Accessibility links

Кайнар хәбәр

BMOnıñ baş qoral inspektorları Hans Blix häm Mäxämmät Äl-Baradei xisapları Ğiraq tiräsendäge wazğiätkä açıqlıq kertä almadı


Hans Blix häm Möxämmät Äl-Baradeinıñ kiçä New Yorkta, İminlek Şurasında totqan xisapları Ğiraq tiräsendäge wazğiätkä, beraz açıqlıq kertmäs mikän, digän ömet bar ide. Bu ömetlär tormışqa aşmadı sıman. Alarnıñ çığışında kiterelgän mäglümätlär şul tiklem qarşılıqlı ki, här taraf anı üz faydasına bora ala.

Blix, 11 atna tikşerülärdän soñ, Ğiraqnıñ ximik häm bilogik qoral citeşterep yatuwına dälillär tabılmadı, läkin, şul uq waqıtta, elegräk citeşterelgän qoral turında tulı mäglmät, äle dä yuq, dip belderde. Äl-Baradei da, Bagdadnıñ atom qoral programmasın yañatruwına dälil tabılmadı, läkin, anıñ bayıtılğan uran citeçterüwe mäsäläsendä sorawlar äle dä qala birä, dip äytte. Baş inspektorlar, Ğiraqnıñ BMO belän xezmättäşlek itüwendä küpmerder täräqqiät buluın tanıdı, moña berniçä uñay misal kiterde. Läkin, berük waqıtta, bu xezmättäşlek äle dä citärlek tügel dip äytte. Blix süzlärençä, inspekorlar Ğiraqta qoral ezläp yörergä tieş tügel, rezolutsiädä äytelgänçä, Ğiraq üze bar qoralın açıp salırğa häm yuq itergä tieş.

Şuşı ike mägnäle xisap, İminlek Şurası äğzaları arasında Ğiraq mäsäläsendä bulğan büleneşne tağı da tiränäytte sıman. Fransiä, Germaniä, Qıtay häm Rusiä, xisaptan kürengäçä, Ğiraqnıñ xezmättäşlek itüwendä täräqqiät bar, tikşerü eşläre äybät bara, alarnı däwam itergä kiräk, köç qullanu – iñ soñğı çara, digän fiker belderde. Bu taraftan iñ qatı süzlärne Fransiä Tışqı eşlär ministrı Dominique de Villepin äytte:

Soñ şulay bulğaç, inspekorlarğa eşlären uñışlı tämamlaw öçen citärlek waqıt birik. Berük waqıtta uyaw bulıyq, häm Blix belän Baradeinı bezgä daimi xisap birep torırğa sorıyq. Fransiä, tagın ber aydan, martnıñ 14-endä şuşı däräcädä cıyılırğa täqdim itä. Şul çaqta eşlängän häm tağın eşlänäse eşlärgä bäyä biräçäkbez

Quşma Ştatlar häm Britaniä, Blix häm Baradei xisabına başqa küzeltän qarıy. Xisaptan kürengänçä, Ğiraq tieşle däräcädä xezmättäşlek itmi, bu - 1441-nçe rezolutsiäne bozu bulıp tora, dimäk, aña qarşı çaralar kürergä waqıt, di alar. Quşma Ştatlar däwlät sekretare Colin Powell bolay dip belderde:

Bez şuşı qurqınıç qoralnıñ bezneñ şähärlärgä kilüwen kötep tora almıybız. Äl-Qaidä yä tağın berärse anı qullanğannan soñ, bez, qaydan kilde ikän bu dip ğäcäplänep utıa almıybız. Ul qoralnı yuq itergä waqıt citte.

Powell şulay uq, Quşma Ştatlar Ğiraqqa qarşı çara kürü mäsäläsen berniçä atna eçendä xäl itäçäk, dip belderde. Bügen kilgän mäglümätlärgä qarağanda, inspektorlar kiläse xisabın martnıñ berendä yasarğa cıyına. Simbä könne, dönyanıñ törle ilärendä Ğiraq suğışına qarşı demonstratsiälär ütte.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG