Berektәş kөçlәrneŋ sәyәsi hәm xәrbi citәkçelәre hәr nәrsә planlanğança bara dip beldersәlәr dә, moŋa şik belәn qarau өçen nigez bar. Soŋğı çiktә Ğıraq suğışı Bagdat uramnarındağı bәreleşlәrdә xәl itelәçәk kebek. Ә inde amerikan planlauçıları өçen bu qotoçqıç senario. Alar Ğıraq kөçlәreneŋ birelüe belәn monıŋ kirәge qalmas dip өmetlәnәlәr. Lәkin, Ğıraq saqlanu ministere Sultan Xaşim Ahmed kiçә yasağan çığışında, Bagdat menә andıy uram bәreleşlәren planlıy dip belderde. Ul tağı , Bagdat tөp saqlanuın şәhәrdә alıp barunı küz aldında tota. Amerikannarnıŋ 5-10 kөn eçendә Bagdatnı uratıp aluları mөmkin . Lәkin, alar soŋğı çiktә şәhәrgә kerergә tieş bulaçaqlar hәm ul vaqıtta bez hәr cirdә azaqqa qarşı suğışaçaqbız dip tә әytte. Xәzerge vaqıtta isә ike yaq ta Bagdattan yaqınça 65-80 kilometr yıraqlıqta qorallı bәreleşlәrgә әzerlәnә. AQŞ saqlanu ministere Rumsfeldnıŋ kiçә belderüenә qarağanda bәreleşlәr bik qızu bulaçaq hәm
Audio
"Rejimnıŋ qaqşıy başlauı өçen başta koalitsion kөçlәrenә qayber respublikan gvardiәse berleklәren yuq itәrgә yәisә әsirgә alırğa kirәk bulaçaq."
Lәkin, analizçılarnıŋ fikerençә, soŋğı çiktә Bagdatqa kerep anda suğışırğa turı kilәçәk kebek. Mәsәlә şunda ğına, şәhәrne Groznıydağı kebek küplәp tınıç xalıqnıŋ hәlak buluın buldırmıyça niçek qulğa elәkterergә? Berektөş kөçlәr әlegәçә tınıç xalıqqa mөmkin bulğan qәdәre azıraq zian kilsen dip tırışa. Pennsylvania şәhәrendәge AQŞ Armiә suğış kolejeneŋ milli iminlek buyınça өyrәtülәrneŋ professorı Stephan Banknıŋ radiobız xәbәrçesenә belderüenә qarağanda uzğandağı tәcribәdәn sabaq alıp şәhәr suğışında küp qorbansız ciŋep çığıp bula. Ruslarnıŋ Groznıyda eşlәgәne kebek şәhәrne cimerü şart tügel.
Audio
"Bez soŋğı 60 yıldağı şәhәr suğışı tarixına qarasaq, tөrle model hәm taktikanıŋ qullanılğanın kürәbez. Alarnıŋ barısında da Groznıyda bulğanı kebek qan qoyılmadı. Izraiel uzğan yılda Ceningә basıp kergәndә, qorbannar çağıştırmaça az buldı."
Banknıŋ süzlәrençә, Amerikan xәrbi texnikasınıŋ üstenlegen küz aldında totqanda Wasington da Izrael kebek nindider yaŋa taktika taba alırğa tieş. AQŞ xәrbilәre Bagdatqa kergәn xәldә, alarğa 5 milion xalıq arasında yәşerengәn Mәxsus Respublikan gvardiәse hәm Saddamğa turılıqlı kөçlәr belәn eş itәrgә turı kilәçәk. Belgeçlәrneŋ fikerençә, AQŞ yә barlıq xәrbi kөçe ( yәğni tankalar , boralaqlar hәm bronitransportlar) belәn Bağdatqa kerәçәk yәisә saqlıq belәn xәrәkәt itәçәk. Britan nәşriәte "Janes Defense Weekly"ne oyıştırşan hәm anıŋ süzçese Robert Hutchinson ikençe mөmkinlekne yaqlıy.
Audio
"Alar tınıç xalıq arasında qorbannarnıŋ az buluın telilәr. Alar üz saflarında da yuğaltularnıŋ az buluın telilәr. Әlbәttә, uram suğışı koalitsiәneŋ texnologik өstenlegen kimetә. Tankalar, artileriә, yaqın yıraqlıqtan tөgәl qorallarnı qullanıp bulmıy. Alar өydөn-өygә suğışunı mөmkin xәtle buldırmasqa telilәr."
Washingtondağı Strategik hәm Xalıqra өyrәnülәr üzәge analizçısı, pensiәdәge general Edward Atkesonnıŋ fikerençә, amerikannar Respublikan Gvardiәneŋ saqlanu sızığın ütkәnnәn soŋ, şәhәrneŋ saylanıp alınğan өleşlәrenә kerәçәklәr. Şәhәr tınıç xalıq arasında küp qorbanğa sәbәp bulmıyça alu өçen uŋay. Anda tar uramnar hәm biek binalar az. Şulay da Bagdadta qorallı bәreleşlәr bik qatmarlı hәm qıyın bula ala. Rumsfeld hәr kөn sayın Ğıraqqa ber belәn өç meŋ arasında xәrbilәr cibәrelә dip belderde. Jane defense weeklyneŋ süzçese Hutchinsonnıŋ fikerençә, küberәk ğәskәr kirәk. Bagdattan çittә Respublikan Gvardiәsenә basım artqan xәldә, Ğıraq armiәseneŋ Bagdattan çığıp yardәmgә kilergә mәcbür qaluı ixtimal. Bu isә şәhәrdә qarşılıq kürsәtüne zәğiflәter ide. Lәkin, Hutchinson, әlegәçә yasalğan küpkenә farazlar dөres bulıp çıqmadı, şul sәbәple Bagdattağı bәreleşlәrneŋ külәme turında da saqlıq belәn genә fiker yөretergә kirәk.
Fәrit Idelle, Praga
Audio
"Rejimnıŋ qaqşıy başlauı өçen başta koalitsion kөçlәrenә qayber respublikan gvardiәse berleklәren yuq itәrgә yәisә әsirgә alırğa kirәk bulaçaq."
Lәkin, analizçılarnıŋ fikerençә, soŋğı çiktә Bagdatqa kerep anda suğışırğa turı kilәçәk kebek. Mәsәlә şunda ğına, şәhәrne Groznıydağı kebek küplәp tınıç xalıqnıŋ hәlak buluın buldırmıyça niçek qulğa elәkterergә? Berektөş kөçlәr әlegәçә tınıç xalıqqa mөmkin bulğan qәdәre azıraq zian kilsen dip tırışa. Pennsylvania şәhәrendәge AQŞ Armiә suğış kolejeneŋ milli iminlek buyınça өyrәtülәrneŋ professorı Stephan Banknıŋ radiobız xәbәrçesenә belderüenә qarağanda uzğandağı tәcribәdәn sabaq alıp şәhәr suğışında küp qorbansız ciŋep çığıp bula. Ruslarnıŋ Groznıyda eşlәgәne kebek şәhәrne cimerü şart tügel.
Audio
"Bez soŋğı 60 yıldağı şәhәr suğışı tarixına qarasaq, tөrle model hәm taktikanıŋ qullanılğanın kürәbez. Alarnıŋ barısında da Groznıyda bulğanı kebek qan qoyılmadı. Izraiel uzğan yılda Ceningә basıp kergәndә, qorbannar çağıştırmaça az buldı."
Banknıŋ süzlәrençә, Amerikan xәrbi texnikasınıŋ üstenlegen küz aldında totqanda Wasington da Izrael kebek nindider yaŋa taktika taba alırğa tieş. AQŞ xәrbilәre Bagdatqa kergәn xәldә, alarğa 5 milion xalıq arasında yәşerengәn Mәxsus Respublikan gvardiәse hәm Saddamğa turılıqlı kөçlәr belәn eş itәrgә turı kilәçәk. Belgeçlәrneŋ fikerençә, AQŞ yә barlıq xәrbi kөçe ( yәğni tankalar , boralaqlar hәm bronitransportlar) belәn Bağdatqa kerәçәk yәisә saqlıq belәn xәrәkәt itәçәk. Britan nәşriәte "Janes Defense Weekly"ne oyıştırşan hәm anıŋ süzçese Robert Hutchinson ikençe mөmkinlekne yaqlıy.
Audio
"Alar tınıç xalıq arasında qorbannarnıŋ az buluın telilәr. Alar üz saflarında da yuğaltularnıŋ az buluın telilәr. Әlbәttә, uram suğışı koalitsiәneŋ texnologik өstenlegen kimetә. Tankalar, artileriә, yaqın yıraqlıqtan tөgәl qorallarnı qullanıp bulmıy. Alar өydөn-өygә suğışunı mөmkin xәtle buldırmasqa telilәr."
Washingtondağı Strategik hәm Xalıqra өyrәnülәr üzәge analizçısı, pensiәdәge general Edward Atkesonnıŋ fikerençә, amerikannar Respublikan Gvardiәneŋ saqlanu sızığın ütkәnnәn soŋ, şәhәrneŋ saylanıp alınğan өleşlәrenә kerәçәklәr. Şәhәr tınıç xalıq arasında küp qorbanğa sәbәp bulmıyça alu өçen uŋay. Anda tar uramnar hәm biek binalar az. Şulay da Bagdadta qorallı bәreleşlәr bik qatmarlı hәm qıyın bula ala. Rumsfeld hәr kөn sayın Ğıraqqa ber belәn өç meŋ arasında xәrbilәr cibәrelә dip belderde. Jane defense weeklyneŋ süzçese Hutchinsonnıŋ fikerençә, küberәk ğәskәr kirәk. Bagdattan çittә Respublikan Gvardiәsenә basım artqan xәldә, Ğıraq armiәseneŋ Bagdattan çığıp yardәmgә kilergә mәcbür qaluı ixtimal. Bu isә şәhәrdә qarşılıq kürsәtüne zәğiflәter ide. Lәkin, Hutchinson, әlegәçә yasalğan küpkenә farazlar dөres bulıp çıqmadı, şul sәbәple Bagdattağı bәreleşlәrneŋ külәme turında da saqlıq belәn genә fiker yөretergә kirәk.
Fәrit Idelle, Praga