Accessibility links

Кайнар хәбәр

Waşington Ğiraq mäs''äläsendä dönya öçen xaqiqät mizgele citte dip belderä häm Ğiraqtan qoral inspektorların çığarırğa öndi


Atna azağında Quşma Ştatlar, Britaniä häm İspaniä citäkçelärneñ Atlantikadağı Azor utrawlarında uzğan yuğarı däräcäle oçraşuwı dönyanı tağın da Ğiraq suğışına yaqınayttı kebek. Anda qatnaşqan Bush, Blair häm ispan premyerı Aznar, Ğiraq tiräsendäge wäzğiatne diplomatik yullar aşa çişü mömkinlekläre betep kilä, dönya cämäğätçelege Saddamnan arınu öçen xärbi köç qullanuğa äzer torırğa tieş dip belderde. Düşämbedä amerikan wäkilläre Berläşkän Millätlärneñ Ğiraqtağı inspektorların ilne taşlap kitügä çaqırdı.

Azor oçraşuwında qatnaşqan şuşı öç il, Amerika Quşma Ştatları, Britaniä häm İspaniä asılda, Ğiraq tiräsendäge wäzğiatkä diplomatik cişeleş tabu öçen Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ İminlek Şurasına barı tik ber könlek kenä waqıt birde. Aşığıç räweştä oyıştırılğan häm xuca il – Portugaliäneñ dä prezidentnı qatnaşuwında uzğan şuşı oçraşudan soñ amerikan prezidentı George Bush, Ğiraq mäs’äläsen diplomatik yullar aşa xäl itü öçen dönya aldında barı tik berdänber mömkinlek qala dip belderde.

Audio

“Bez irtägä, yäğni düşämbedä, dönya öçen xaqiqät mizgele bulaçaq dip kileştek. Şaqtıy ğına illär üzläreneñ tınıçlıq wä iminlekkä tuğrılığın beldergän ide, xäzer alar, Saddam Xösäyenne kiçekmästän häm bernindi şartlarsız qoralsızlandırıp şul tuğrılığın ğämäldä raslarğa tieş” dip belderä Quşma Ştatlar prezidentı George Bush. Waşington London häm Madrid belän bergä İminlek Şurasına, Ğiraqqa qarşı kiräk oçraqta köç qullanuğa açıq fatixa biräçäk yaña qarar ölgese täqdim itkän ide. Läkin Şuradağı qarşılıqlar anıñ tiz arada qabul itelüwen şik astına quya. Amerikannar asılda suğışqa İminlek Şurası rizalığınnan başqa da kereşä ala, alarnıñ räsmi wäkilläre inde küptän, Saddamğa qarşı xärbi çaralar kürü öçen qanuni yulnı elekke 1441-nçe qarar da aça dip belderep torğan ide. Britan premyerı isä, üz ilendä häm bigräk tä üzeneñ Xezmät partiäsendä suğışqa qarşı käyeflär nığıy baruwı säbäple Saddamğa yaña ultimatum quyunı alğa sörä. Bu nigezdä Waşington qaraşlarına da turı kilä, häm Blairnıñ belderüläre eçtälege yağınnan Bushnıqına bik oxşıy.

Audio

“Xäzer bez qarar qabul itü noqtasına cittek, häm bez moña soñğı öndämä belän çığabız, xalıqara cämäğätçelek isemennän, Saddam 1441-nçe qararnı ütämi şul cämäğätçelekneñ taläben kire qağa ikän, aña qarşı köç qullanunı röxsät itkän berdäm wä köçle ultimatum bulırğa tieş di Tony Blair. Berläşkän Millätlärneñ İminlek Şurası düşämbedä yänä Ğiraq wäzğiaten qararğa cıyıldı, läkin andağı taraflarnıñ qaraşları haman da ber-bersennän şaqtıy yıraq tora. Rusiä prezidentı Vladimir Putin misal öçen, Ğiraqqa qarşı suğış zur xata bulaçaq dip Mäskäwneñ tınıç yullar belän eş itüne yaqlawın qabatladı.

Audio

Elegräk Rusiä tışqı eşlär ministrı urınbasarı Yuri Fedotov ta, suğışqa yul açırlıq qararnıñ Şura aşa ütü ixtimalı bötenläy yuq dip beldergän ide. Şulay itep, Berläşkän Millätlär Ğiraq mäs’äläsen xäl itüdän äkrenläp çitläşä kebek. Rusiä genä tügel, Fransiä dä üzeneñ suğışqa qarşı buluwınnan waz kiçmi, anıñ tışqı eşlär ministrı düşämbedä, Bush suğışnı, Berläşkän Millätlär ni eşläsä dä barıber başlarğa teli dip belderde. Häm monı raslawçı xäbärlär inde kilde dä. Xalıqara atom energiäse idaräse başlığı Möxämmäd äl-Baradei “amerikan yağı bezneñ Ğiraqtağı inspektorlarnı ildän çığara başlaw täqdimen yasadı” dip äytte.

Audio

Baradei süzlärenä qarağanda, mondıy täqdim Ğiraqtağı qalğan inspektorlarğa da yasalğan. Moñardan tış Quşma Ştatlar üzeneñ Küwäyt, İzrail häm Süriädäge ilçeleklärennän bik ük möhim bulmağan xezmätkärlären çığara başladı, Germaniä häm Qıtay Bagdadtağı ilçeleklären yaptı. Aq yorttan alınğan mäğlümatqa qarağanda, prezident Bush amerikan xalqına möräcäğät yasarğa äzerlänä, bu sişämbegä qarşı töndä yä irtänge çaqlarda kötelä.

Kärim Kamal, Praga.
XS
SM
MD
LG