Accessibility links

Kosovo bäysez bulsa, çäçäk atarmı?


Kosovo -- Albannar bäysezlek taläp itä, 10Dek2007
Kosovo -- Albannar bäysezlek taläp itä, 10Dek2007

BMOnıñ Belgrad belän Priştinağa kileşü turında birgän waqıtı tämamlandı. Bügen Yewropa Berlege tışqı eşlär ministrları, Kosovonıñ Serbiädän ğinwarda ayırılu ixtimalı turında söyläşte. Ä şul uq waqıtta Kosovonıñ üzendä nilär bulıp yata?

Priştinadağı xäbärçebez belderüençä, Kosovolılarnıñ küpçelege, bäysezlek maqsatına ireşü öçen qorbannarğa äzer.

Kosovolılar öçen ildä tormış şartları ciñel tügel. Şulay da alar bu awırlıqlarğa birelmi, alarnıñ ömetläre - bäysezleklären iğlan itü.

Dritan Priştina Univertitetında uqıy. Ul, elektrnıñ könenä ber niçä tapqır özelep torıun, bu şartlarda isä däreslärne öyränüneñ mäşaqätkä äylänüe turında zarlana. Köndälek problemnär yanında, äle alğa taba bulaçaq problemnär turında da borçıla Dritan. Uqu betkäç niçek eş tabarmın dip uylana. Ul ildäge eşsezlek problemın añlatıp birä. Eşsezlek turında ışanıçlı statistik mäğlümät bulmasa da, xäzerge waqıtta eş urınnarınıñ yartısınnañ kübräge eşlämi diyelä.

Şulay da Dritan, Bäysezlek maqsatın ber nigä dä alıştırmayaçaqmın di, xättä bu awır şartlarda bäysezlektän waz kiçü bäräbäränenä, bezgä räxät tormış taqdim itäbez disälär dä di.

Dritanğa birelgän waqıtlıça passport belän ber qaya da çığıp bulmıy. Ul üzen törmädä kebek xis itüen äytä. Ul çıñ xalıqara ber pasportka, üz däwläteneñ pasportına iä bulırğa teli.

Mäğlüm bäysezlek añsat qazanılmıy. Qazanu belän dä mäşäqqat betmi. Kosovoda urnaşqan Säyäsät tikşerenü üzäge belgeçe, İllir Dugoli moña basım yasap, Kosovo bäysezlegen iğlan itkännäñ soñ ike problema tuaçaq di.

Säyäsi häm İqtisadi promlemnär.

Säyäsi yaqtan, Kosovo xäzerdän uq üzen Serbiädän bäysez dip xis itä.

Dugolli, Kosovo kötelgän bäysezlegen qazansa da, xalıqara köçlär anda qalıp säyäsi täraqqiätne küzätep baraçaq häm yärdäm kürsätäçäk di. Bu kiräk tä, çönki töbäkneñ tönyağında serblar yäşi häm andağı totırıqsızlılıq ber niçä yıllar däwam itärgä mömkin dip añlata wazğiätne Dugolli.

Dugolli, Kosovodağı säyäsi elitanıñ yäş buluın, äle peşep betmäwen söyli. Läkin ul bu wazğiät, faydağa qullanıla ala dip däğwä itä.

“ Äye bu çeterekle mäsälälärdän berse. Läkin şul uq waqıtta alar yañalıqlarnı tiz otıp ala. Häm alarnıñ bu üzgäreşlärne yaxşı ğına häm uñaylı ğına üzläşterä alu mömkinçelekläre başqalarğa qarağanda yuğarı.”

Kosovoda iqtisadi problemnär, säyäsi problemdän dä möhimräk di Dugolli. Bigräk tä Belgradnıñ bäyläneşlärne bötenläy özü qurqınıçın iskä alğanda.

Läkin ul şulayda bu mäsälägä optimist läkin diqqatli ber küzlektän qarıy

“Kosovo iqtisadı Serbiägä bäyle digän qaraş xata bulır ide. Kosovo yarlı il, läkin hiç yuğı üz yazmışın üze belgeli alırğa teli. Ni qadär yarlı buluına qaramastan, Kosovo budjetınıñ 100 protsentı üz baylıqlarınnañ kilä”

Visar Şerifi Kosovo bäysez Kosovonıñ iqsadi bularaq isän qalaçağına hiçşiksez ışana. 30 yäşendäge film töşerüçe häm fotografçı bularaq eşlägän Visar bolay belderä,

“Kosovonıñ şaqtıy küp üz baylıqları bar. Keşe köçe häm tabiğat baylıqları. Bolar däwlätneñ äwamlılığına yärdäm itä. Häm bu ike potensialnı yaxşı idarä itü şart. Ägärdä idarä yaxşı alıp barılsa. Barsıda urnında eşlär häm, zur problemnärebez dä bulmas.”

Üz çığanaqları häm alarnıñ idaräse mäsäläse. Läkin iñ möhime yaña ilgä bulaçaq invertetsiälär di Dugolli, Ul Kosovonıñ tiz arada çit il investorların üzenä cälep itäçägenä ışana.

Dugolli, çit il invertorlarınıñ bigräk tä Kosovonıñ kümere belän qızıqsınuın äytä. Çönki yewropanıñ iñ bay kümer baylıqlarınnañ berse Kosovoda. Häm ul, Kosovo belän kürşe il Albaniä arasında başlanğan olı yul tözeleşe 2009nçı yılda tämamlanaçaq di.


XS
SM
MD
LG