Keşe xoquqların yaqlawçı ike oyışma, Amerikadağı Human Rights Watch häm Russiäneñ Memorial oyışması Federal köçlär Çeçnädä tınıç xalıqnı azaplawnı däwam itä häm alar ayıruça räximsezlänä bara dip belderde.
Human Rights Watchnıñ küptän tügel iğlan itelgän yıllıq xisabında Russiädä reforma yünäleşendä yasalğan härber adımnı Çeçnädäge räximsezleklärneñ däwam itüe qaplap kitä dielä. Bu oyışma häm Memorial wäkilläre Russiä xakimiätläre bezneñ küzätüçelärebezne Çeçnägä kertmi dip zarlana. Şuña kürä xoquq yaqlaw oyışmaları üz xisapların, kübesençä, Çeçnädän çitkä çıqqan qaçaqlardan alınğan mäğlümätlär nigezendä äzerli.
Memorial oyışmasınıñ İnguşetiädäge bülekçäsen citäkläwçe Eliza Musayeva, soñğı aylarda üzgäreşlär bar, ämma ber dä yaxşı yaqqa tügel di.
Musayeva äytüençä, bıltır yuğalğan keşelär sanı ayıruça artıp kitkän. 450-dän artıq keşe yuğalğan. Bu 1999-nçı yılda ikençe çeçen suğışı başlanğannan birle yuğalğannarnıñ yartısın diärlek täşkil itä.
Musayeva süzlärençä, külämle zaçistkalarğa almaşqa kilgän adreslı zaçistkalar sanı da arta bara. Elek federal köçlär zaçistka waqıtında tulı ber awılnı yäki berniçä yortnı çolğap alıp, suğışa alırday yäştäge ir-atlarnı alıp kitä torğan bulğannar. Bu çaralar äle dä däwam itä. Uzğan atnada Argun, Şemasxi, Mesker-Yurt şähärlärendä şundıy zaçistkalar buluı turında xäbär itelde.
Xäzerge adreslı çaralarda isä soldatlar ayırım ber öyne yäki fatirnı saylap alıp, bernindi tamğasız, tanıqlıqsız, bitlek kiep tönlä kilälär. Häm ir-yegetlärne genä tügel, qayçağında xatıq-qızlarnı da alıp kitälär di Musayeva. Anıñ äytüençä, bu keşelärneñ kübese şunnan soñ yuqqa çığa, qaywaqıt berazdan alarnıñ berär çit cirdä kümelgän mäyetläre genä tabıla.
Memorialnıñ Mäskäwdäge idaräsendä eşläwçe Oleg Orlov yuğaluçılar sanı Nord-Ost totıqlar alu waqıyğasınnan soñ arta başladı di. Orlov süzlärençä adreslı zaçistkalarnıñ häm keşelärne öylärennän alıp kitülärneñ artuı xätta Çeçnädäge Mäskäw yaqlı xakimiät wäkillären dä borçıy.
Human Rights Watchnıñ Mäskäw bülege xezmätkäre Aleksandr Petrov küptän tügel İngüşetiädä bulıp qaytqan ide. Ul Çeçnädäge räximsezleklär küläme turında andıy uq mäğlümätlär birmäsä dä, Nord-Ost waqıyğasınnan soñ Russiä xärbiläreneñ ğämälläre bik nıq üzgärde di.
Petrov, şulay uq, Russiä xärbiläreneñ başqa çaraları da üç aluğa oxşağan di. Xärbilär çeçen köräşçeläre bar dip şiklänelgän yortlarnı şartlata. Mäs’älän, uzğan yılnıñ avgust ayında Russiä boralağı bärep töşerelep 119 xärbi hälak bulğannan soñ Xankalada berniçä bina şartlatılğan. Naif Aqmal, Praga.
Human Rights Watchnıñ küptän tügel iğlan itelgän yıllıq xisabında Russiädä reforma yünäleşendä yasalğan härber adımnı Çeçnädäge räximsezleklärneñ däwam itüe qaplap kitä dielä. Bu oyışma häm Memorial wäkilläre Russiä xakimiätläre bezneñ küzätüçelärebezne Çeçnägä kertmi dip zarlana. Şuña kürä xoquq yaqlaw oyışmaları üz xisapların, kübesençä, Çeçnädän çitkä çıqqan qaçaqlardan alınğan mäğlümätlär nigezendä äzerli.
Memorial oyışmasınıñ İnguşetiädäge bülekçäsen citäkläwçe Eliza Musayeva, soñğı aylarda üzgäreşlär bar, ämma ber dä yaxşı yaqqa tügel di.
Musayeva äytüençä, bıltır yuğalğan keşelär sanı ayıruça artıp kitkän. 450-dän artıq keşe yuğalğan. Bu 1999-nçı yılda ikençe çeçen suğışı başlanğannan birle yuğalğannarnıñ yartısın diärlek täşkil itä.
Musayeva süzlärençä, külämle zaçistkalarğa almaşqa kilgän adreslı zaçistkalar sanı da arta bara. Elek federal köçlär zaçistka waqıtında tulı ber awılnı yäki berniçä yortnı çolğap alıp, suğışa alırday yäştäge ir-atlarnı alıp kitä torğan bulğannar. Bu çaralar äle dä däwam itä. Uzğan atnada Argun, Şemasxi, Mesker-Yurt şähärlärendä şundıy zaçistkalar buluı turında xäbär itelde.
Xäzerge adreslı çaralarda isä soldatlar ayırım ber öyne yäki fatirnı saylap alıp, bernindi tamğasız, tanıqlıqsız, bitlek kiep tönlä kilälär. Häm ir-yegetlärne genä tügel, qayçağında xatıq-qızlarnı da alıp kitälär di Musayeva. Anıñ äytüençä, bu keşelärneñ kübese şunnan soñ yuqqa çığa, qaywaqıt berazdan alarnıñ berär çit cirdä kümelgän mäyetläre genä tabıla.
Memorialnıñ Mäskäwdäge idaräsendä eşläwçe Oleg Orlov yuğaluçılar sanı Nord-Ost totıqlar alu waqıyğasınnan soñ arta başladı di. Orlov süzlärençä adreslı zaçistkalarnıñ häm keşelärne öylärennän alıp kitülärneñ artuı xätta Çeçnädäge Mäskäw yaqlı xakimiät wäkillären dä borçıy.
Human Rights Watchnıñ Mäskäw bülege xezmätkäre Aleksandr Petrov küptän tügel İngüşetiädä bulıp qaytqan ide. Ul Çeçnädäge räximsezleklär küläme turında andıy uq mäğlümätlär birmäsä dä, Nord-Ost waqıyğasınnan soñ Russiä xärbiläreneñ ğämälläre bik nıq üzgärde di.
Petrov, şulay uq, Russiä xärbiläreneñ başqa çaraları da üç aluğa oxşağan di. Xärbilär çeçen köräşçeläre bar dip şiklänelgän yortlarnı şartlata. Mäs’älän, uzğan yılnıñ avgust ayında Russiä boralağı bärep töşerelep 119 xärbi hälak bulğannan soñ Xankalada berniçä bina şartlatılğan. Naif Aqmal, Praga.