Üzeneñ bar säyäsi karyerasın sovet ütkänen yañartıp Rusiä belän mömkin qädär yaqınayuğa häm anıñ belän yaña däwlät oyıştıruğa qorğan prezident Lukaşenka xäzer ileneñ könçığış kürşesenä qayber bäyläneşlären çiklärgä buldı kebek. Süz biredä Rusiädän kilgän, häm nigezdä Lukaşenkağa qarata tänqiti bulğan mäğlümat yulında kirtälär qoru turında bara. Xakimiat monı Belarusneñ üz mäğlümat çaraların üsterü häm alarnı nığıtu kiräklege belän añlatsa da, qayber belgeçlär, şuşı omtılışlar artında barı tik Lukaşenkanıñ ilgä irekle süz kerügä qarşı toru teläge yata dip isäpli. Minskidä urnaşqan Sotsial-iqtisadi wä säyäsi tikşerenülär institutı küptän tügel genä ber fiker beleşü oyıştırğan ide, şunnan kürengänçä, Belarus xalqınıñ yaqınça 78 protsentı üz ile turındağı xäbärlärne nigezdä Rusiä telekanalları programmalarınnan ala ikän. Şuşı institut mödireneñ urınbasarı Vladimir Doroxov süzlärenä qarağanda, prezident Lukaşenka Mäskäwdän kilgän xäbärlär anıñ xakimiaten qaqşata ala dip qurqa.
Audio
Uzğan cäydän başlap Belarus xakimiate, Rusiä televidenieseneñ, ul uylağança, tiskäre yoğıntısın kimetü maqsatında qayber çaralar kürä başladı. 6 ay elek ekrannardan kinät kenä iñ populär telekannallarnıñ berse bulğan ORT yuğaldı, häm anıñ urınına ONT digän yañası päyda buldı. Ul ORTnıñ bar küñel açu, sport tamaşaların kürsätep, anıñ yañalıqları urınına üzeneken, yäğni Minskidä äzerlängänen täqdim itä. Yaña kanalnıñ kapitalı nigezdä, älbättä däwlätneke. Mäskäwdäge ORTnıñ asıl programmaların Belarustä xäzer satelit aşa ğına qarap bula, xalıqnıñ zur küpçelege andıy cihazlar alırlıq xäldä tügel, şuña kürä aña sönnätlängän ORTnı qararğa ğına qala. Belarustä urısça çığa torğan, üzeneñ bäysezlege häm qıyu yazmaları belän tanılğan Belorusskaya Delovaya Gazetanıñ möxärrir urınbasarı İrina Halip, xakimiat kürgän çaralar nigezdä senzura kertüne añlata dip belderä.
Audio
Halip süzlärenä qarağanda, Minskidä äzerlängän xäbär programmalarına tübän sıyfat häm waqiğälärne östän-östän genä yaqtırtu xas, şuña da qaramastan ONT tapşıruların xalıq räsmi Belarus televideniäse tapşıruları belän çağıştırğanda yaratıbraq qarıy. Lukaşenka xakimiate Belarustä söylägän qayber Mäskäw radioların da cirle stansiälär belän almaştıra, İnde telgä alınğan Doroxov, yaña radiolar da däwlät tarafınnan kontrol itelä dip belderä, häm bu uñaydan prezident Lukaşenkanıñ küptän tügel genä üzeneñ, ideologiäne dä xosusilaştıruğa yul quymayaçağı turında belderüwen iskä töşerä. Başqa mäğlümat çığanaqlarına, ayırım alğanda Könbatış matbuğatına kilgändä, anı uqu Belarustä inde küptän qibat ber şöğelgä äylände. Könbatış basmaların satu urınnarı bik az häm yänä ğadi xalıqnıñ satıp alu mömkinlekläre bik çiklängän. Şul uq närsäne İnternet turında da äytep bula, anı belaruslarnıñ barı tik 3 protsentı ğına qullana, häm ildäge berdänber provider, Beltelecom, älbättä däwlät qulındağı ber şirkät bulıp tora.
Kärim Kamal, Praga.
Audio
Uzğan cäydän başlap Belarus xakimiate, Rusiä televidenieseneñ, ul uylağança, tiskäre yoğıntısın kimetü maqsatında qayber çaralar kürä başladı. 6 ay elek ekrannardan kinät kenä iñ populär telekannallarnıñ berse bulğan ORT yuğaldı, häm anıñ urınına ONT digän yañası päyda buldı. Ul ORTnıñ bar küñel açu, sport tamaşaların kürsätep, anıñ yañalıqları urınına üzeneken, yäğni Minskidä äzerlängänen täqdim itä. Yaña kanalnıñ kapitalı nigezdä, älbättä däwlätneke. Mäskäwdäge ORTnıñ asıl programmaların Belarustä xäzer satelit aşa ğına qarap bula, xalıqnıñ zur küpçelege andıy cihazlar alırlıq xäldä tügel, şuña kürä aña sönnätlängän ORTnı qararğa ğına qala. Belarustä urısça çığa torğan, üzeneñ bäysezlege häm qıyu yazmaları belän tanılğan Belorusskaya Delovaya Gazetanıñ möxärrir urınbasarı İrina Halip, xakimiat kürgän çaralar nigezdä senzura kertüne añlata dip belderä.
Audio
Halip süzlärenä qarağanda, Minskidä äzerlängän xäbär programmalarına tübän sıyfat häm waqiğälärne östän-östän genä yaqtırtu xas, şuña da qaramastan ONT tapşıruların xalıq räsmi Belarus televideniäse tapşıruları belän çağıştırğanda yaratıbraq qarıy. Lukaşenka xakimiate Belarustä söylägän qayber Mäskäw radioların da cirle stansiälär belän almaştıra, İnde telgä alınğan Doroxov, yaña radiolar da däwlät tarafınnan kontrol itelä dip belderä, häm bu uñaydan prezident Lukaşenkanıñ küptän tügel genä üzeneñ, ideologiäne dä xosusilaştıruğa yul quymayaçağı turında belderüwen iskä töşerä. Başqa mäğlümat çığanaqlarına, ayırım alğanda Könbatış matbuğatına kilgändä, anı uqu Belarustä inde küptän qibat ber şöğelgä äylände. Könbatış basmaların satu urınnarı bik az häm yänä ğadi xalıqnıñ satıp alu mömkinlekläre bik çiklängän. Şul uq närsäne İnternet turında da äytep bula, anı belaruslarnıñ barı tik 3 protsentı ğına qullana, häm ildäge berdänber provider, Beltelecom, älbättä däwlät qulındağı ber şirkät bulıp tora.
Kärim Kamal, Praga.