Accessibility links

Кайнар хәбәр

Duma “Däwlät tele turında” qanun qabul itte: tatar belän başqort tılmaçsız söyläşä alırmı?


Kölke kölä kilä, artınnan qua kilä, dilär. İmeş, küptän tügel, qaydadır Başqortstandamı, Tatarstandamı ike tuğandaş xalıqnıñ yazuçıları oçraşqanda beräw torıp “miña tatarçadan tärcemä kiräk” dip beldergän, di. Rusiä Däwlät Duması öçençe uqılışta “Däwlät tele turında” qanun qabul itkän şäpkä Mäskäw telekanalınnan şundıyraq kommentariy yañğıradı. Menä xäzer rus tele räsmi telgä äylänä, ägär dä qayda da berär töbäktä räsmi söyläşülär waqıtında fikerlär cirle teldä äytelsä, anda tılmaç, tärcemä kiräk bulaçaq. Şulay bulğaç, ägär dä Qazanda Başqortostannıñ räsmi delegatsiäsen qabul itkändä, yaqlar ana tellärenä küçsälär, şunda uq tärcemä itü farız bulaçaq. Häm tege mäzäk xäldäge wäzğıät çınbarlıqqa äwerelä. Älegä Tatarstannıñ räsmi dairäläre rus telen däwlät tele itep iğlan itkän qanunğa kommentarilardan totılıp toralar. Härxäldä, Däwlät Şurasınıñ qanunçılıq komissiäse räise Midxät Kormanov “äle ul qanun bezgä kilep ireşmäde, raslanğaç häm urınnarğa citkerelgäç, mönäsäbätebezne açıqlarbız”, dide. Läkin qayber ğalimnär älege qanunnıñ tağın qıtırşı urınnarına iğtibar itälär. Mäğlüm ki, qanunda rus telendä çit tellärdän kergän süzlär qulannu tıyıla. Äytik, “status”, “analog” kebek süzlär.

Bügen “Azatlıq” radiosınıñ Qazan byurosına tiz genä ber eş belän kerep çıqqan tel ğalime rusça-tatarça süzlekneñ “A” xärefenä başlanğan süzlär bülegen iğtibar belän qararğa kiñäş itte. Anda “A” xärefenä başlanğan çın rus süzläre barmaq belän sanarlıq ikän. Mäğlüm ki, küptän tügel Rusiä Däwlät Duması kirillitsada ğına yazu mäcbürilege turında tözätmä qabul itkäç, Tatarstan Däwlät Şurasınıñ tel, mäğärif häm mädäniät komissiäse räise Razil Wäliev “xäzer bezneñ “ä”, “ö”, “ü”, “c”, “ñ”, “h” xärefläre zakonsız inde”, digän ide. Xäzer tatarnıñ “Alla” - rusça “аллах”, “qarbız” - rusça “арбуз”, “arbası”, häm xätta “uf-alla arbası” da zakonsız bulıp çığa tügelme soñ? Rusiä Däwlät Dumasınıñ rus telen däwlät tele iğlan itüçe “Däwlät tele turında”ğı qanunın öçençe uqılışta qabul itüenä berençe reaksiä menä şundıy. Ni kölärgä, ni yılarğa.
XS
SM
MD
LG