Üktäber başında Kremldä Rusiä prezidentı Vladimir Putin häm Yuğarı mäxkämä başlığı Vyaçeslav Lebedev Rusiäneñ mäxkämä sistemasın üzgärtü häm xoquq bozılu oçraqların qarawnı kamilliäşterü kiräklegendä kileşte. Şular eşlänsä, Yevropaneñ keşe xoquqları mäxkämäsenä Rusiädän taşqınday ağılğan möräcäğätlär dä kimer ide, dide alar. Rusiäneñ Yuğarı mäxkämäse matbuğat wäkile Pevl Odintsov mäsäläne bolayraq añlattı:
"Yevropa mäxkämäsenä cibärelgän şikäyätlärne ikegä bülep bula: berse – totqınnıñ mäxkämädäge şartları belän rizasızlıq bulsa, ikençese – mäxkämä eşeneñ barışı belän rizasızlıq. Yuğarı Mäxkämägä menä näq bu ike ölkägä iğtibarnı yünältü küpkä ciñelleräk bulır ide. Bu Yevropa mäxkämäseneñ eşen ciñeläyter ide."
Bu täqdim xäzer mäxkämädä qarala, üzgäreşlär çınnan da ğamälgä kergänçe qanun ölgese parlamentta xuplanıp prezident tarafınnan imzalanırğa tieş. Xoquq yaqlawçılar bu eşkä ışanmıy. Tanılğan advokat Yury Şmidt:
"Keşelärneñ ğadellekne üz mäxkämälärendä tabuı – yaxşı bulır ide. Ämma xäzer mäxkämälärneñ xakimiätlärgä ni qadär bäyle bulğannarın istä totqanda, bu ölkädä reformalar ällä ni fayda kitermäs tösle."
Rusiä watandaşlarınıñ ğadellek ezläp meñnärçä çaqrım yıraqlıqtağı Fransiäneñ Strasburg şähärenä baruları – räsmilär öçen başqa küsäk belän bärü kebek bula. Uzğan yıl Yevropa mäxkämäsenä 12 meñ rusiäle möräcäğät itkän. Bu Yevropa Şurasına kergän 47 ildän kilgän barlıq şikäyätlärneñ biştän bere. Eşlärneñ kübese – Rusiä räsmiläre Çeçnädä qılğan waxşileklären tanırğa tieş digän näticä belän tämamlana. Putin häm tışqı eşlär ministrı Sergei Lavrov mäxkämäne Rusiägä qarşı "säyäsi" qararlar çığaruda da ğäyepläde.
Sintäber ayında Putin Yustisiä ministrlığına Yevropa Şurası häm keşe xoquqları mäxkämäsenä eşlärgä 5 keşene cibärergö quştı. Bu adımnıñ maqsatı – mäxkämädä Rusiä mänfäğätlären yaqlaw bulırğa tieş ide.
Rusiä konstitusiä mäxkämäse başlığı Valery Zorkin yül ayında Rusiä watandaşlarına Rusiä mäxkämäläre aşa ütmiçä Strasburgqa möräcäğät itüne tuyı turında qanun qabul itergä çaqırğan ide. Bu belderüen ul, Yevropada Keşe xoquqları mäxkämäseneñ Çeçnä parlamentı räise Ruslan Alixajievnıñ ülemendä Rusiä ğayeple dip anıñ änisenä 40 meñ yevro aqça tüläw kiräklege turındağı qararın iğlan itkäç yasadı.
Yevropa mäxkämäseneñ soñğı yıllarda Rusiägä bulğan qayber taläpläre ütälde. Ayırım äytkändä, xökem çığarılğançı keşene totu urınnarı häm törmälärdä şartlar yaxşırdı. Ämma küpçelek oçraqta Rusiä räsmiläre mäxkämä belän xezmättäşlek itmi. Bu xaqta bik küp Rusiä watandaşına Strasburgka qağäzlär äzerlärgä bulışqan Londondağı xalıqara xoquq professorı Bill Bowring äytte:
"Xezmättäşlektän baş tartu – daimi küreneş. Misal öçen tikşerü turında mäğlümatlärne birmäw. Şulay uq mäxkämä qararların ütäwdä problemalar bar. Döres, Rusiä tülärgä tieşle aqçaların tüli. Ämma tikşerüne däwam itü, xökümät wäkillären xökem itü, qanunnı üzgärtügä kilgändä – Rusiä ber ni eşlämi."
Advokat üze 2005nçe yılnıñ noyaberendä Rusiädän quılğan ide. Tanılğan xoquq yaqlawçı çeçen suğışçıları yulbaşçısı belän äñgämä bastırğan gazetnıñ baş möxarrire Stanislav Dmitrievsky mäxkämäsenä barğanda totqarlanğan ide. Dmitrievskyğa isä millätara, dinara häm rasaçıl näfrät taratuda ğäyepläw belderelep 2 yıl törmä xökeme çığarılğan ide.
Distälägän idarädän advokat üzeneñ Rusiädän quılu säbäplären açıqlarğa tırıştı. Näticädä aña immigrasiä qağäzeneñ ikençe öleşe qayadır tapşırılmağan bulğan digän cawap birdelär.
Gazetnı isä Rusiä-Çeçen Duslığı Cämğiäte bastıra ide. Cämğiät küp kenä çeçennarğa Yevropanıñ keşe xoquqları mäxkämäsenä möräcäğät itergä yardäm itte. Soñıraq cämğiät yabıldı. Rusiä mäxkämäse, citäkçelektä "extremist" bulğan cämğiät eşli almıy, digän qarar çığardı.
"Yevropa mäxkämäsenä cibärelgän şikäyätlärne ikegä bülep bula: berse – totqınnıñ mäxkämädäge şartları belän rizasızlıq bulsa, ikençese – mäxkämä eşeneñ barışı belän rizasızlıq. Yuğarı Mäxkämägä menä näq bu ike ölkägä iğtibarnı yünältü küpkä ciñelleräk bulır ide. Bu Yevropa mäxkämäseneñ eşen ciñeläyter ide."
Bu täqdim xäzer mäxkämädä qarala, üzgäreşlär çınnan da ğamälgä kergänçe qanun ölgese parlamentta xuplanıp prezident tarafınnan imzalanırğa tieş. Xoquq yaqlawçılar bu eşkä ışanmıy. Tanılğan advokat Yury Şmidt:
"Keşelärneñ ğadellekne üz mäxkämälärendä tabuı – yaxşı bulır ide. Ämma xäzer mäxkämälärneñ xakimiätlärgä ni qadär bäyle bulğannarın istä totqanda, bu ölkädä reformalar ällä ni fayda kitermäs tösle."
Rusiä watandaşlarınıñ ğadellek ezläp meñnärçä çaqrım yıraqlıqtağı Fransiäneñ Strasburg şähärenä baruları – räsmilär öçen başqa küsäk belän bärü kebek bula. Uzğan yıl Yevropa mäxkämäsenä 12 meñ rusiäle möräcäğät itkän. Bu Yevropa Şurasına kergän 47 ildän kilgän barlıq şikäyätlärneñ biştän bere. Eşlärneñ kübese – Rusiä räsmiläre Çeçnädä qılğan waxşileklären tanırğa tieş digän näticä belän tämamlana. Putin häm tışqı eşlär ministrı Sergei Lavrov mäxkämäne Rusiägä qarşı "säyäsi" qararlar çığaruda da ğäyepläde.
Sintäber ayında Putin Yustisiä ministrlığına Yevropa Şurası häm keşe xoquqları mäxkämäsenä eşlärgä 5 keşene cibärergö quştı. Bu adımnıñ maqsatı – mäxkämädä Rusiä mänfäğätlären yaqlaw bulırğa tieş ide.
Rusiä konstitusiä mäxkämäse başlığı Valery Zorkin yül ayında Rusiä watandaşlarına Rusiä mäxkämäläre aşa ütmiçä Strasburgqa möräcäğät itüne tuyı turında qanun qabul itergä çaqırğan ide. Bu belderüen ul, Yevropada Keşe xoquqları mäxkämäseneñ Çeçnä parlamentı räise Ruslan Alixajievnıñ ülemendä Rusiä ğayeple dip anıñ änisenä 40 meñ yevro aqça tüläw kiräklege turındağı qararın iğlan itkäç yasadı.
Yevropa mäxkämäseneñ soñğı yıllarda Rusiägä bulğan qayber taläpläre ütälde. Ayırım äytkändä, xökem çığarılğançı keşene totu urınnarı häm törmälärdä şartlar yaxşırdı. Ämma küpçelek oçraqta Rusiä räsmiläre mäxkämä belän xezmättäşlek itmi. Bu xaqta bik küp Rusiä watandaşına Strasburgka qağäzlär äzerlärgä bulışqan Londondağı xalıqara xoquq professorı Bill Bowring äytte:
"Xezmättäşlektän baş tartu – daimi küreneş. Misal öçen tikşerü turında mäğlümatlärne birmäw. Şulay uq mäxkämä qararların ütäwdä problemalar bar. Döres, Rusiä tülärgä tieşle aqçaların tüli. Ämma tikşerüne däwam itü, xökümät wäkillären xökem itü, qanunnı üzgärtügä kilgändä – Rusiä ber ni eşlämi."
Advokat üze 2005nçe yılnıñ noyaberendä Rusiädän quılğan ide. Tanılğan xoquq yaqlawçı çeçen suğışçıları yulbaşçısı belän äñgämä bastırğan gazetnıñ baş möxarrire Stanislav Dmitrievsky mäxkämäsenä barğanda totqarlanğan ide. Dmitrievskyğa isä millätara, dinara häm rasaçıl näfrät taratuda ğäyepläw belderelep 2 yıl törmä xökeme çığarılğan ide.
Distälägän idarädän advokat üzeneñ Rusiädän quılu säbäplären açıqlarğa tırıştı. Näticädä aña immigrasiä qağäzeneñ ikençe öleşe qayadır tapşırılmağan bulğan digän cawap birdelär.
Gazetnı isä Rusiä-Çeçen Duslığı Cämğiäte bastıra ide. Cämğiät küp kenä çeçennarğa Yevropanıñ keşe xoquqları mäxkämäsenä möräcäğät itergä yardäm itte. Soñıraq cämğiät yabıldı. Rusiä mäxkämäse, citäkçelektä "extremist" bulğan cämğiät eşli almıy, digän qarar çığardı.