä. Wazıyfaların yawızlarça qullanuda häm wayımsızlıqta ğäyeplänep yabılğan Kyarizov bolay da kiläse yazda irekkä çığarğa tieş ide inde.
Irekkä çıqqan tağın ber kürenekle totqın elekke prezident Niyazovnıñ elekke tän saqçıları başlığınıñ ulı Nurmurad Räcäpov. Nurmuradnıñ da, anıñ atasınıñ da ni öçen törmägä yabılğanlığı cämäğätçelekkä iğlan itelmägän dä ide.
Elekke tışqı eşlär ministrı Boris Şixmuradov isä törmädä qala. Şixmuradov Törkmänstannan qaçıp kitkännän soñ ber yıldan kire qaytuğa totılıp ğömerlekkä törmägä yabıldı. Şulayda bu yulı anıñ bertuğanınıñ ulı häm xatını irekkä çıqtı.
Prezident Niyazov çorında mondıy yarlıqawlar yıl sayın ütä torğan ğädätkä äwerelep kitkän ide. Qayber yıllarda xätta berniçä, 1999-da isä 4 kümäk yarlıqaw buldı. Qayçaqta irekkä çığuçılar bik ük küp bulmasa da, qayçaq zur cinayät qılmağan cideşär meñ, unar meñ keşe beryulı irekkä çıqtı.
Bu yulı däwlät mäğlümät çaraları belderüençä, 8853 keşe azat itelgän. Şularnıñ 5 meñe törmägä bıyıl, 2 meñyarımı bıltır eläkkän bulğan.
Üterü, köçläw, terrorçılıq kebek zur cinayät qıluçılar berqayçan da yarlıqanmıy. Amnistiägä şulay uq korrupsiä yäki aqça üzläşterüdä ğäyeplänep törmägä yabılğan xökümät räsmiläre dä eläkmi.
Azat itelüçelär isemlegendä 1370 xatın-qız da bar. Ä Törkmänstandağı berdänber xatın qızlar törmäse isä iñ kübendä 700 totqınğa isäplängän.
Bu yarlıqaw nigezendä irekkä çığuçılarnıñ küpçelege keçkenä cinayätlär qılıp törmägä elägüçelär. Alar inde mondıy yarlıqawlarğa iäläşkän. Irekkä çıqqannan soñ alarnıñ kübese yañadan cinayät yulına basa, çönki totılsalar da barıber yaña amnistiä nigezendä tağın azat iteläçäklären belep toralar.
Mondıy yarlıqawlardan soñ Törkmänstanda cinayätlär sanı kisäk artıp kitä. Irekkä çığuçılar arasında narkomannar häm eçkeçelär dä küp bula häm alar äfyün yäki xämer alu öçen yañadan qaraqlıq yulına basa.
Totqınnarnıñ berse "monnan arı cinayät yulına basmıyaçağıma möqätdäs Qörän, möqätdäs ikmäk, möqätdäs Ruxnamä kitabı belän ant eçäm" dide.
Elekke prezident Saparmurat Niyazov yazğan Ruxnamä Törkmänstanda äle dä räsmi räweştä izge kitap bulıp sanala.
Törmädäge qayber kürenekle säyäsi totqınnar azat itelergä mömkin digän ömetlär aqlanmadı. Şulay da berniçä mäğlüm şäxes irekkä çığa aldı. Şularnıñ iñ küreneklese danlıqlı axaltäkä atların ürçetü belän dönyağa tanılğan, Törkmän atları däwlät berläşmäseneñ elekke mödire Geldi Kyarizov. Xoquq yaqlaw oyışmaları elegräk Kyarizovqa märxämätlelek kürsätüne sorap berniçä märtäbä Törkmän xökümätenä möräcäğät belän çıqqan ide.
Ul 2002 yılnıñ ğinwarınnan birle zindanda utıra häm Amnesty International belderüençä anıñ sälamätlege bik naçar xäldä. Wazıyfaların yawızlarça qullanuda häm wayımsızlıqta ğäyeplänep yabılğan Kyarizov bolay da kiläse yazda irekkä çığarğa tieş ide inde.
Irekkä çıqqan tağın ber kürenekle totqın elekke prezident Niyazovnıñ elekke tän saqçıları başlığınıñ ulı Nurmurad Räcäpov. Nurmuradnıñ da, anıñ atasınıñ da ni öçen törmägä yabılğanlığı cämäğätçelekkä iğlan itelmägän dä ide.
Elekke tışqı eşlär ministrı Boris Şixmuradov isä törmädä qala. Şixmuradov Törkmänstannan qaçıp kitkännän soñ ber yıldan kire qaytuğa totılıp ğömerlekkä törmägä yabıldı. Şulayda bu yulı anıñ bertuğanınıñ ulı häm xatını irekkä çıqtı.
Prezident Niyazov çorında mondıy yarlıqawlar yıl sayın ütä torğan ğädätkä äwerelep kitkän ide. Qayber yıllarda xätta berniçä, 1999-da isä 4 kümäk yarlıqaw buldı. Qayçaqta irekkä çığuçılar bik ük küp bulmasa da, qayçaq zur cinayät qılmağan cideşär meñ, unar meñ keşe beryulı irekkä çıqtı.
Bu yulı däwlät mäğlümät çaraları belderüençä, 8853 keşe azat itelgän. Şularnıñ 5 meñe törmägä bıyıl, 2 meñyarımı bıltır eläkkän bulğan.
Üterü, köçläw, terrorçılıq kebek zur cinayät qıluçılar berqayçan da yarlıqanmıy. Amnistiägä şulay uq korrupsiä yäki aqça üzläşterüdä ğäyeplänep törmägä yabılğan xökümät räsmiläre dä eläkmi.
Azat itelüçelär isemlegendä 1370 xatın-qız da bar. Ä Törkmänstandağı berdänber xatın qızlar törmäse isä iñ kübendä 700 totqınğa isäplängän.
Bu yarlıqaw nigezendä irekkä çığuçılarnıñ küpçelege keçkenä cinayätlär qılıp törmägä elägüçelär. Alar inde mondıy yarlıqawlarğa iäläşkän. Irekkä çıqqannan soñ alarnıñ kübese yañadan cinayät yulına basa, çönki totılsalar da barıber yaña amnistiä nigezendä tağın azat iteläçäklären belep toralar.
Mondıy yarlıqawlardan soñ Törkmänstanda cinayätlär sanı kisäk artıp kitä. Irekkä çığuçılar arasında narkomannar häm eçkeçelär dä küp bula häm alar äfyün yäki xämer alu öçen yañadan qaraqlıq yulına basa.