İke-öç atna elek Amerika Quşma Ştatlarınıñ qayber räsmi wäkilläre, ägär dä Tönyaq Koreä üzeneñ atom qoralına iä bulu omtılışlarınnan waz kiçmäsä Waşington aña qarşı iqtisadi çikläwlär kertäçäk digän belderülär yasağan ide. İlneñ citäkçelege, prezident Bush üze dä, Quşma Ştatlar, Pxenyannıñ amerikan yağınnan iqtisadi wä säyäsi taşlamalar alu maqsatında atom qoralın täräqqi itü belän yanawına birelmäyäçäk dip qabatlap tordı. Tönyaq Koreä moña, Amerikağa qarşı ayawsız suğışta anı ut diñgezenä kümäçägen wäğdä itü belän cawap qaytardı. Bügen isä Quşma Ştatlar başqa törleräk strategiä alırğa buldı kebek, häm bu prezident Bushnıñ Tönyaq Koreägä mönäsäbäte äkrenläp elekke prezident Clintonnıqın xäterlätä başlıy digän xis qaldıra. Aq yorttağı elekke xakimiat kommunistik Pxenyan belän belän näq menä aralaşu, aña yardäm kürsätü aşa tä’sir itü säyäsäten alıp barğan ide. Sişämbe könne prezident Bush ta berençe märtäbä, Tönyaq Koreä üzeneñ atom programması qısalarında eşläwen tuqtatsa, Waşington aña, iqtisadi, azıq-tölek häm energiä yardämen kürsätü belän genä çiklänmiçä, Pxenyanğa diplomatik tanu häm xätta anı qänäğätländererlek iminlek kileşüwe dä täqdim itä ala dip belderde. Läkin ul şunda uq, bu hiç kenä dä Pxenyannıñ yanawlarına birelüne añlatmıy dip tä östäde. Tönyaq Koreä isä çärşämbe könne Bushnıñ şuşı täqdimen kire qaqtı, söyläşülär başlaw häm yardäm kürsätüneñ şartı itep beryaqlı ğına qoralsızlanunı Pxenyan qabul itä almıy dip belderde. Prezident Clinton zamanında Quşma Ştatlarnıñ iminlek şurasında äğza bulıp torğan İvo Daalder, Tönyaq Koreä yanawlarına birelmibez digän belderüläre belän Bush idaräse fäqät yözen genä saqlarğa tırışa dip uylıy.
Audio, Ivo Daalder
Çınbarlıq şundıy ki, ägär dä berär ilneñ nindi dä bulsa mömkinlekläre bar ikän, ul anı söyläşülärdä osta faydalana ala. Atom mömkinlekläreme bu, ällä başqa ber närsäme, ägär dä bez berär ildän ni dä bulsa telibez ikän, ul üzenä almaşqa berär närsä alu öçen bezgä yanıy ala. Bu teläsä nindi söyläşülärgä häm alış-bireşkä qarıy dip isäpli elek Quşma Ştatlarnıñ İminlek Şurasında eşlägän İvo Daalder. Anıñ süzlärençä, Tönyaq Koreä yağı soñğı krizisnı bik osta itep faydalana. Washingtonnıñ berençe qırıs belderülärenä Pxenyan, atom qoralı öçen yararlıq plutoni eşläp çığara torğan Yongbyon reaktorın yañadan safqa bastıru belän cawap birde. Häm bu xällärne tağın da qatlawlandırıp cibärde häm amerikan säyäsäteneñ citeşsezlegen kürsätte.
Audio, Ivo Daalder
Tönyaq Koreä yağı wäzğiatne şaqtıy caylı häm osta ğına kiyerenkelätep cibärde, bu Quşma Ştatlarnıñ üzen krizisqa etärde häm nigezdä amerikan citäkçelege alıp barğan säyäsätneñ problemaları buluwın kürsätte dip belderä İvo Daalder. Anıñ fikerençä, töp problema şunda ki, başta Tönyaq Koreägä qarata da qırıs torunı saylağan Bush anı bötenläy dönyadan ayırunı teläde, ä bu isä töbäktäge başqa ere däwlätlär – Qıtay, Rusiä, Könyaq Koreä häm Yaponiä belän kileşep kenä eşlänä ala. İkençedän, Pxenyannı dönyadan ayıru niäte Tönyaq Koreä citäkçelegen kire atom qoralların citeşterü telägenä qaytardı. Menä bolar barısı da Bush idaräsen, süzdä ul monı kire qaqsa da, asılda Clinton alıp barğan säyäsätkä qaytuğa etärde, häm xäzer Waşington yänä Pxenyan belän, qoralsızlanuğa yardäm birep künderü eşlären alıp barunı sayladı. Berük waqıtta Quşma Ştatlar citäkçelege Tönyaq Koreä mäs’äläsen xalıqara däräcägä kütärü, moña Qıtaynı, Rusiäne cälep itü tırışlıqların da alıp bara.
Kärim Kamal, Praga
Audio, Ivo Daalder
Çınbarlıq şundıy ki, ägär dä berär ilneñ nindi dä bulsa mömkinlekläre bar ikän, ul anı söyläşülärdä osta faydalana ala. Atom mömkinlekläreme bu, ällä başqa ber närsäme, ägär dä bez berär ildän ni dä bulsa telibez ikän, ul üzenä almaşqa berär närsä alu öçen bezgä yanıy ala. Bu teläsä nindi söyläşülärgä häm alış-bireşkä qarıy dip isäpli elek Quşma Ştatlarnıñ İminlek Şurasında eşlägän İvo Daalder. Anıñ süzlärençä, Tönyaq Koreä yağı soñğı krizisnı bik osta itep faydalana. Washingtonnıñ berençe qırıs belderülärenä Pxenyan, atom qoralı öçen yararlıq plutoni eşläp çığara torğan Yongbyon reaktorın yañadan safqa bastıru belän cawap birde. Häm bu xällärne tağın da qatlawlandırıp cibärde häm amerikan säyäsäteneñ citeşsezlegen kürsätte.
Audio, Ivo Daalder
Tönyaq Koreä yağı wäzğiatne şaqtıy caylı häm osta ğına kiyerenkelätep cibärde, bu Quşma Ştatlarnıñ üzen krizisqa etärde häm nigezdä amerikan citäkçelege alıp barğan säyäsätneñ problemaları buluwın kürsätte dip belderä İvo Daalder. Anıñ fikerençä, töp problema şunda ki, başta Tönyaq Koreägä qarata da qırıs torunı saylağan Bush anı bötenläy dönyadan ayırunı teläde, ä bu isä töbäktäge başqa ere däwlätlär – Qıtay, Rusiä, Könyaq Koreä häm Yaponiä belän kileşep kenä eşlänä ala. İkençedän, Pxenyannı dönyadan ayıru niäte Tönyaq Koreä citäkçelegen kire atom qoralların citeşterü telägenä qaytardı. Menä bolar barısı da Bush idaräsen, süzdä ul monı kire qaqsa da, asılda Clinton alıp barğan säyäsätkä qaytuğa etärde, häm xäzer Waşington yänä Pxenyan belän, qoralsızlanuğa yardäm birep künderü eşlären alıp barunı sayladı. Berük waqıtta Quşma Ştatlar citäkçelege Tönyaq Koreä mäs’äläsen xalıqara däräcägä kütärü, moña Qıtaynı, Rusiäne cälep itü tırışlıqların da alıp bara.
Kärim Kamal, Praga