Accessibility links

Кайнар хәбәр

Däwlät Şurasınıñ häm Qazan Şurasınıñ mädäniät häm milli mäs'älälär daimi komissiäläreneñ urtaq utırışı uzdı


Däwlät Şurasınıñ häm Qazan Şurasınıñ mädäniät häm milli mäs'älälär daimi komissiäläreneñ urtaq utırışı uzdı

Sişämbe könne Qazanda Rusiä Konstitutsiäseneñ tağın ber şundıy äybät maddäsendä äytelgän respublikalarnıñ däwlät telenä iä buluları turındağı qanunğa qağılışlı ber zur çara ütkärelde. Däwlät Şurasınıñ fän, mäğärif, mädäniät häm milli mäs'älälär häm xalıq deputatlarınıñ Qazan Şurasınıñ mädäniät häm milli mäs'älälär daimim komissiäläreneñ urtaq utırışı ütkärelde. Anda «Tatarstan Respublikası xalıqlarınıñ telläre» turında qanunnıñ ğamälgä aşırunıñ häm Qazan şähärendä yäşäwçe xalıqlarnıñ saqlanu, öyränü häm üsterü programmasınıñ ütäwneñ barışı tikşerelde. Älege utırışta Qazan administratsiäseneñ millätlär eşläre bülege başlığı İrek Arslanov häm mäğärif idaräse başlığı urınbasarı Marat Lotfullin xisapları tıñlandı. Arslanov däwlät, xaqimiät citäkçelären tatar telenä öyrätü programmasınıñ ütälü barışı turında häm şuşı programmanı ütäw öçen oeştırılğan «Ömet» waqıfı eşçänlege turında söyläde. Xisap totuçı kitergän sannar buença, bu ölkädä şaqtıy ğına eşlär başqarılğan, läkin soñğı waqıtta ministrlıqlarnıñ ike däwlät telendä eş alıp barudan baş tarta başlawları, xätta, yustitsiä ministrlığınıñ iseme tatarça quelğan şirkätlärne terkäwdän baş tartu ğalämäte turında da äytte. Marat Lotfullin Qazan mäktäplärendä tatar tele uqıtu torışı turında söyläde. Anıñ äytüençä, 90-nçı yılda Qazanda tatar mäktäpläre, tatar balaları baqçaları, faktta, beterelgän bulğan. Kürelgän çaraları näticäsendä xäzer Qazanda mäktäpkäçä tärbiä oeşmalarında 70% balalar tatarça tärbiä ala. Läkin problemalar şaqtıy. Äle tatar balalarınıñ 30% ğına tatarça uqıtıla. Ä inde şuşı 1/3 öleş tatar balalarına nindi belem birälär? Bu xaqta üzeneñ çığışında xalıq deputatı Foat Ğalimullin bik ük känäğät qalmawın äytte. Çönki ber mäktäptä aña tatarça uqıtunıñ bik ük faydası yuq, berük sıynıfta uquçı balalar arasında tatarça belem aluçılarnıñ balalarnıñ intellektual', yäğni aqıl däräcäse tübänräk, digän fiker äytkännär. Çınnan da, ägär dä östän quşılğanmı-quşılğan dip, tatarça belem birüne wata-cimerä tatarça uquğa häm söyläşügä genä qaldırsañ, bu şulay bula da.

Tatarstan Däwlät Şurasınıñ fän, mäğärif, mädäniät häm milli mäs'älälär häm Qazan şähäre Şurasınıñ mädäniät, milli mäs'älär daimi komissiäläreneñ urtaq utırışında yañğırağan tağın qızıqlı fikerlär. Xalıq deputatı Tufan Miñnullin, ğomumän, mäğärif sistemasında tatarça urta belem birüne, rusça urta belem birüdän aeru täqdimen yasadı. Xäzerge zamanda urıs teleneñ dä problemaları küp. Ädäbi rus telendä söyläwçelär xäzer siräk. Şuña kürä, anıñ fikerençä, aerım tatar mäktäpläre, aerım rus mäktäpläre buldırırğa kiräk. Bu fikergä Tatarstan mäğärif ministrı Faris Xarisov qarşı çıqtı. Älege utırışta Bötendönya tatar kongressı Başqarma komitetı räise İndus Tahirow çığış yasadı. Ul äle genä Törkiädän qaytuın häm anda hönäri, texnik, urta belem birgändä, berär çit il - alman, yä bulmasa, ingliz tele öyrätülären dä ğıybrätle xäl itep kiterde. Mäğlüm ki, bezdä professional'-texnik uçilişçenı tämämlawnı uquğa da sanamıylar. Xätta, ğomumi urta belem belän dä çağıştırmıylar. Utırışta qatnaşqan cämäğätçelek aldında alıp baruçı deputat Razil Wäliew İndus Tahirownı «Tatarstan häm tatar xalqı tarixı buença oçerklar: XX ğasır» monografiäse öçen däwlät büläge birelü belän qotladı. Utırışnıñ qararında Tatarstan xalıqlarınıñ telläre turında qanunnı ğamälgä aşıru xaqında mäğlümatnı iğtibarğa alırğa häm Ministrlar Kabinetına «Ömet» waqıfın tözü, ike däwlät telen dä belüçe xezmätkärlärgä 15% östämä tüläw, balalar mäğärif oeşmalarında ike däwlät telendä dä tigez külämdä tärbiäläwne oeştıru, tuğan tellärendä tärbiäläp, etnik-mädäni sıynıflar oeştıru buença Qazan şähäre administratsiäse täcribäsen Tatarstan Ministrlar Kabinetına ğomumilläşterü täqdim itelä. Şulay uq tellär turındağı qanunnıñ ğamälgä aşırunıñ matdi yağın tä'min itü çaraların kürü dä täqdim itelä. Älege qararnı Däwlät Şurasınıñ fän, mäğärif, mädäniät häm milli mäs'älälär komissiäse räise Razil Wäliew häm xalıq deputalarınıñ Qazan şähäre Şurası mädäniät häm milli mäs'älär daimi komissiäse räise Rinat Zakirov imzaladı. Ministrlar Kabinetına tellär turındağı qanunnı ğamälgä aşıru buença xalıq deputatları tarafınnan menä şundıy burıçlar yöklände.
XS
SM
MD
LG