İnde xäbär itkänebezçä, Qazanda “Mäğärif. Kar'yera-2003” digän maxsuslaştırılğan kürgäzmä eşli. Mäğärif ministrlığı “Tatarstan xalıqlarınıñ tellären öyränü, saqlaw häm üsterü” programmasın tormışqa aşıru maqsatında aprel' ayın “tuğan tellär aylığı” dip iğlan itte. Şuña kürä älege kürgäzmä qısalarında “Rusiä Federatsiäse häm BDB töbäkläreneñ tatar etnomädäni komponentlı mäğärif uçrejdenieläre öçen belgeçlär äzerläw problemaları häm perspektivaları” digän seminar-kiñäşmä Tatarstannan çittä tatarça uqıtu, belem birü belän şögellänüçelär öçen töp waqiğa, töp maqsat ide. 9 april könne Mäskäwdän, Başqortostannan, Mordva, Udmurt respublikalarınnan, Tatarstan rayonnarınnan kilgän mögällimnär häm ğalimnär Qazan pedagogiä kölliätendä ütkärelgän seminarda qatnaştı. Tügäräk östälne mäğärif ministrı Faris Xarisov, ministrlıqnıñ bülek mödirläre, Qazan däwlät pedagogika universitetı, gumanitar institut ğalimnäre alıp bardı. Seminar-kiñäşmädä qatnaşuçılar nindi problemalar kütärä soñ? Tatarça uqıtu, yuğarı belem birü problemaların Mäskäw däwlät pedagogika universitetınıñ tatar bülege citäkçese Aliä Barannikova bik tä'sirle itep söyläp birde. Niçek berämläp keşelärdän däresleklär cıyuları, tatar bülegendä tatar tele uqıtuçısı bulmawı turında söyläp birgäç, töp problemalarnıñ barlıq cirdä dä ber buluı añlaşıldı. Tatarça däresleklär, metodik ädäbiät häm kadrlar. Berençe problemanıñ niçek xäl itelüen Qazan däwlät pedagogika universitetı professorı Änwär Xuciäxmätov açıp salu ğına tügel, xätta bu problemanı çişüneñ ğamäli yullarında kürsätte:
Audio
Şulay itep, Tatarstanda çit töbäklärgä däresleklär cibärü öçen cawaplı kim digändä, öç çığanaq bar: mäğärif ministrlığı, pedagogiä universitetı häm Ministrlar Kabinetı. Kadrlar mäsäläsenä kilgändä, Ufa pedagogiä institutı ğalime Xälisä Loqmanova üzläre kiçergän täcribä belän urtaqlaştı:
Audio. (Xälisä Lokmanova tatar mäğärif sisteması öçen kadrlarnı üzlärendä äzerläwläre turında söyläde.)
Seminarda şulay uq perspektivalarğa tuqtaldılar. Tatarça yuğarı belem alunıñ perspektivaları bik kürenmi. Xälisä Lokmanova Başqortostan universitetında fännärne başqortça uqıtu täcribäsen küzätüe, xäzer anıñ tora bara, yuqqa çığuı turında söyli. Fännärne başqortça, yä bulmasa, tatarça uqıtunıñ perspektivaların kürmi.
Beraz alğaraq kitep, şunı da äytergä kiräk, “Комсомольская правда”nıñ Tatarstanda çığa torğan quşımtasınıñ pänceşämbe sanında Qazan däwlät pedagogiä universitetı rektorı Cämil Nigmatov pedagogik mäğärifne modernizatsiäläü turında yaña dokument kilüe turında söyli. Şuşı intervyusında ul Rusiä yuğarı uqu yortları birä torğan belemneñ, diplomnarnıñ xalıqara tanıluına ireşü öçen matematika, informatika kebek fännärne inglizçä uqıtırğa kiräk, digän fiker äytä.
İnde qabat seminar-kiñäşmägä äylänep qaytıp, çit töbäklärdä eşläwçe möğallimnär tağın ber problema – tatarça belem birü standartı, yäğni qaysı sıynıfta, nindi külämdä, niçä säğät uqıtırğa digän soraw quyalar. Mäğärif citäkçeläre älegä bu problema Rusiä külämendä dä xäl itelmägän, şuña kürä mömkin qadär kübräk säğät uqıtırğa kiräk, digän cawap birdelär.
Häm iñ axırda, yomğaqlaw süzlärendä tatar däwlät gumanitar institutınıñı uqu-uqıtu eşläre alıp baruçı prorektorı Flera Ğanieva täqdimnäreneñ berse itep, tatarça uqıtu metodikasın öyränü öçen Qazan yuğarı uqu yortlarınıñ İnternet säxifälären faydalanu mömkinlegen äytte. Akademik Flün Musin “Tatarstan yäşläre” gäzite tatarlar küpläp yäşägän töbäklärdä mäğärif problemalarına bağışlanğan maxsus sannar çığaraçaq, şunda täqdimnär, mäs'älälär yazıp çığaru mäslixät buluın iskärtte.
Audio
Şulay itep, Tatarstanda çit töbäklärgä däresleklär cibärü öçen cawaplı kim digändä, öç çığanaq bar: mäğärif ministrlığı, pedagogiä universitetı häm Ministrlar Kabinetı. Kadrlar mäsäläsenä kilgändä, Ufa pedagogiä institutı ğalime Xälisä Loqmanova üzläre kiçergän täcribä belän urtaqlaştı:
Audio. (Xälisä Lokmanova tatar mäğärif sisteması öçen kadrlarnı üzlärendä äzerläwläre turında söyläde.)
Seminarda şulay uq perspektivalarğa tuqtaldılar. Tatarça yuğarı belem alunıñ perspektivaları bik kürenmi. Xälisä Lokmanova Başqortostan universitetında fännärne başqortça uqıtu täcribäsen küzätüe, xäzer anıñ tora bara, yuqqa çığuı turında söyli. Fännärne başqortça, yä bulmasa, tatarça uqıtunıñ perspektivaların kürmi.
Beraz alğaraq kitep, şunı da äytergä kiräk, “Комсомольская правда”nıñ Tatarstanda çığa torğan quşımtasınıñ pänceşämbe sanında Qazan däwlät pedagogiä universitetı rektorı Cämil Nigmatov pedagogik mäğärifne modernizatsiäläü turında yaña dokument kilüe turında söyli. Şuşı intervyusında ul Rusiä yuğarı uqu yortları birä torğan belemneñ, diplomnarnıñ xalıqara tanıluına ireşü öçen matematika, informatika kebek fännärne inglizçä uqıtırğa kiräk, digän fiker äytä.
İnde qabat seminar-kiñäşmägä äylänep qaytıp, çit töbäklärdä eşläwçe möğallimnär tağın ber problema – tatarça belem birü standartı, yäğni qaysı sıynıfta, nindi külämdä, niçä säğät uqıtırğa digän soraw quyalar. Mäğärif citäkçeläre älegä bu problema Rusiä külämendä dä xäl itelmägän, şuña kürä mömkin qadär kübräk säğät uqıtırğa kiräk, digän cawap birdelär.
Häm iñ axırda, yomğaqlaw süzlärendä tatar däwlät gumanitar institutınıñı uqu-uqıtu eşläre alıp baruçı prorektorı Flera Ğanieva täqdimnäreneñ berse itep, tatarça uqıtu metodikasın öyränü öçen Qazan yuğarı uqu yortlarınıñ İnternet säxifälären faydalanu mömkinlegen äytte. Akademik Flün Musin “Tatarstan yäşläre” gäzite tatarlar küpläp yäşägän töbäklärdä mäğärif problemalarına bağışlanğan maxsus sannar çığaraçaq, şunda täqdimnär, mäs'älälär yazıp çığaru mäslixät buluın iskärtte.
